Το συναρπαστικό ματς για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ανέδειξε τον 17ο αδιαφιλονίκητο παγκόσμιο πρωταθλητή, τον 30 ετών Κινέζο Ντινγκ Λίρεν. Παίχτηκαν 14 παρτίδες κλασικού χρόνου σκέψης με ισόπαλη έκβαση. Ο 31 ετών Νεπομνιάτσι είχε κερδίσει στη 2η παρτίδα (μαύρος), καθώς και στην 5η και στην 7η (λευκός). Ο Ντινγκ Λίρεν είχε κερδίσει στην 4η, στην 6η και στη 12η (λευκός). Οι άλλες 8 παρτίδες έληξαν ισόπαλες. Στο μπαράζ παρτίδων μειωμένου χρόνου σκέψης (ράπιντ) σημειώθηκαν 3 ισοπαλίες και στην τελευταία νίκησε ο Κινέζος (μαύρος). Το ματς ήταν πολύ μαχητικό με πλούτο ιδεών, αλλά και ανακρίβειες, λάθη και πολλές χαμένες ευκαιρίες. Όπως είναι φυσικό, οι χαμένες ευκαιρίες του νικητή θα ξεχαστούν γρήγορα, ενώ του ηττημένου θα υπενθυμίζονται συχνά.
Το σημείο υπεροχής του Κινέζου ήταν αυτό στο οποίο φάνηκε να υστερεί στην αρχή του ματς, η καλή ψυχολογία. Κυνηγούσε διαρκώς τη νίκη και παρέμεινε σταθερός και ψύχραιμος σε όλη τη διάρκεια του ματς, σε αντίθεση με τον Ρώσο, ο οποίος, τουλάχιστον στην τελευταία παρτίδα, έδειχνε πολύ νευρικός, με τα δάχτυλα του αριστερού χεριού του να κινούνται ασταμάτητα. Καθοριστική φαίνεται ότι ήταν η συμβολή, με δημιουργικές ιδέες, του αναλυτή Ρίτσαρντ Ράπορτ, κάτι που είχε προβλέψει ο Σταμάτης Κούρκουλος-Αρδίτης από την αρχή του ματς.
Απρόσμενες δεν ήταν μόνο πολλές από τις κινήσεις του Ντινγκ Λίρεν στη σκακιέρα, αλλά και η αντίδρασή του αμέσως μετά την εγκατάλειψη της τελευταία παρτίδας από τον Νεπομνιάτσι, όταν συνειδητοποίησε ότι είναι πλέον παγκόσμιος πρωταθλητής. Δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τους λυγμούς του! Είναι ο πρώτος Κινέζος που κατακτά το στέμμα και δεδομένου ότι και η παγκόσμια πρωταθλήτρια είναι Κινέζα, η Τζου Βεντζούν, δημιουργείται η εικόνα μιας νέας σκακιστικής κυριαρχίας, ανάλογης με εκείνης της Σοβιετικής Ένωσης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από τους 17 αδιαφιλονίκητους παγκόσμιους πρωταθλητές οι περισσότεροι προέρχονταν από την Ευρώπη και τη Σοβιετική Ένωση / Ρωσία, ένας από την Κούβα, ένας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ένας από την Ινδία και τώρα ένας από την Κίνα.
Οσον αφορά τον Νέπο, η δεύτερη συνεχόμενη ήττα σε ματς Παγκόσμιου Πρωταθλήματος προκαλεί το ερώτημα μήπως ο σπουδαίος αυτός παίκτης γίνει ένας από τους πολύ δυνατούς της Ιστορίας του πνευματικού αθλήματος, όπως ο Κέρες και ο Κορτσνόι, που δεν κατέκτησαν τίτλο παγκόσμιου πρωταθλητή.
Ευνοϊκές συγκυρίες
Πριν από έναν και πλέον χρόνο το ερώτημα αν ο επόμενος παγκόσμιος πρωταθλητής θα είναι ο Ντινγκ Λίρεν ούτε που θα μπορούσε να διατυπωθεί. Ο Κινέζος μεγάλος μετρ δεν ήταν ανάμεσα στους οχτώ που θα έπαιζαν στο Τουρνουά Υποψηφίων για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Στα τέλη Φεβρουαρίου 2022 ο Ρώσος Καριάκιν, ένας από τους διεκδικητές του τίτλου, σε σχόλιά του στο Διαδίκτυο υποστήριξε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η FIDE τον παρέπεμψε στην Επιτροπή Δεοντολογίας και στην Πειθαρχική Επιτροπή. Στις 21 Μαρτίου απαγορεύτηκε στον Καριάκιν να συμμετέχει σε διοργανώσεις της FIDE, κάτι που σήμανε τον αποκλεισμό του από το Τουρνουά Υποψηφίων. Η έφεση που άσκησε η Σκακιστική Ομοσπονδία της Ρωσίας απορρίφθηκε, οπότε ο δρόμος άνοιξε για τον πρώτο αναπληρωματικό (από τη λίστα των ΕΛΟ), τον Ντικγκ Λίρεν.
