Οταν η μπακαλική μπλέκεται με την ιδεοληψία τότε προκύπτουν αποφάσεις που οδηγούν στην αυτογελοιοποίηση. Aυτή είναι η πρώτη εκτίμηση που μπορεί να κάνει κανείς για την απόφαση της ΕΕ μαζί με τις χώρες του G7 και την Αυστραλία να θέσει πλαφόν 60 δολαρίων στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης κι έρχεται να συμπληρώσει την απόφαση για εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, που μεταφέρεται μέσω αγωγών και στην οποία βεβαίως υπάρχουν ήδη μια σειρά εξαιρέσεις για χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία). Αλλά στην ουσία είναι μια απόφαση που λαμβάνεται μετά την πίεση των ΗΠΑ, που έβλεπαν ότι το εμπάργκο των αγωγών δεν λειτουργούσε και τα τάνκερ πηγαινοέρχονταν με πετρέλαιο από τη Ρωσία σε τιμές που απέφεραν κέρδος και έδειχναν ανοδική τάση.
Μια ετικέτα με τιμή στις ευρωπαϊκές αξίες;
Η πρώτη ένσταση που θα μπορούσε να διατυπώσει κανείς είναι ότι η απόφαση αυτή είναι ξεκάθαρα υποκριτική, επειδή επιχειρείται να δικαιολογηθεί με κάποια «αξιακά» κριτήρια. Αν όμως η «καλή Ευρώπη» ήθελε να τιμωρήσει την «κακή Ρωσία» θα έπρεπε να αποφασίσει ένα ολικό εμπάργκο και όχι απλώς να παζαρεύει τις τιμές και να προσπαθεί διαρκώς να ανακαλύπτει ημίμετρα. Αυτό είναι τυχοδιωκτικό και όπως πιστεύουν οι περισσότεροι αναλυτές, θα αποδειχτεί και αναποτελεσματικό. Από τη στιγμή που η Ευρώπη έχει ανάγκη ακόμα τα ορυκτά καύσιμα από τη Ρωσία, όπως και οι εφοπλιστές της δε μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτό το «κομμάτι της δουλειάς», μιλάμε για μια σπασμωδική κίνηση, που απλώς δείχνει την ανικανότητα της ΕΕ να λειτουργήσει ως σοβαρός παίκτης στον «ενεργειακό πόλεμο».
Πόσο πάει το βαρέλι πραγματικά;
Ουσιαστικά το πραγματικό κόστος για τη Ρωσία θα είναι αμελητέο, αφού αυτή τη στιγμή το ρωσικό πετρέλαιο (Ουραλίων) πωλείτο επισήμως γύρω στα 68 δολάρια το βαρέλι, ενώ το κόστος παραγωγής υπολογίζεται γύρω στα 20 δολάρια. Εκτός αυτού υπάρχουν συμβόλαια με μεγάλους αγοραστές, που ήδη είναι κάτω από τα 60 δολάρια το βαρέλι, τη στιγμή που το νορβηγικό μπρεντ πωλείται πάνω από τα 80. Για να «πονέσει» η Μόσχα θα έπρεπε να μπει ένα πλαφόν γύρω στα 30 δολάρια, όπως ματαίως απαιτούσαν οι Πολωνοί και ο πρόεδρος Ζελένσκι. Είναι χαρακτηριστικό ότι η δική του αντίδραση στην απόφαση ήταν πολύ πιο έντονη και από εκείνη του... Πούτιν, επειδή ακριβώς ξέρει ότι θα αποδειχτεί ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα επικοινωνιακό τέχνασμα. Ο Ρώσος πρόεδρος φυσικά και αντέδρασε, αφού επικοινωνιακά τον εξυπηρετεί και αυτόν να θυμίζει στο εσωτερικό ακροατήριο του, ότι η Δύση έχει βαλθεί να στραγγαλίσει οικονομικά την πατρίδα του.
Τα έσοδα της Μόσχας αυξήθηκαν το 2022
Οποιος όμως είχε τη δυνατότητα να δει ρωσική τηλεόραση αυτό το Σαββατοκύριακο, θα έβλεπε μια αναλύτρια από το Παρίσι να ειρωνεύεται την απόφαση της Δύσης και να επισημαίνει δυο πράγματα. Πρώτον ότι η Ευρώπη έχει υπερτετραπλασιάσει φέτος τις εισαγωγές της σε ρωσικό LNG. Δεύτερον ότι παρά την φασαρία και τις συνεχείς δηλώσεις αυτοθαυμασμού της κυρίας φον ντερ Λάιεν για τις «αποτελεσματικές κυρώσεις» εναντίον της Μόσχας, τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων έχουν φέτος αυξηθεί κατά 10% σε σχέση με το 2021, όταν δεν υπήρχαν δηλαδή κυρώσεις.
