Πολύ ισχυρό, με σπουδαίους παίκτες, με μαχητικότητα και εκπλήξεις ήταν το φετινό ανοικτό τουρνουά «Κατάρ Μάστερς» που οργανώθηκε στην Ντόχα από 11 έως 20/10/23. Αγωνίστηκαν 158 παίκτες από 31 χώρες (154 τιτλούχοι/58 GM), με μέσο όλο ΕΛΟ 2459! Ισοβάθμησαν στην κορυφή με 7 σε 9 οι νεαροί Ουζμπέκοι Νόντιρμπεκ Γιακουμπόεβ και ο Νόντιρμπεκ Αμπντουσατόροβ, με τον πρώτο να επιβάλλεται στο μπαράζ (2-0 σε μπλιτς) και να κατακτά την πρώτη θέση. Ακολούθησαν με 6,5 ακόμη ένας νεαρός Ουζμπέκος, ο Σιντάροβ (και οι τρεις ήταν μέλη της Εθνικής Ουζμπεκιστάν που πήρε χρυσό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα), καθώς και οι Ινδοί Ναραγιάναν, Εριγκάισι, Γκούκες, ο Ιρανός Μαγκσουντλού και ο Αμερικανός Νακαμούρα. Ο παίκτης με τον υψηλότερο βαθμό αξιολόγησης στον πλανήτη, ο Νορβηγός Κάρλσεν (2839), περιορίστηκε στη 16η θέση με 6 βαθμούς (5 νίκες, 2 ισοπαλίες, 2 ήττες από Σουλεϊμένοβ και Καρθικεγιάν). Με τη χαμηλή για την αξία του απόδοση (2650) έχασε 17,2 μονάδες ΕΛΟ. Η πρώτη από τις δύο ήττες, με τον Σουλεϊμένοβ (Καζακστάν, 2512), ήταν συντριπτική και έκανε τον γύρο του κόσμου!
Ο Βρετανός γκραν μετρ Σπίλμαν, αφού μάλλον εκθειάζει το γεγονός ότι ο Κάρλσεν παρέμεινε αήττητος στο κλασικό σκάκι από αντίπαλο με πολύ χαμηλότερο ΕΛΟ επί σχεδόν δύο δεκαετίες, παραθέτει στη δημοφιλή chessbase παραδείγματα με οδυνηρές ήττες παγκόσμιων πρωταθλητών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δικτυακός τόπος φιλοξενεί ενδιαφέρουσα και διδακτική εργασία του μεγάλου μετρ και διευθυντή της Sharjah International Chess Academy Στράτου Γρίβα (https://en.chessbase.com/post/rook-vs-two-minor-pieces).
Οδυνηρή εγκατάλειψη
Η παλαιότερη από τις επιλεγμένες παρτίδες, αρκετά γνωστή, είναι η ήττα του 3ου παγκόσμιου πρωταθλητή (1921-1927), του Κουβανού Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα. Την Πρωτοχρονιά του 1935, στο Χάστινγκς της Αγγλίας, ηττήθηκε από τον μεγάλο μετρ Άντορ Λίλιενταλ. Ο εβραϊκής καταγωγής Ούγγρος και αργότερα Σοβιετικός πολίτης είχε στο ενεργητικό του νίκες επί άλλων πέντε παγκόσμιων πρωταθλητών (Λάσκερ, Αλιέχιν, Όιβε, Μποτβίνικ και Σμίσλοβ), ωστόσο υπολείπονταν κατά πολύ του Καπαμπλάνκα. Στη μακρά σκακιστική του διαδρομή (πέθανε σε ηλικία 99 ετών και παρέμενε ενεργός μέχρι τα 70) προκρίθηκε στο Τουρνουά Υποψηφίων Παγκοσμίου Πρωταθλήματος μόνο μία φορά, το 1948.
Λίλιενταλ-Καπαμπλάνκα [E24]
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 Αβ4 4.α3 Αxγ3+ 5.βxγ3 β6 6.ζ3 δ5 7.Αη5 θ6 8.Αθ4 Αα6 9.ε4 Αxγ4 10.Αxγ4 δxγ4 11.Βα4+ Βδ7 12.Βxγ4 Βγ6 13.Βδ3 Ιβδ7 14.Ιε2 Πδ8 15.0-0 α5 16.Βγ2 Βγ4 17.ζ4 Πγ8 18.ζ5 ε5 19.δxε5 Βxε4 20.εxζ6 Βxγ2 21.ζxη7 Πη8 22.Ιδ4 Βε4 23.Παε1 Ιγ5 24.Πxε4+ Ιxε4 25.Πε1 Πxη7 26.Πxε4+ Ρδ7 1-0.