Τότε εμφανίστηκε το πρόβλημα της έλλειψης ικανού αριθμού αγώνων ώστε να χαρακτηριστεί ενεργός σκακιστής. Είχε παίξει μόνο 4 από τις απαιτούμενες 30 επίσημες παρτίδες λόγω της αδυναμίας του να ταξιδέψει σε τουρνουά εκτός Κίνας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Γρήγορα βρέθηκε η λύση της διοργάνωσης σκακιστικών αγώνων εντός της Κίνας. Μέσα σε έναν μήνα, από τις 26 Μαρτίου μέχρι τις 24 Απριλίου, συμμετείχε σε κλειστό τουρνουά τετραπλών συναντήσεων (1ος με 10,5 βαθμούς σε 12 παρτίδες), σε ματς 6 παρτίδων με τον Γουέι Γι (νικητής ο Ντινγκ Λίρεν με 3,5-2,5) και σε ομαδικούς προκριματικούς ασιατικών αγώνων (ισόβαθμος στην πρώτη θέση με 6,5 σε 10). Στις 28 παρτίδες του, με αντιπάλους δυνατούς Κινέζους (υψηλότερο ΕΛΟ 2729, χαμηλότερο 2564), παρέμεινε αήττητος με 13 νίκες και 15 ισοπαλίες. Είχε όφελος 7,20 βαθμών αξιολόγησης, ανεβαίνοντας από την 3η στη 2η θέση της παγκόσμιας λίστας των ΕΛΟ. Οι αγώνες του στην Κίνα έχουν γίνει αντικείμενο κριτικής.
Αφού συμπληρώθηκε ο απαιτούμενος αριθμός παρτίδων χωρίς να υποχωρήσει από την υψηλή θέση στη λίστα των ΕΛΟ, ο Ντικγκ Λίρεν συμμετείχε στο Τουρνουά Υποψηφίων που οργανώθηκε τον περασμένο Ιούλιο στη Μαδρίτη. Το ξεκίνημα του πιο δυνατού παίκτη της Κίνας δεν ήταν πολύ καλό, μάλιστα στις δύο συναντήσεις με τον τελικό νικητή Νεπομνιάτσι ηττήθηκε με 0,5-1,5, αλλά στην κρίσιμη αναμέτρηση του τελευταίου γύρου νίκησε τον Αμερικανό Χίκαρου Νακαμούρα και τερμάτισε δεύτερος. Μετά την άρνηση του Νορβηγού παγκόσμιου πρωταθλητή Μάγκνους Κάρλσεν να υπερασπιστεί τον τίτλο του, ορίστηκε το ματς για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στην Αστάνα του Καζακστάν μεταξύ του Ίαν Νεπομνιάτσι και του Ντινγκ Λίρεν. Ενδιαφέρουσα είναι η σχετική ανάρτηση του Ανδρέα Τζερμιαδιανού με τον εύγλωττο τίτλο «Σκάκι και Τύχη». Ο Αλέξανδρος Παπασημακόπουλος υπενθυμίζει το ρητό του Αριστοτέλη «Τύχη είναι όταν η εξαιρετική σκληρή προετοιμασία συναντά την ευκαιρία» και ο Γιώργος Πούλος το απόφθεγμα του Καπαμπλάνκα: «Ένας καλός παίκτης είναι πάντα τυχερός».
Η τελευταία παρτίδα του ματς:
Νεπομνιάτσι (Ρωσία, 2795) - Ντινγκ Λίρεν (Κίνα, 2788)
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 α6 4.Αα4 Ιζ6 5.0–0 Αε7 6.δ3 β5 7.Αβ3 δ6 8.α4 Αδ7 9.θ3 0–0 10.Αε3 Ια5 11.Αα2 βxα4 12.Ιγ3 Πβ8 13.Αβ1 Βε8 14.β3! γ5 15.Ιxα4 Ιγ6 16.Ιγ3 α5 17.Ιδ2 Αε6 18.Ιγ4 δ5 19.εxδ5 Ιxδ5 20.Αδ2 Ιxγ3 21.Αxγ3 Αxγ4 22.βxγ4 Αδ8 23.Αδ2 Αγ7 24.γ3 ζ5 25.Πε1 Πδ8 26.Πα2 Βη6 27.Βε2 Βδ6 28.η3 Πδε8 29.Βζ3 ε4 30.δxε4 Ιε5 31.Βη2 Ιδ3 32.Αxδ3 Βxδ3 33.εxζ5 Πxε1+ 34.Αxε1 Βxγ4 35.Πα1 [35.Πδ2!] 35...Πxζ5 36.Αδ2 θ6 37.Βγ6 Πζ7 38.Πε1 Ρθ7! 39.Αε3 Αε5 40.Βε8 Αxγ3 41.Πγ1 Πζ6! 42.Βδ7 Βε2 43.Βδ5 Αβ4 44.Βε4+ Ρη8 45.Βδ5+ Ρθ7 46.Βε4+
46…Πη6
Κανείς δεν είχε προβλέψει αυτή την κίνηση, που «καρφώνει» τον πύργο. Ο Κάρλσεν τη χαρακτήρισε «αυτοκάρφωμα για την αθανασία»! Η περισσότερο προβλεπόμενη συνέχεια 46…Ρη8 πιθανότατα θα οδηγούσε σε ισοπαλία και σε αγώνες μπλιτς, με τον Νέπο να έχει καλύτερο σκορ στα μεταξύ τους παιχνίδια πολύ γρήγορου σκακιού.