Μπορεί να ελεγχθεί η εφαρμογή του μέτρου;
Υπάρχει όμως και μια άλλη πτυχή, που δείχνει ότι σε μεγάλο βαθμό οι Δυτικοί κοροιδεύουν πριν από όλα τους δικούς τους πολίτες, οι οποίοι πληρώνουν τη λογική των κυρώσεων χωρίς να βλέπουν ούτε ο Πούτιν να «γκρεμίζεται», ούτε ο πόλεμος να τελειώνει. Ο έλεγχος της εφαρμογής της απόφασης θεωρείται σχεδόν ανέφικτος. Κυρίως επειδή υπάρχουν χώρες και εταιρείες, που θα μπορούσαν να παρακάμψουν την απόφαση.
«Είμαστε πολύ δύσπιστοι ότι αυτοί οι περίπλοκοι κανόνες μπορούν πραγματικά να εφαρμοστούν», δήλωνε στη γερμανική εφημερίδα Die Welt ο Λούις Γουίλσον της μη κυβερνητικής οργάνωσης Global Witness. «Πρόκειται για μία από τις πιο περίπλοκες κυρώσεις που έχουν γίνει ποτέ και όσο πιο περίπλοκη είναι μια κύρωση, τόσο πιο δύσκολο είναι να παρακολουθείται και να επιβάλλεται η συμμόρφωση με αυτή». Η G7 θα απαιτήσει από τους Ρώσους παραγωγούς πετρελαίου, τους μεσάζοντες και τους ασφαλιστές στην Ευρώπη, καθώς και από εναλλακτικούς ασφαλιστές στην Τουρκία και το Ντουμπάι, «να συμμορφωθούν με το ανώτατο όριο τιμών», λέει ο Γουίλσον. «Καμία από αυτές τις τρεις ομάδες δεν ενδιαφέρεται να ακολουθήσει αυτούς τους κανόνες. Αν έστω και μία από αυτές τις ομάδες δεν αποδεχτεί το παιχνίδι, ολόκληρο το σύστημα καταρρέει». Και τα κράτη της ΕΕ δεν έχουν την ικανότητα να παρακολουθούν τους κανόνες. Η Ένωση αφήνει την παρακολούθηση και την επιβολή των κυρώσεων σε μεγάλο βαθμό στην ευθύνη των κρατών μελών. Εδώ ιδιαίτερο βάρος πέφτει ως γνωστόν σε Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα.
Ο ΟΠΕΚ και η αντίδραση της Μόσχας
Σημαντικότερο από την πρώτη φραστική αντίδραση του Πούτιν, είναι το ερώτημα τι είδους αντίμετρα θα μπορούσε να θέσει σε εφαρμογή η Μόσχα, πέραν της εκμετάλλευσης της επιρροής της στον ΟΠΕΚ, για να μην υπάρξει αύξηση της παραγωγής και συνολικότερη μείωση των τιμών. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει μεσοπρόθεσμα και πάλι τις τσέπες των απλών καταναλωτών παγκοσμίως, όπως και μια απόφαση της Ρωσίας να βάλει και αυτή από τη μεριά της πλαφόν, όχι ανώτερης, αλλά κατώτερης τιμής να πει δηλαδή ότι δεν πουλάει από μια συγκεκριμένη τιμή και κάτω.
Σε μια ακραία περίπτωση η Μόσχα θα μπορούσε να μπλοκάρει τελείως τις εξαγωγές της, προκαλώντας έλλειψη στην αγορά και τεράστιο πρόβλημα στην ναυτιλία. Αλλά φυσικά τότε θα πληγωνόταν και η ίδια, κάτι που στην παρούσα φάση μάλλον δεν το αντέχει. Ο ενεργειακός πόλεμος συνεχίζεται πάντως, με κερδισμένους για την ώρα τους Αμερικάνους, που προσδοκούν εκτόξευση των πωλήσεων τους προς την Ευρώπη.
Τις επόμενες ημέρες θα δέσει στο Βίλχελμσχάφεν της Γερμανίας το πρώτο τάνκερ με LNG, η »Höegh Esperanza« μήκους 294 μέτρων και πλάτους 46 μέτρων, μεταφέροντας 170.000 κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου.
