Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη Δημοκρατία στη Γαλλία δεν είναι τόσο το κόμμα της Λεπέν, που “κλείνει φέτος τον Οκτώβριο 50 χρόνια ζωής, αποτελεί σοβαρή δομική παράμετρο της πολιτικής ζωής και υπάρχει ο κίνδυνος αυτό να κρατήσει για αρκετά ακόμη” όσο η αυξανόμενη αποχή.
Αυτή είναι η εκτίμηση του εξειδικευμένου στο ακροδεξιό φαινόμενο ερευνητή, συγγραφέα και δημοσιογράφου Ζαν Ιβ Καμί που σχολίασε στην ΑΥΓΗ της Κυριακής το αποτέλεσμα των προεδρικών αλλά και την προοπτική των βουλευτικών εκλογών, που θα κρίνουν, εντέλει, το μέλλον των παραδοσιακών κομμάτων αλλά και τη δεύτερη θητεία Μακρόν. “Ο Μακρόν νίκησε μεν με ποσοστό μεγαλύτερο απ' ό,τι προβλεπόταν, αλλά σύντομα θα αντιληφθεί πόσο προβληματική είναι η νίκη του καθώς επικράτησε ελλείψει καλύτερης επιλογής”.
Η Μαρίν Λεπέν, παρότι ηττημένη, αναφέρθηκε σε νίκη των ιδεών του κόμματός της. Ισχύει;
Πράγματι, όταν πετυχαίνει κανείς να αυξάνει συστηματικά το ποσοστό των ψήφων του και το μερίδιο της κοινής γνώμης που εκπροσωπεί, αυτό είναι μια μορφή νίκης και δεν μπορεί να στενοχωριέται. Όμως, η Λεπέν και οι οπαδοί της ήλπιζαν ότι αυτή τη φορά θα κατακτούσαν την εξουσία και απέχουν πολύ από το 50%. Το κόμμα αυτό αυξάνει μεν συνέχεια τη δύναμή του, αλλά δεν καταφέρνει να πετύχει τον στόχο του. Και θα δυσκολευτεί πάρα πολύ να τον πετύχει λόγω της αναλογικής.
Πλέον στη Γαλλία έχει κανονικοποιηθεί η Ακροδεξιά σε βαθμό που ο Πρόεδρος Μακρόν υιοθέτησε θέσεις της, όπως τον νόμο και την τάξη...
Από τον τρόπο που ψήφισαν οι Γάλλοι την περασμένη Κυριακή είδαμε ότι τα αντανακλαστικά κατά της Λεπέν λειτούργησαν. Απορρίφθηκε μαζικά γιατί κρίθηκε πολύ διχαστική και κατώτερη του ύπατου αξιώματος. Ωστόσο, όπως είπαμε, οι ιδέες της προοδεύουν. Σε ό,τι αφορά το θέμα της τάξης, από την αρχή της θητείας του, ο Πρόεδρος εμφανίστηκε πολύ κατηγορηματικός στις εντολές του προς τις δυνάμεις της τάξης να καταστείλουν το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, κάτι που άλλωστε του προσάπτει η Λεπέν. Αλλά σε ό,τι αφορά θέματα όπως το μεταναστευτικό, την Ευρώπη, δεν υπάρχει συναίνεση.
Συμμερίζεστε την ανάλυση σύμφωνα με την οποία ο Μακρόν επιδίωξε να έχει απέναντί του τη Λεπέν, έτσι ώστε χάρη στο δημοκρατικό μέτωπο να επικρατήσει;
Απολύτως. Θα προσέθετα μάλιστα ότι τον Πρόεδρο Μακρόν τον συμφέρει να έχει αντιπάλους από τη μία τη Λεπέν και από την άλλη τον Μελανσόν, γιατί γνωρίζει καλά ότι η ριζοσπαστική Αριστερά του Μελανσόν δεν μπορεί να συμφωνήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες. Ο στόχος λοιπόν του Μακρόν είναι ο ίδιος με το 2017. Να συνεχίσει δηλαδή την περιθωριοποίηση των παραδοσιακών κομμάτων, κάτι που επιτεύχθηκε πλήρως. Και να έχει απέναντί του μια αντιπολίτευση με κύρια δύναμη τον Εθνικό Συναγερμό, για να εξασφαλίσει την επανεκλογή του.
Το πρόβλημα είναι ότι, όπως το 2002 που οι πολίτες δεν επανεξέλεξαν με ενθουσιασμό τον Ζακ Σιράκ, από το 58% που ψήφισαν Μακρόν την Κυριακή, οι περισσότεροι δεν το έκαναν γιατί είναι υπέρ της πολιτικής του. Και πολύ σύντομα ο Μακρόν θα αντιληφθεί πόσο σοβαρό μειονέκτημα είναι αυτό. Γιατί δεν θα μπορεί να περάσει τις μεταρρυθμίσεις του, αν έχει απέναντί του ένα σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης. Πέτυχε δηλαδή μια νίκη ελλείψει καλύτερης επιλογής. Μια νίκη με ποσοστό μεγαλύτερο μεν από εκείνο που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, που όμως δεν παύει να είναι εξαιρετικά προβληματική. Τρεις φορές, το 2002, το 2017 και το 2022, οι Γάλλοι ψήφισαν Πρόεδρο όχι γιατί συμφωνούν μαζί του αλλά γιατί δεν θέλουν τον αντίπαλό του. Καταλαβαίνουμε ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο.
