Η οικονομική και πολιτικο-διπλωματική μόχλευση γύρω από την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, και ειδικά γύρω από το φυσικό αέριο, συνεχίζεται. Όχι μόνο αυτό, αλλά και εντείνεται βάζοντας δυναμικά στο κάδρο τη Ρωσία, με απώτερη επιδίωξη μια αμοιβαία επωφελή “αναθεώρηση” της διμερούς οικονομικής και πολιτικής σχέσης, καθώς ο μεγάλος γείτονας εξ ανατολών μπορεί ν’ ανοίξει κι άλλο τις στρόφιγγες καθώς έρχεται ο χειμώνας αυξάνοντας την προσφορά κι έτσι να πέσουν οι τιμές.
Προφανώς η ανεξέλεγκτη αυτή κατάσταση δεν είναι άσχετη από τη δρομολογημένη μετάβαση απ’ το πετρέλαιο και τον άνθρακα σε πιο “καθαρά” ορυκτά καύσιμα, αν και οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές ξεκαθαρίζουν πως το φυσικό αέριο δεν μπορεί επ’ ουδενί να χαρακτηριστεί πράσινη ενέργεια.
Ωστόσο αυτή η μετάβαση σίγουρα θα έχει κόστος και οπωσδήποτε θα λειτουργήσει ως μια ακόμη κερδοσκοπική μηχανή προσεχώς για τα πλεονάζοντα ιδιωτικά κεφάλαια στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Η εκτίναξη των τιμών στα ύψη τις τελευταίες εβδομάδες μετατρέπεται σ’ ένα παιχνίδι για γερά νεύρα, που δεν αποκλείεται να είναι η χρυσή ευκαιρία των μεγάλων συμφερόντων του κλάδου για ένα δυναμικό “ξεσκαρτάρισμα” της αγοράς ιδιωτικής ενέργειας, η οποία έχει κατακλυστεί πανευρωπαϊκά από μια πλημμυρίδα νεόκοπων εταιρειών.
Όπως συμβαίνει πάντα σε κάθε ραγδαία αναπτυσσόμενη βιομηχανία, όπου συνωστίζονται πολλοί παίκτες, μια μη διαχειρίσιμη κρίση μπορεί να αφανίσει πολλούς απ’ αυτούς, αν όχι τους περισσότερους. Κατ’ αναλογία της σχέσης μίνι μάρκετ - σούπερ μάρκετ, οι πιο αδύναμες κεφαλαιακά εταιρείες και με μικρότερο μερίδιο αγοράς δεν θα μπορούν να αντέξουν την πίεση της αύξησης του κόστους παραγωγής και θα καταρρεύσουν ανοίγοντας τον δρόμο στους ισχυρότερους να επιβιώσουν και να κυριαρχήσουν.
Η κατάσταση στη Βρετανία σε σχέση με τους ιδιωτικούς παρόχους ενέργειας που στραγγαλίζονται από τις τιμές - ρεκόρ του αερίου δείχνει ενδεχομένως τι μπορεί να συμβεί στην ηπειρωτική Ευρώπη λίαν συντόμως. Ο Βρετανός υπουργός Ενέργειας Κουάζι Κουάρτενγκ προειδοποίησε χθες ότι και άλλες εταιρείες ενέργειας στη χώρα μπορεί να χρεοκοπήσουν εξαιτίας της αύξησης του κόστους του αερίου, αλλά απέκλεισε το ενδεχόμενο να τις διασώσει η κυβέρνηση.
Μόνο τον Σεπτέμβριο χρεοκόπησαν στη Βρετανία εννέα ιδιωτικοί πάροχοι ενέργειας, γεγονός που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις ραγδαίες ανατιμήσεις του αερίου. Φυσικά οι υψηλές τιμές χονδρικής έχουν συμβάλει στο σημαντικό “φούσκωμα” των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών, καθώς το αέριο αντιστοιχεί περίπου στο 40% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Βρετανία.
Οι τιμές έχουν αυξηθεί εφέτος περισσότερο από 800% εκτινάσσοντας τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στο 4%, όταν μόλις πριν από μερικούς μήνες η ΕΚΤ έκανε τα αδύνατα δυνατά για να πετύχει τον στόχο αύξησης του στο 2%, ως μια ένδειξη δυναμικής επιστροφής της ευρωπαϊκής οικονομίας στην ανάπτυξη.
Βέβαια οι “σοφοί” της επιμένουν πως η αύξηση αυτή είναι προσωρινή και ότι τα πράγματα θα ηρεμήσουν, ωστόσο, αν δεν ηρεμήσουν, θα πρέπει να ληφθούν επειγόντως μέτρα προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που μέχρι πρότινος ακολουθούνταν με σκοπό να αυξηθεί η κυκλοφορία χρήματος.
Σε κάθε περίπτωση οι εκτός ελέγχου ανατιμήσεις στην ενέργεια είναι ένας πολύπλοκος γρίφος που οι επαΐοντες δεν βλέπουν να λύνεται δίχως τη “σωτήρια παρέμβαση” της Ρωσίας, κατ’ άλλους δίχως να σταματήσει ο Πούτιν το διπλό παιχνίδι του, που από τη μια υπόσχεται αύξηση της παροχής κι απ’ την άλλη κλείνει τις στρόφιγγες καθώς παραμένουν οι πολιτικο-διπλωματικές κόντρες με την Ευρώπη.
Σε μια ξεκάθαρη ένδειξη ότι αυτή η υποψία δεν αποτελεί “υπόθεση εργασίας”, ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας Φατίχ Μπιρόλ δήλωσε χθες σε συνέντευξή του στους Financial Times ότι η Ρωσία έχει τη δυνατότητα να στείλει πολύ περισσότερο αέριο στην Ευρώπη για να τη βοηθήσει να ξεπεράσει την ενεργειακή κρίση της. Ο Μπιρόλ κάλεσε τη Μόσχα να αποδείξει ότι είναι ένα “αξιόπιστος” προμηθευτής αυξάνοντας την παροχή αερίου έως 15% κατά την κορύφωση της ζήτησης τον χειμώνα.
Πάντως και η άλλη πλευρά βλέπει την τρέχουσα κατάσταση ως την ευκαιρία για να προωθήσει τα ενεργειακά σχέδιά της. Στην ουσία τη χρησιμοποιεί ως αφορμή για να “τελεσιδικήσει” το ζήτημα της τύχης του Nord Stream 2, του οποίου η έναρξη λειτουργίας περιμένει την έγκριση των γερμανικών ρυθμιστικών αρχών. Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντρ Νόβακ δήλωσε σχετικά πως, εφόσον ανοίξουν οι στρόφιγγες του αγωγού, η Ευρώπη θα μπορεί να δροσιστεί από το “κάψιμο” των υψηλών τιμών...
