Ακριβώς την ημέρα που η Ούρσουλα φον ντε Λάιεν εκφωνούσε στο Ευρωκοινοβούλιο την ομιλία της για την «κατάσταση της Ενωσης» επανερχόταν στο προσκήνιο η πιο σκοτεινή υπόθεση της μέχρι τώρα θητείας στην κεφαλή της Κομισιόν. Η συμφωνία με τον Αλβέρτο Μπουρλά της Pfizer για την προμήθεια 1,8 δισ. εμβολίων, που όπως όλα δείχνουν κλείστηκε με απευθείας επικοινωνία των δύο και χωρίς τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών για συμβάσεις τέτοιου θεόρατου ύψους (35 δισ. ευρώ).
Η αποκάλυψη των «Νew York Times»
Tον Απρίλιο του 2021 οι «Νew York Times» είχαν δημοσιεύσει ένα σχετικό ρεπορτάζ, σύμφωνα με το οποίο η πρόεδρος της Κομισιόν «διαπραγματεύτηκε» με τον επικεφαλής της Pfizer μέσω SMS την αγορά των επόμενων 1,8 δισεκατομμυρίου δόσεων. Το ζήτημα απασχόλησε στη συνέχεια και τους «Financial Times», που αποφάνθηκαν ότι «ο τρόπος με τον οποίο η εταιρία αξιοποιεί τη νεοαποκτηθείσα εξουσία της και πώς σκέφτεται να την εκμεταλλευτεί στο μέλλον παραμένει άκρως απόρρητος».
Το θέμα απασχόλησε και άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες. Εμείς στην Ελλάδα καμαρώναμε και χαρίζαμε βραβεία στον κύριο Μπουρλά, οπότε δεν ήταν και τόσο «κομψό» για τα ελληνικά ΜΜΕ να ασχοληθούν. Ασχολήθηκαν όμως πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις καταπολέμησης της διαφθοράς, που ζήτησαν διευκρινίσεις, τις οποίες ποτέ δεν έλαβαν από την Κομισιόν με διάφορα προσχήματα.
Παρέμβαση της Διαμεσολαβήτριας Ο' Ράιλυ
Το ζήτημα έφτασε μέχρι την Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια Εμιλυ Ο΄Ράιλυ, η οποία ζήτησε και αυτή από την πλευρά της περισσότερες πληροφορίες για την υπόθεση. Ακολούθησε μια ψηφιακή συνάντηση επτά εκπροσώπων της Κομισιόν με πέντε συνεργάτες της Ο'Ράιλυ, όπου το επιχείρημα των πρώτων ήταν ότι τέτοιου είδους επικοινωνίες μέσω SMS ή WhatsApp δεν έχουν επίσημο χαρακτήρα, είναι πολύ σύντομες και «λακωνικές» και τέλος πάντων δεν υπάρχει λόγος να αρχειοθετούνται. Επιπλέον επικαλέστηκαν τεχνικές δυσκολίες για κάτι τέτοιο. Έτσι και πάλι δεν δόθηκαν ικανοποιητικές απαντήσεις και η υπόθεση παρέμεινε σκοτεινή.
Η κυρία Ο΄Ράιλυ πάντως επέμεινε όπως και κάποιοι δημοσιογράφοι, που συνέχισαν να ζητούν πρόσβαση στα εν λόγω μηνύματα, για να ακούσουν την αρμόδια Επίτροπο και αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Βέρα Γιούροβα, να παραδέχεται ότι θα πρέπει να υπάρξει μια νέα συνολική ρύθμιση από την πλευρά της Κομισιόν για αυτά τα ζητήματα, αλλά ταυτόχρονα να διαβεβαιώνει ότι εξ' όσων γνωρίζει δεν λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις μέσω κινητών.
Η Ευρωπαία διαμεσολαβήτρια αναγκάστηκε τελικά να κάνει λόγο για «κακοδιοίκηση» και γνωμοδότησε ότι «η πρόσβαση στα έγγραφα της Ε.Ε. είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Αν και αυτό είναι ένα περίπλοκο ζήτημα για πολλούς λόγους, οι διοικητικές πρακτικές της Ε.Ε. θα πρέπει να εξελίσσονται και να αναπτύσσονται στην εποχή που ζούμε και με τις σύγχρονες μεθόδους που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνούμε».
Καταδικάζει και το Ελεγκτικό Συνέδριο
Την Δευτέρα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο δημοσίευσε και αυτό έκθεση, κατηγορώντας την Επιτροπή ότι αρνείται να αποκαλύψει οποιεσδήποτε λεπτομέρειες σχετικά με τον προσωπικό ρόλο της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις συνομιλίες. Στην έκθεση σημειώνεται ότι η άρνηση της Επιτροπής να αποκαλύψει πληροφορίες είναι εξαιρετικά ασυνήθιστη. «Αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ. Δεν είναι μια κατάσταση που αντιμετωπίζουμε συνήθως», είπε υπό τον όρο της ανωνυμίας, ο αρμόδιος ελεγκτής μιλώντας στο Politico.
Είναι ενδιαφέρον να δούμε αν και τι είδους αντίδραση θα υπάρξει από την μεριά της Επιτροπής ή αν θα συνεχίσει στην λογική της σιωπής. Η έρευνα περιστρέφεται γύρω από την τρίτη σύμβαση της Επιτροπής με τις BioNTech/Pfizer, που ήταν και η μεγαλύτερη όλων. Προέβλεπε την εκ των προτέρων αγορά 900 εκατομμυρίων δόσεων, με δυνατότητα παραγγελίας 900 εκατομμυρίων επιπλέον, για παράδοση το 2022 και το 2023.
Σύμφωνα με στοιχεία που διέρρευσαν στους Financial Times, οι δόσεις κόστιζαν αρχικά 15,50 ευρώ η μια, με την τιμή στη συνέχεια να ανεβαίνει στα 19,50 ευρώ κάτι που σημαίνει ότι η συνολική αξία θα μπορούσε να φτάσει μέχρι τα 35 δισεκατομμύρια ευρώ.
Είναι ένα ερώτημα γιατί και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών δεν δείχνουν να θέλουν να ανακινήσουν το ερώτημα, για την ευκολία με την οποία κάποιοι «υπάλληλοι των Βρυξελλών» μπορούν να αποφασίζουν με SMS για τέτοια ιλιγγιώδη ποσά, και μάλιστα σε περιόδους απανωτών κρίσεων.
