Μουδιασμένος ο κόσμος στον απόηχο της αιφνίδιας ανακοίνωσης του σχηματισμού στρατιωτικού άξονα μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας με στόχο την Κίνα, στο πλαίσιο του οποίου προβλέπεται η ανάπτυξη πυρηνικών υποβρυχίων στην Αυστραλία, προσπαθεί να καταλάβει τι θα σημάνει αυτή η κίνηση σε παγκόσμιο επίπεδο και πώς θα είναι η επόμενη ημέρα.
Υπενθυμίζεται ότι ο σχηματισμός της συμμαχίας με την επωνυμία AUKUS, απ’ τα αρχικά των τριών χωρών, ανακοινώθηκε αιφνιδίως την Τετάρτη από τον Πρόεδρο Μπάιντεν, τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον και τον Αυστραλό ομόλογό του Σκοτ Μόρισον.
Αν και στο κοινό ανακοινωθέν δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά στην Κίνα, είναι ξεκάθαρο ότι η κίνηση αυτή αποτελεί μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η επιρροή του Πεκίνου στην αμφισβητούμενη θάλασσα της Νότιας Κίνας, υποδηλώνοντας την οριστική μετατόπιση του κέντρου ενδιαφέροντος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής από τη Μέση Ανατολή στην περιοχή Ασίας - Ειρηνικού.
Οι φόβοι για μια ανεξέλεγκτη κούρσα εξοπλισμών και σε αυτή τη ζώνη του πλανήτη, που θα περιλαμβάνει συμβατικά αλλά και πυρηνικά οπλοστάσια, είναι περισσότερο από ποτέ δικαιολογημένοι.
«Πισώπλατη μαχαιριά»
Την ίδια ώρα, εντείνεται η κόντρα Παρισιού - Ουάσιγκτον για την παράταιρη συμμαχία, καθώς η γαλλική πλευρά είναι η άμεσα οικονομικά θιγόμενη. Η αυστραλιανή κυβέρνηση έσπασε το συμβόλαιο με τη Γαλλία, ύψους 56 δισεκατομμυρίων ευρώ, για την προμήθεια γαλλικών συμβατικών υποβρυχίων. Ουάσιγκτον και Καμπέρα ισχυρίζονται πως το Παρίσι είχε ενημερωθεί σχετικά, το Παρίσι επιμένει ότι βρέθηκε προ εκπλήξεως. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν έκανε χαρακτηριστικά λόγο για “πισώπλατη μαχαιριά»
“Περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η αντιπαράθεση με την Κίνα αναδεικνύεται ως η κορυφαία διεθνής προτεραιότητα του Τζο Μπάιντεν. Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών πορεύεται εν ψυχρώ, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πρόκληση παράπλευρων ζημιών μεταξύ των συμμάχων του”, επισημαίνεται σε ανάλυση του Γαλλικού Πρακτορείου.
Οι αντιδράσεις, που εστιάζουν κυρίως στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, είναι “ασύμμετρες” και μαρτυρούν την ευρύτερη απορρύθμιση που προκαλεί στο σύστημα των παγκόσμιων σχέσεων ο τριμερής στρατιωτικός “άξονας”. Την ώρα που η γαλλική κυβέρνηση μιλούσε για “πισώπλατη μαχαιριά”, το Πεκίνο κατηγορούσε τις τρεις δυτικές δυνάμεις ότι διακατέχονται από «νοοτροπία Ψυχρού Πολέμου».
Στην πρώτη αντίδρασή του, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δεσμεύτηκε ότι θα αντισταθεί στην «παρέμβαση εξωτερικών δυνάμεων» στην περιοχή, καθώς η κυβέρνηση της Ταϊβάν έσπευσε να χαιρετίσει τον σχηματισμό της νέας συμμαχίας, που θεωρεί ότι θα την υπερασπίσει έναντι της Κίνας.
