Του Άλκη Ρήγου
Είναι εντυπωσιακό το πώς η ιστορική μνήμη της κοινωνίας διατηρεί ζωντανή και πάντα επίκαιρη εκείνη την Εξέγερση του Νοέμβρη ‘73, μετά τόσα χρόνια. Όχι απλά ως ιστορικό γεγονός του παρελθόντος χρόνου, αλλά ως πράξη–παράδειγμα Ελευθερίας, ουσιαστικής Δημοκρατίας και Πολιτικής Ανυπακοής, απέναντι στην όποια αυταρχική εξουσία, απέναντι στη καλπάζουσα τα τελευταία χρόνια αυταρχικοποίηση της όλης πολιτικής μας ζωής.
Το πώς το σύνθημα «Ψωμί –Παιδεία – Ελευθερία», αυτό το συμπυκνωμένο μήνυμα-κραυγή ανυπόκριτης θέλησης για πέρασμα από την ανάγκη στην ευτυχία εκείνης της Εξέγερσης, εκείνου του Νοέμβρη της καταχνιάς, ως εσαεί ζωντανό αιτούμενο, επανέρχεται αυθόρμητα και ακαθοδήγητα στους δρόμους των διαδηλώσεων, των πλατειών, της… συλληφθείσας με χειροπέδες πύλης του ραδιομέγαρου της ΕΡΤ προχθές, με μια εκπλήσσουσα επικαιρότητα, στην σημερινή συγκυρία, ενός ακόμη Νοέμβρη καταχνιάς. Προφανώς τελείως διαφορετικής, πολύ πιο σύνθετης, ίσως γι' αυτό πιο δύσκολης.
Μιας συγκυρίας που επαναφέρει επώδυνα το βαθύτερο περιεχόμενο και των τριών εννοιών που το συναποτελούν, ως άμεσα αναγκαία βιοτικά αιτήματα, για ένα συνεχώς διευρυνόμενο κοινωνικό σώμα της πατρίδας μας. Όπου καθημερινά ο …«κοσμάκης»- όπως χυδαία και υποτιμητικά τον ονομάτισε ο Πρωθυπουργός στην Βουλή - βλέπει όλα όσα κατακτήθηκαν με αγώνες των πολιτών-παραγωγών, όσα η ίδια η αστική τάξη θεωρούσε ως αξιακά της προτάγματα σε επίπεδο Δημοκρατίας, Δικαιωμάτων, Ελευθεριών, Συνταγματικής Νομιμότητας, Κράτους Δικαίου, Κοινωνικής Πολιτικής, να αποδιαρθρώνονται, να απαξιώνονται από μια επιθετικά φανατική νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική κυριαρχία, η οποία του στερεί ακόμη και τα στοιχειώδη μιας αξιοπρεπούς ζωής, εργασίας, σύνταξης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ασφάλισης και ενώ κάθε έννοια Δημόσιου Αγαθού οφείλει να κύπτει ενώπιον του πιο ιδιοτελούς αγοραίου συμφέροντος.
Για την αποδοχή αυτής της α-λογης και βαθιά εκμεταλλευτικής πορείας της κοινωνίας, της οποίας η βίαιη επιβολή επιχειρείται με άλλοθι τις μνημονιακές δεσμεύσεις, αναγκαίο προαπαιτούμενο αποτελεί η μετάλλαξη του κάθε ενεργού πολίτη σε φοβισμένο παθητικό ιδιώτη που αποδέχεται ως νομοτελειακό τούτον τον σκληρά καπιταλιστικό μονόδρομο. Η εκούσια αλλοτρίωσή του. Στον στρατηγικό αυτό στόχο, εντάσσεται και η επίθεση διάλυσης της Δημόσιας Δωρεάν παρεχόμενης Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της. Η μετατροπή της από Δημόσιο Αγαθό, το οποίο η πολιτεία οφείλει να παρέχει σε όλους όσους ζουν σ' αυτή την χώρα, χωρίς διακρίσεις - ταξικές, εθνοτικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές - με σκοπό την καλλιέργεια ολόπλευρης ανάπτυξης κριτικά σκεπτόμενων, ενεργών δημοκρατικών πολιτών, ικανών για αισθητική απόλαυση, συνεργασία, κοινωνική αλληλεγγύη, σε μια ακόμη εμπορική υπηρεσία «δια βίου κατάρτισης», συνεχώς… «αξιολογούμενων απασχολήσιμων», ξεκομμένων από κάθε έννοια συλλογικού.