47.Βζ5 γ4 48.θ4? [48.Βζ4] 48...Βδ3 49.Βζ3 Πζ6 50.Βη4 γ3 51.Πδ1 Βη6 52.Βγ8 Πγ6 53.Βα8 Πδ6 54.Πxδ6 Βxδ6 55.Βε4+ Βη6 56.Βγ4 Ββ1+ 57.Ρθ2 α4 58.Αδ4 α3 59.Βγ7 Βη6! 60.Βγ4 γ2 61.Αε3 Αδ6 62.Ρη2? [62.Βδ5] 62...θ5 63.Ρζ1 Αε5 64.η4 θxη4 65.θ5 Βζ5 66.Βδ5 η3 67.ζ4 α2 68.Βxα2 Αxζ4 0–1.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Η μεγάλη συμμετοχή, ο ζωηρός παλμός και οι καλές συνθήκες αγώνων χαρακτήρισαν τις τριήμερες εκδηλώσεις για τα Πανελλήνια Μαθητικά Πρωταθλήματα. Πρωταθλητές στους ατομικούς αγώνες: Νήπια: Μάξιμος Γουόλτερς (24ο Κερατσινίου) / πρώτο κορίτσι Νικολίνα Κακαλέτση (Μοντεσσοριανή Σχολή), Α΄ Δημοτικού: Ιάσονας Μπάρτζος (94ο Αθηνών) / Ραφαέλα Κουβεδάκη (17ο Χανίων), Β΄ Δημοτικού: Γρηγόρης Εμμανουήλ Τουμπακάρης (Lycee Franco-Hellenique Eugene Dela) / Αλεξάνδρα Πόλα (Αδαμάντιος Σχολή), Γ΄: Πρόδρομος Δανέζης (Εκπαιδευτήρια Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς), Ρεγγίνα Κακά (2ο Πειραματικό Ρόδου), Δ΄: Ανδρέας Κατσαμάνης (International School of Pireaus) / Αγγελική Μπεκιάρη (Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη), Ε΄: Μάξιμος Ζαφειρίου (8ο Γιαννιτσών) / Αρετή Ξυνίδη (6ο Βριλησσίων), Στ΄: Διονύσης Μερκουρόπουλος (12ο Καβάλας) / Άνθια Τζίμα (Εκπ. Όλγας Ντότη Οικονόμου), Α΄ Γυμνασίου: Βασίλειος Κατσάνης (5ο Πρότυπο Χαλκίδας), Μαρία Τουμπακάρη (5ο Πρότυπο Χαλκίδας), Β΄: Στέφανος Καζαντζόγλου (Ιόνιος Σχολή) / Χρυσή Χασουράκη (2ο Μουρνιών), Γ΄: Κωνσταντίνος Μπουλαμάτσης (Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης) / Μαριλένα Παπαδοπούλου (2ο Καλλίπολης), Λύκειο: Νικόλαος Σπυράτος (Πρότυπο Λύκειο Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά) / Δέσποινα Καλλιώρα (Πρότυπο Αγ. Αναργύρων).
Στο Ομαδικό Πρωτάθλημα πρώτευσαν στα Λύκεια η ομάδα των Εκπαιδευτηρίων Βασιλειάδη, στα Γυμνάσια η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης και στα Δημοτικά το 2ο Καβάλας. Οι αγώνες πραγματοποιήθηκαν το τριήμερο 28-30/4 στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας με συμμετοχή περισσότερων από 1.300 μαθητών και μαθητριών. Ήταν ενταγμένοι στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα BeActive 2023-2024 και διοργανώθηκαν από την Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία και τον Σ.Ο. Κορυδαλλού με τη στήριξη του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας. Περισσότερα στοιχεία στον δικτυακό τόπο https://chessfed.gr/sxolika2023/. Όλα τα ονόματα στο https://chess-results.com/.
* Ο νέος παγκόσμιος πρωταθλητής Ντινγκ Λίρεν, ο διεκδικητής Νεπομνιάτσι και οι μεγάλοι μετρ Φιρούζια, Γκίρι, Καρουάνα, Σο, Ράπορτ και Βασιέ-Λαγκράβ συγκροτούν το πολύ δυνατό κλειστό τουρνουά Βουκουρεστίου (6-16 Μαΐου), το πρώτο της σειράς Grand Chess Tour.
Επιμέλεια: Κοσμάς Κέφαλος
