Από πέρυσι με το καλοκαίρι ο Χρήστος Θηβαίος και ο καταξιωμένος σολίστ της κλασικής κιθάρας Παναγιώτης Μάργαρης έχουν αρχίσει μια σειρά εμφανίσεων ως δίδυμο με τον απλό και εύγλωττο τίτλο «2». Οι επόμενες είναι στο Caja De Musica τις Κυριακές 25 Φεβρουαρίου, 3 και 10 Μαρτίου και με αυτή την αφορμή συνομίλησα μαζί τους για την ασυνήθιστη αλλά και εξαίρετη σύμπραξή τους.
Χρήστο, μέχρι τώρα μας είχες συνηθίσει σε εμφανίσεις με σχήματα δύο-τριών άλλων μουσικών. Πώς αποφάσισες για πρώτη φορά να συνοδεύεσαι μόνο από ένα όργανο και γιατί αυτό είναι κιθάρα και όχι, για παράδειγμα, πιάνο, που έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες πολυφωνίας; Επίσης, ως κιθαρίστας ο ίδιος, που μάλιστα σ’ αυτό το όργανο γράφεις τα τραγούδια σου, τι σε ελκύει και τι θεωρείς μεγαλύτερη πρόκληση στη σχέση της ερμηνείας σου με την κλασική κιθάρα και ειδικότερα με το ύφος του Παναγιώτη Μάργαρη;
Ακριβώς επειδή είμαι κιθαρίστας και τραγουδοποιός που σχεδιάζω τους στίχους μου πάνω στην κιθάρα και τους αφηγούμαι με τη φωνή μου, τι καλύτερο, πιο ελεύθερο και πιο απέριττο για να παρουσιάζω τα τραγούδια και τα συναισθήματά μου από το να τα μοιράζομαι με ένα πολυφωνικό και απεριορίστων δυνατοτήτων όργανο όπως η κλασική κιθάρα! Στα χέρια του Παναγιώτη Μάργαρη η κιθάρα μεταμορφώνεται σε μια νέα διάσταση, από τον ρομαντισμό μέχρι τη σύγχρονη ατονική σύνθεση, κι αυτό την καθιστά μελλοντική και κλασική ταυτόχρονα. Ο Παναγιώτης, σύγχρονος στην τεχνική του αλλά και άχρονος στη συναισθηματική και καλλιτεχνική του επεξεργασία, διέπεται και ταυτόχρονα δημιουργεί ένα τοπίο δεξιοτεχνίας και έκφρασης από τους μελωδούς της μαυριτανικής Αραγονίας ως τη σύγχρονη γραφή του Άρνολντ Σένμπεργκ. Συνεπώς, είναι χαρά και τιμή μου να συνεργαζόμαστε.
Το να είσαι στη σκηνή μόνο με μια κιθάρα να σε συνοδεύει σε κάνει να νιώθεις περισσότερο «εκτεθειμένος» ή αντίθετα αυτή η «γυμνότητα» της ερμηνείας σού επιτρέπει να εξερευνήσεις άλλες διαστάσεις της;
Η έκθεση είναι το ζητούμενο σε μια παράσταση δύο μουσικών, που φυσικά αποδέχονται τη συνθήκη της καθαρότητας και της απλότητας καθιστώντας τη «γύμνια» μαρμάρινη προσδοκία και ευάλωτη κατάθεση ταυτόχρονα.
Πώς προέκυψε το «Μαζί δεν φοβάμαι»; Ο Παναγιώτης Μάργαρης και ο Οδυσσέας Ιωάννου το έγραψαν για εσένα ή υπήρχε και σου προτάθηκε να το ερμηνεύσεις; Πιστεύεις ότι το τραγούδι αυτό απαντά σε ένα αίτημα της εποχής μας, όπου πολλά και από πολλές πλευρές μας κάνουν ή επιδιώκουν να μας κάνουν να φοβόμαστε;
Ολα ξεκίνησαν από μια υπέροχη σύνθεση του Παναγιώτη που πολύ ήθελα να ακούσω με τα λόγια του «διαρκούς» Οδυσσέα! Ένα πρωί λοιπόν ο Οδυσσέας μου έστειλε ένα μήνυμα με την Ιθάκη όλων μας! Ένα ζευγάρι αγγίζει τον παράδεισό του μέσα σ’ αυτή την κόλαση που ζούμε. Τον ευχαριστώ βαθιά για την εκκαθάριση των συναισθημάτων μου, χωρίς οφειλές.