Αντιδράσεις εκ των έσω
Μιλώντας σε συνάντηση των αρχηγών κρατών του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στο Τατζικιστάν, μέσω βιντεοδιάσκεψης, ο Σι προέτρεψε τα μέλη της ομάδας να «αντισταθούν σθεναρά στις εξωτερικές δυνάμεις, που προσπαθούν να παρέμβουν στις χώρες της περιοχής μας με οποιαδήποτε δικαιολογία, και να κρατήσουν το μέλλον της ανάπτυξης και της προόδου σταθερά στα δικά τους χέρια».
Ακόμα και στους κόλπους του Συντηρητικού Κόμματος της Βρετανίας η συμμαχία AUKUS έχει προκαλέσει ανησυχίες. Σε σχετική συζήτηση στο Κοινοβούλιο, ο πρωθυπουργός Τζόνσον ρωτήθηκε από την προκάτοχό του Τερέζα Μέι για το αν θα μπορούσε να οδηγηθεί η Βρετανία σε πόλεμο με την Κίνα. Η ερώτησή της εστίαζε στο πώς θα αντιδράσει η νέα συμμαχία στην περίπτωση κινεζικής εισβολής στην Ταϊβάν.
"Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει αποφασισμένο να υπερασπιστεί το διεθνές δίκαιο και αυτή είναι η ισχυρή συμβουλή που θα δίναμε στους φίλους μας σε όλο τον κόσμο και η ισχυρή συμβουλή που θα δίναμε στην κυβέρνηση του Πεκίνου", απάντησε σε υπεροπτικό τόνο ο Μπόρις Τζόνσον.
Σε κάθε περίπτωση, οι άμεσες επιπτώσεις θα είναι μια φρενήρης κούρσα εξοπλισμών στην περιοχή, ιδιαίτερα από τις ανταγωνίστριες περιφερειακές δυνάμεις.
«Υπάρχει μια φρενίτιδα εξοπλισμών στην περιοχή του Ινδικού - Ειρηνικού και η εντύπωση είναι ότι συμμετέχουν όλοι σε αυτήν», υπογραμμίζει ο Τζον Ντελιούρι, καθηγητής του Πανεπιστημίου Yonsei της Νότιας Κορέας.
Αυτή την εβδομάδα, σε διάστημα 24 ωρών, η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε δύο βαλλιστικούς πυραύλους, η Νότια Κορέα τον πρώτο της πύραυλο από υποβρύχιο και η Αυστραλία, ως γνωστόν, ανακοίνωσε την απόκτηση αμερικανικών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, αλλά και πυραύλων “Κρουζ” τελευταίας τεχνολογίας.
Εξοπλιστική φρενίτιδα
Αυτή η εξαιρετικού χαρακτήρα εξοπλιστική δραστηριότητα αποτυπώνει τη βούληση των κυβερνήσεων της περιοχής να δαπανήσουν, χωρίς να υπολογίζουν το κόστος, τεράστια κεφάλαια στον βωμό των ψυχροπολεμικών ανταγωνισμών.
Τον περασμένο χρόνο, η περιοχή Ασίας - Ειρηνικού ξόδεψε μισό δισεκατομμύριο δολάρια σε στρατιωτικές δαπάνες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (Stockholm International Peace Research Institute, SIPRI).
«Διαπιστώνουμε μια τάση αύξησης των στρατιωτικών δαπανών εδώ και 20 χρόνια. Η Ασία είναι η περιοχή όπου η τάση αυτή είναι περισσότερο εμφανής», τονίζει η εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Λουσί Μπερό-Σιντρέ, σημειώνοντας τη συγκυρία της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης που φέρνει χρήμα στα ταμεία των κυβερνήσεων και την αλλαγή στον τρόπο αντίληψης των απειλών που υπάρχουν ή αναδύονται στην περιοχή.
Η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ των δαπανών αυτών, μ’ έναν ετήσιο αμυντικό προϋπολογισμό σε συνεχή άνοδο εδώ και 26 χρόνια, ο οποίος επέτρεψε τον εκσυγχρονισμό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Το Πεκίνο αφιερώνει πλέον 252 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην άμυνα, ποσόν αυξημένο κατά 76% από το 2011.