Δεύτερη, επίσης γνωστή περίπτωση που παραθέτει ο Σπίλμαν, είναι η ήττα του 8ου παγκόσμιου πρωταθλητή (1960-1961), του Σοβιετικού Μιχαήλ Ταλ από τον Βρετανό Τζόναθαν Πένροουζ. Ο οπωσδήποτε δυνατός γκραν μετρ, δέκα φορές πρωταθλητής Βρετανίας, δεν θα μπορούσε ποτέ να συγκριθεί με τον «μάγο από τη Ρίγα». Η παρτίδα-έκπληξη παίχτηκε στις 8/11/1960 στην Ολυμπιάδα της Λειψίας:
Πένροουζ-Ταλ [A65]
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 γ5 4.δ5 εxδ5 5.γxδ5 δ6 6.ε4 η6 7.Αδ3 Αη7 8.Ιηε2 0-0 9.0-0 α6 10.α4 Βγ7 11.θ3 Ιβδ7 12.ζ4 Πε8 13.Ιη3 γ4 14.Αγ2 Ιγ5 15.Βζ3 Ιζδ7 16.Αε3 β5 17.αxβ5 Πβ8 18.Βζ2 αxβ5 19.ε5 δxε5 20.ζ5 Αβ7 21.Παδ1 Αα8 22.Ιγε4 Ια4 23.Αxα4 βxα4 24.ζxη6 ζxη6 25.Βζ7+ Ρθ8 26.Ιγ5 Βα7 27.Βxδ7 Βxδ7 28.Ιxδ7 Πxβ2 29.Ιβ6 Πβ3 30.Ιxγ4 Πδ8 31.δ6 Πγ3 32.Πγ1 Πxγ1 33.Πxγ1 Αδ5 34.Ιβ6 Αβ3 35.Ιε4 θ6 36.δ7 Αζ8 37.Πγ8 Αε7 38.Αγ5 Αθ4 39.η3 1-0.
Ο 12ος παγκόσμιος πρωταθλητής (1975-1985 και ως πρωταθλητής ΦΙΝΤΕ 1993-1999), ο Σοβιετικός Ανατόλι Κάρποβ, βαθύς γνώστης του σκακιού, υποπίπτει σε σφάλμα μόλις στην 11η κίνηση της παρτίδας του με τον δανικής καταγωγής Αμερικανό γκραν μετρ Λάρι Κρίστιανσεν, στο τουρνουά του Βάικ άαν Ζέι στις 18/1/1993 και χάνει σε μινιατούρα:
Κρίστιανσεν-Κάρποβ [E12]
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιζ3 β6 4.α3 Αα6 5.Βγ2 Αβ7 6.Ιγ3 γ5 7.ε4 γxδ4 8.Ιxδ4 Ιγ6 9.Ιxγ6 Αxγ6 10.Αζ4 Ιθ5 11.Αε3 Αδ6?? 12.Βδ1 1-0.
Αν νομίζετε πως αυτή είναι η πιο σύντομη ήττα παίκτη που έφθασε στην κορυφή του κόσμου από υποδεέστερο αντίπαλο, δείτε την επόμενη. Ο 15ος παγκόσμιος πρωταθλητής (2007-2013 και προηγουμένως πρωταθλητής ΦΙΝΤΕ 2000-2002), ο Ινδός Βισβανάθαν Ανάντ, εγκαταλείπει σε μόλις έξι κινήσεις στη συνάντηση με τον Κολομβιανό γκραν μετρ Αλόνσο Ζαπάτα Ραμίρεζ στο τουρνουά του Μπιλ τον Ιούλιο 1988:
Ζαπάτα-Ανάντ [C42]
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιζ6 3.Ιxε5 δ6 4.Ιζ3 Ιxε4 5.Ιγ3 Αζ5?? 6.Βε2 1-0.
