Το μινωικό ανάκτορο του βουνού, το περίφημο ανακτορικό κτήριο της Ζωμίνθου, εξακολουθεί να αποκαλύπτει τα μυστικά του καθώς η φετινή ανασκαφική έρευνα της Αρχαιολογικής Εταιρείας από την επίτιμη διευθύντρια Αρχαιοτήτων Έφη Σαπουνά - Σακελλαράκη φωτίζει μια νέα διάσταση της λατρείας στο ανακτορικό κτήριο ενώ παράλληλα εντοπίζει τις απαρχές της στην Παλαιοανακτορική περίοδο (1900 - 1700 π.Χ).
Όπως έδειξε η αρχαιολογική έρευνα, ο φυσικός βράχος στον οποίο είναι θεμελιωμένο το κτηριακό συγκρότημα είχε λειτουργήσει από το 2000 π.Χ. περίπου ως υπαίθριος χώρος λατρείας με μικρές κατασκευές. Σε κοιλώματά του τοποθετούσαν οι λατρευτές αγγεία και άλλα αφιερώματα, που ήρθαν φέτος στο φως: egg cups (απλά αγγεία σε μορφή κυπέλλου με δισκοειδή βάση), άλλοτε άβαφα, άλλοτε βαμμένα με μαύρο χρώμα τα οποία, όπως υποστηρίζει η Έ. Σαπουνά - Σακελλαράκη, δηλώνουν λατρευτική πρακτική γνωστή έως τώρα από τα μινωικά ιερά κορυφής.
Το κτηριακό συγκρότημα είχε ιδρυθεί πάνω στον βράχο. Η αποκάλυψη της τελικής του μορφής κατά τη φετινή ανασκαφή, στο νοτιοδυτικό τμήμα δείχνει ότι οι χώροι είναι διώροφοι και τριώροφοι με πλακόστρωτα ή ξύλινα δάπεδα πάνω στον βράχο. Στο τμήμα αυτό ήρθαν στο φως πέρυσι και φέτος πολύτιμα αντικείμενα και σκεύη: χάλκινα εγχειρίδια, σφραγίδα, λίθινα αγγεία κ.λπ. Στον ίδιο χώρο αποκαλύφθηκαν φέτος τμήμα από «κύπελλο κοινωνίας» και χάλκινο κουταλάκι που χρονολογούνται πριν το 1750 π.Χ. Ανασκαφικά, είναι η πρώτη φορά που απαντάται ο συνδυασμός του βράχου με πολυώροφο κτήριο σε οικιστικό κέντρο, ενώ τα ευρήματα επιβεβαιώνουν, σύμφωνα με την ανασκαφέα, την εικόνα λατρείας κατά την άσκηση της οποίας θα ελάμβαναν χώρα και τελετουργικά γεύματα, γεγονός που αποδεικνύεται από το πλήθος χυτρών, κωνικών κυπέλλων και τριπτήρων που θα χρησιμοποιούνταν πιθανώς για την παρασκευή εδεσμάτων.
Στη φετινή ανασκαφή αποκαλύφθηκε επίσης μια είσοδος από Βορρά προς Νότο με δίφυλλη θύρα που οδηγούσε σε πλακόστρωτο χώρο θεμελιωμένο σε διαμορφωμένο τμήμα του βράχου, ενώ μια άλλη εντυπωσιακή πλακόστρωτη είσοδος με πολύθυρο που οδηγούσε σε προθάλαμο με θρανίο αποκαλύφθηκε στην βορειοανατολική πλευρά του κτηρίου. Το νόμισμα του αυτοκράτορα Αδριανού που εντοπίστηκε στον πλακόστρωτο χώρο, μαζί με νόμισμα που βρέθηκε εκεί το 2017, δηλώνει ότι το ίδιο τμήμα χρησιμοποιήθηκε και επί Ρωμαϊκής εποχής.
Βρέθηκαν επίσης πλήθος κινητών ευρημάτων σε όλο τον χώρο της ανασκαφής, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κομμάτια ορείας κρυστάλλου που βρίσκονται σε μεγάλο πλήθος σε όλα τα δωμάτια του κτηρίου -το εργαστήριο ορείας κρυστάλλου είχε ανασκαφεί από τον Γιάννη Σακελλαράκη- μαζί με κομμάτια οψιανού που η ανασκαφέας θεωρεί ότι η ύπαρξή τους ίσως έχει σχέση με κάποιες «μαγικές» ιδιότητες που τους απέδιδαν οι ένοικοι.
Ιδιαίτερο εύρημα αποτελούν τμήματα μεγάλου ρυτού (τελετουργικό αγγείο) σε σχήμα ταυροκεφαλής ύψους 30 εκατ., το οποίο εντοπίστηκε σε ένα από τα δωμάτια της δυτικής πλευράς του κτηρίου.
Η προέλευση της πέτρας που χρησιμοποιήθηκε για την επίστρωση του δαπέδου, όπως απέδειξε η τοπογραφική έρευνα, προέρχεται από τα Ταλλαία Όρη, κοντά στο χωριό Δοξαρό, λατομείο που δίνει μεγάλες ασβεστολιθικές πλάκες που μοιάζουν με μάρμαρο.
Το ανακτορικό κέντρο της Ζωμίνθου ύστερα από μία εικοσαετία συστηματικής ανασκαφής, την οποία άρχισε ο αείμνηστος Γιάννης Σακελλαράκης, κατά την Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη, που συνεχίζει την έρευνα, έχει φανερώσει πλέον πολλά από τα μυστικά του.