Όμως το αποτέλεσμα των βουλευτικών θα κρίνει τον τρόπο που θα κυβερνήσει ο Πρόεδρος Μακρόν.
Πράγματι, αλλά ας μην ξεχνάμε δύο πράγματα. Κατ' αρχάς ότι το σημερινό εκλογικό σύστημα που δεν είναι αναλογικό δημιουργεί πρόβλημα σε πολιτικές δυνάμεις όπως του Ζ.Λ. Μελανσόν, του Ζεμούρ ή των Ρεπουμπλικανών. Και μετά ότι η ανάδειξη νέας Βουλής ακριβώς μετά τις προεδρικές συνήθως μεγενθύνει τη νίκη του Προέδρου. Το κόμμα του λαμβάνει ένα είδος μπόνους. Αυτό είναι το στοίχημα του Μακρόν.
Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι μπορεί να το κερδίσει;
Είναι πιθανό. Όμως αυτές οι βουλευτικές είναι κρίσιμες όχι μόνο για τον Μακρόν, αλλά και για τη μετριοπαθή Δεξιά και τους Σοσιαλιστές, που έχουν μια πιθανότητα να σβήσουν κάπως την ήττα τους στις προεδρικές εκλογές αν διατηρήσουν έναν σημαντικό αριθμό βουλευτών. Αντιθέτως, αν υποστούν κι άλλη σοβαρή ήττα, πέρα από τα οικονομικά προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν, τα δύο αυτά κόμματα θα εξαφανιστούν.
Αυτό το ενδεχόμενο εξαφάνισης των Σοσιαλιστών και Γκολικών είναι συγκυριακό ή πλέον λαμβάνει δομικά χαρακτηριστικά;
Πιστεύω ότι υγιής είναι μια Δημοκρατία με ισχυρά ένα μετριοπαθές συντηρητικό κόμμα και ένα σοσιαλδημοκρατικό. Και αυτό αφορά όλες τις χώρες της Ευρώπης. Στη Γαλλία διαπιστώνουμε ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι Ρεπουμπλικανοί έχουν πολλούς τοπικούς αιρετούς σε όλα τα επίπεδα. Αντιθέτως, η Δημοκρατία Σε Κίνηση του Προέδρου Μακρόν είναι κόμμα της κορυφής, που ακολουθεί τον Πρόεδρο και η τοπική του γείωση είναι σε εμβρυακή κατάσταση.
Εντέλει, πόσο επικίνδυνο για τη Δημοκρατία στη Γαλλία είναι το κόμμα της Λεπέν;
Στις 5 Οκτωβρίου το κόμμα της Μαρίν Λεπέν θα κλείσει τα 50 του χρόνια. Υφίσταται εδώ και 50 χρόνια και πλέον αποτελεί σοβαρή δομική παράμετρο της πολιτικής ζωής της χώρας. Και υπάρχει ο κίνδυνος αυτό να κρατήσει για αρκετά ακόμη. Αλλά υπογραμμίζω ξανά ότι με ποσοστό κάτω του 42% η Μαρίν Λεπέν είναι μακριά από τη νίκη. Το 8% για την κατάκτηση της εξουσίας δεν είναι εύκολο να το αποσπάσει. Και χωρίς αναλογικό σύστημα, το ενδεχόμενο το κόμμα αυτό να αποκτήσει πλειοψηφία στη Βουλή είναι σχεδόν αδύνατο. Από την άποψη αυτή η Δημοκρατία είναι ισχυρή. Εκείνο που με ανησυχεί περισσότερο είναι το ποσοστό της αποχής, συμπεριλαμβανομένου του δεύτερου γύρου. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται διαρκώς και θα αυξηθεί κι άλλο στις βουλευτικές.
Γιατί παραδοσιακά οι Γάλλοι ψηφίζουν περισσότερο στις προεδρικές και λιγότερο στις βουλευτικές. Και αυτή δεν είναι υγιής κατάσταση, καθώς η αποχή αφορά κυρίως τους νέους από 18 έως 35 ετών, τους κατοίκους των λαϊκών προαστίων, των φτωχότερων πόλεων, εκείνες των προαστίων, όπως αυτά γύρω από το Παρίσι, όπου η αποχή υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο όρο. Υπάρχει σήμερα ένα σημαντικό κομμάτι των πολιτών που πιστεύουν ότι η πολιτική, η συμμετοχή στις εκλογές δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους, ότι δεν μπορούν να τη βελτιώσουν.