Και η συντριπτική ήττα, που προαναφέραμε, του κορυφαίου παίκτη της εποχής μας:
Σουλεϊμένοβ (Καζακστάν, 2512) - Κάρλσεν (Νορβηγία, 2839) [E12]
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιζ3 β6 4.α3 Αα6 5.Βγ2 Αβ7 6.Ιγ3 γ5 7.ε4 γxδ4 8.Ιxδ4 Αγ5 9.Ιζ3 Ιγ6 10.β4 Αε7 11.Αβ2 Ββ8 12.Πδ1 0-0 13.Αε2 [γνωστή συνέχεια: 13.Αδ3 δ6 14.0-0 θ6 15.Πζε1 Ιη4 16.Αζ1 Ιηε5 17.Ιδ4 Ιη6 18.Ιδε2 Ιγε5 19.Ιη3 Πγ8 20.Ββ3] 13...δ6 14.0-0 Πγ8 15.Πζε1 Αζ8 16.Αζ1 Ιε7 17.Ιβ5 Ιε8 18.Ιη5! Ιη6 19.ε5! δ5 20.Ββ3! Αε7
21.Ιxζ7 Ρxζ7 [21...δxγ4 22.Αxγ4] 22.γxδ5 Αxδ5 23.Πxδ5 εxδ5 24.Βxδ5+ Ρζ8 25.Ιδ4 [όχι 25.Αγ4 Πxγ4 26.Βxγ4 Ββ7 με ισότητα] 25...Ιζ4 26.Βζ3 Ρη8 27.Βxζ4 Ββ7 28.Ιζ5 β5 29.Αxβ5! Αζ8 [29...Πγ2 30.Αα6] 30.Αγ4+ Ρθ8 31.Ιθ6! 1-0.
Επικαιρότητα
Σεμινάριο για τη διδασκαλία του σκακιού στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση διοργανώνει την Παρασκευή 10/11 και το Σάββατο 11/11 στο 80ό Δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης (Βαλτετσίου 17) η Ένωση Σκακιστικών Σωματείων Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής με την υποστήριξη της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει γενικά και ιστορικά στοιχεία, νομοθεσία, σκάκι στα εργαστήρια δεξιοτήτων, παιχνίδια στη σκακιέρα, βασικά φινάλε, αλγεβρική γραφή και ανάγνωση παρτίδας, παιγνιώδεις δραστηριότητες, πρώτη επαφή με μαθητές κ.ά. Οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί πρέπει να δηλώσουν συμμετοχή έως την Πέμπτη 9/11 στη φόρμα https://tinyurl.com/5cufpud3. Περισσότερες πληροφορίες από τη Βέρα Αβραμίδου (6945153570) ή τον Κώστα Γιουβαντσιούδη (6934798540).
Σήμερα αρχίζει στο Τζέρσεϊ το 8ο Ομαδικό Πρωτάθλημα Μικρών Εθνών Ευρώπης με συμμετοχή δέκα Εθνικών Ομάδων: Άγιος Μαρίνος, Ανδόρα, Γκέρνσεϊ, Κύπρος, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μονακό, Τζέρσεϊ, Φερόες Νήσοι. Η σύνθεση της Εθνικής Κύπρου: Κ. Μιχαηλίδης, Αλ. Ισαακίδης, Ρ. Αντωνίου, Σ. Κωνσταντίνου, Π. Κληρίδης.
Εκδήλωση μνήμης Αχιλλέα Μητσάκου την περασμένη Κυριακή στο Chess Square με αγώνες μπλιτς (Κοτρωνιάς, Πατρελάκης, Δρακουλάκος, Εργαζάκης στις πρώτες θέσεις), με συγκινητικές ομιλίες από τους Ορνιθόπουλο, Φροσινό, Πατρινό και Κοτρωνιά, με παρούσα την αθλοθέτρια οικογένεια Μητσάκου (τη σύζυγο Ντία και την κόρη Ζωή), καθώς και με δεκάδες μαθητές και φίλους του εκλιπόντος. Ύστερα από πέντε χρόνια απουσίας, οι μνήμες από το έργο του Αχιλλέα παραμένουν ζωντανές!
Διαγωνισμός λύσης σκακιστικών προβλημάτων για παιδιά το πρωί της Κυριακής 29/9 στον Ζήνωνα Γλυφάδας (www.zinonchess.gr) και αγώνες ράπιντ εις μνήμην Σπύρου Μπίκου στον Σ.Ο. Ηλιούπολης (www.skakiera.gr).
Ο Σταμάτης Κούρκουλος-Αρδίτης θα είναι ο σολίστ σε επίδειξη σιμουλτανέ στις φετινές εκδηλώσεις στο Ναύπλιο (4 και 5/11/23). Προβλέπονται επίσης αγώνες γρήγορου σκακιού με ελεύθερη συμμετοχή και άλλες εκδηλώσεις.
Στο φύλλο της επόμενης Κυριακής 5/11: Ματιές στα Παγκόσμια Νεανικά που έγιναν στην Αίγυπτο, καθώς και τα πρώτα σκορ Ελλήνων και Ελληνίδων από τον «Μεγάλο Ελβετικό» της ΦΙΝΤΕ και το Παγκόσμιο Βετεράνων.
Επιμέλεια: Κοσμάς Κέφαλος