Απέναντι σ' αυτή την νέα βαρβαρότητα, η μνήμη εκείνης της - μόνης στην μεταπολεμική μας ιστορία- αδιαμεσολάβητης τριήμερης λαϊκής Εξέγερσης, που από το Πολυτεχνείο της Αθήνας απλώθηκε με εκπλήσσουσα ταχύτητα όπου υπήρχε πανεπιστημιακό ίδρυμα, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τα Γιάννενα, και αγκαλιάστηκε από μια αφυπνισμένη κοινωνία ποικίλης πολιτικής και ταξικής τοποθέτησης, αποτελεί για τους επικυρίαρχους της πολιτικής σκηνής παράδειγμα προς αποφυγή, το οποίο, αν δεν μπορούν να το σβήσουν από την μνήμη της κοινωνίας, επιχειρούν τουλάχιστον να το απονευρώσουν από κάθε αξιακό ελευθεριακό, ουσιαστικά δημοκρατικό, περιεχόμενο, να το μεταγράψουν σε μια απλή διαμαρτυρία κάποιων αντιδικτατορικών φοιτητών που το μόνο που κατόρθωσαν τελικά ήταν να οδηγήσουν σε μια ακόμη πιο σκληρή δικτατορική περίοδο…
Σε αντίθεση με αυτή την οργανωμένη συστημική προσπάθεια, αλλά και τις μυθευτικές και σεχταριστικές ιδιοκτησιακές του γεγονότος αντιλήψεις ή τις ακόμη πιο επικίνδυνες γκεμπελικές αρνήσεις αυτής καθ' αυτής της Εξέγερσης, εμείς αφιερώνουμε την βασική ύλη αυτού του τεύχους του ‘Παιδεία και Κοινωνία' στο μοναδικό ιστορικό τούτο γεγονός!
Με κείμενα φοιτητών του τότε, που δεν εξαργύρωσαν την συμμετοχή τους στα γεγονότα εκείνα και παρέμειναν ανιδιοτελείς αριστεροί ενεργοί πολίτες και οι οποίοι ψαύουν, ο καθένας και η καθεμία από την σκοπιά του και την ευαισθησία του, την επίθεση – έμμεση για ρητά άμεση - που επιχειρείται όχι μόνο από τον κυρίαρχο πολιτικό Λόγο, αλλά και τους απόντες του τότε, συνεχώς ενάντια στη γενιά τους. Με μια πολιτική ανάλυση της εξέγερσης και των διεργασιών που επέφερε στο Δικτατορικό καθεστώς στις ιστορικές μας σελίδες. Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με ενεργούς φοιτητές του τώρα για το πώς βιώνουν την μνήμη της εξέγερσης. Και τέλος την κατάθεση δυό δασκάλων για το πώς γιορτάζουν στα σχολειά τους την επέτειο του Πολυτεχνείου.
Θεωρούμε το αφιέρωμα αυτό μικρή αλλά ενεργή συμβολή – αντίστασης στις προσπάθειες που προαναφέραμε. Αλλά και μήνυμα συμπαράστασης στους αγωνιζόμενους διοικητικούς υπαλλήλους του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πολυτεχνείου που κόντρα σε όλες τις προβλέψεις και παρά τις αφόρητες πιέσεις και νομικά απαράδεκτες ενέργειες του Υπουργείου Παιδείας, έκλεισαν 10 βδομάδες απεργίας και μάλιστα χωρίς την ενεργή συμπαράσταση των φοιτητών και τις καταγγελίες της σημερινής συντηρητικής και αφερέγγυας ηγεσίας της Ομοσπονδίας των Πανεπιστημιακών, έχοντας στο πλευρό τους όμως τους Πρυτάνεις τους και την πλειονότητα των πανεπιστημιακών δασκάλων αλλά και σειρά σωματείων εργαζομένων. Αυτοί σήμερα είναι οι πραγματικοί συνεχιστές μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα του πνεύματος της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου '73. Και αν έχει κάποιο νόημα στο τελετουργικό της σημερινής πορείας, αυτοί θα έπρεπε να κρατούν την αιματοβαμμένη σημαία του τότε, που ανιστόρητα κατακρατούν κάποιοι αποκομμένοι από τον φοιτητικό κόσμο και το πανεπιστημιακό γίγνεσθαι φοιτητοπατέρες της ΠΑΣΠ.