Πόσο έχει ωριμάσει και εξελιχθεί η σκηνική συνεργασία σας μέσα από τις εμφανίσεις που έχετε πραγματοποιήσει ως τώρα και τι να περιμένει το κοινό το οποίο θα σας παρακολουθήσει στο Caja De Musica; Η συνεργασία σας δισκογραφικά με τον Παναγιώτη Μάργαρη θα έχει και συνέχεια, ένα ολόκληρο άλμπουμ ίσως;
O χρόνος θα φέρει τα δώρα που περιμένουμε. Ίσως ένα τραγούδι, ίσως κι άλλο. Καλύτερα ένα φυλαχτό στην τσέπη, παρά μια εκκλησία - «αυθαίρετο» ρητό! Στο Caja De Musica θα ακουστούν αγαπημένα τραγούδια από όλη την πορεία και τις συνεργασίες μου. Υπέροχες διασκευές και συνθέσεις του Παναγιώτη καθώς και απρόσμενες στιγμές του ελληνικού και ξένου τραγουδιού
Παναγιώτης Μάργαρης
«Συνυπάρχω καλύτερα πάνω στη σκηνή με τον Χρήστο Θηβαίο από ό,τι με οποιονδήποτε άλλον»
Αντίθετα με άλλους/ες σολίστ της κλασικής κιθάρας που εκτελούν μόνοι/ες τους έργα άλλων ή και δικά τους, από την αρχή της προσωπικής διαδρομής σου επέλεξες να συνεργάζεσαι με μια σειρά ερμηνευτών και ερμηνευτριών. Τι σε κάνει να αγαπάς τόσο έναν «συνοδευτικό» ρόλο που συνήθως έχουν πιανίστες και πιανίστριες;
Πριν απ’ όλα γιατί έχω την τύχη να παίζω το πλέον πολυφωνικό ίσως όργανο, την κλασική κιθάρα. Η κιθάρα είναι περισσότερο πολυφωνική από το πιάνο γιατί το ηχόχρωμα εκείνου είναι δεδομένο. Αντίθετα, στην κιθάρα, ανάλογα με το πώς θα τοποθετήσεις το ένα και θα χρησιμοποιήσεις το άλλο χέρι σου, μπορείς να παίξεις την ίδια νότα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και αντίστοιχα να ηχήσει το ίδιο διαφορετικά. Από την άλλη, ως ακροατής, από μικρός δεν αγαπούσα μόνο την κλασική μουσική αλλά και πολλά άλλα ιδιώματα, ξένα και ελληνικά, τα περισσότερα από τα οποία έχουν τη φόρμα τραγουδιού. Αγαπώ τα τραγούδια, άρα και τις φωνές που τα ερμηνεύουν. Μετά λοιπόν το ξεκίνημά μου ως κιθαριστικό δίδυμο με τον δάσκαλό μου, τον αείμνηστο Νότη Μαυρουδή, το να συνεργαστώ δισκογραφικά και επί σκηνής με ερμηνευτές και ερμηνεύτριες ήταν κάτι εντελώς αυθόρμητο για μένα.
Τι σε ελκύει περισσότερο και ποια θεωρείς τη μεγαλύτερη πρόκληση στη συνύπαρξη της κιθάρας με μια φωνή;
Είναι δύο εξαιρετικά σύνθετα, πολυφωνικά και πλούσια σε ηχοχρώματα όργανα (γιατί και η φωνή είναι ένα μουσικό όργανο, ίσως το πλέον εκφραστικό όλων), που αν «δέσουν» αληθινά μεταξύ τους, το αποτέλεσμα είναι μαγικό. Για να συμβεί αυτό, προϋπόθεση είναι η κιθάρα να μην συνοδεύει απλώς τον ερμηνευτή, όπως κατά κανόνα συμβαίνει σε ζωντανές εμφανίσεις, αλλά να γίνεται πραγματικά μέρος του τραγουδιού, της μουσικής του. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν ο κιθαρίστας έχει κλασική παιδεία - αυτή ήταν και παραμένει το θεμέλιό μου και χωρίς αυτή δεν θα είχα επιχειρήσει καν όλες αυτές τις συνεργασίες. Αντίστοιχα, έχω παρατηρήσει ότι πολλοί ερμηνευτές, παίζοντας συνήθως με περισσότερο ή λιγότερο πολυμελή σχήματα που παίζουν ρυθμικά, έχουν συνηθίσει να τραγουδούν και αυτοί ρυθμικά. Το να συνυπάρχουν λοιπόν μόνο με μια κιθάρα που είναι κατεξοχήν μελωδικό όργανο μπορεί καταρχήν να τους δυσκολέψει, να τους βγάλει από τη μέχρι τότε comfort zone τους. Αν όμως καταφέρουν να το υπερβούν αυτό, τότε η κιθάρα τούς δίνει τη δυνατότητα να εστιάσουν στη μελωδική πλευρά της ερμηνείας τους, η οποία έτσι «αναπνέει», γίνεται πιο αυθόρμητη, πλήρης και τελικά καλύτερη.
Ποια/ες από τις συνεργασίες σου με ερμηνευτές και ερμηνεύτριες θα ξεχώριζες και γιατί;
Ολες είχαν θετικά στοιχεία και έχω όμορφες αναμνήσεις από αυτές, αλλά ως μουσικές προσωπικότητες ταιριάζαμε μάλλον περισσότερο με τον αείμνηστο Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Ένας σπάνιος μουσικός και άνθρωπος, που δυστυχώς έφυγε πολύ νωρίς και, όπως κι εγώ, ήταν «περιπετειώδης» πάνω στη σκηνή και επένδυε πάρα πολύ στο συναίσθημα.
Ηταν και η καλύτερη από πλευράς μουσικού αποτελέσματος;
Οχι, αυτή είναι από κάθε πλευρά η τωρινή μου, με τον Χρήστο Θηβαίο. Ο λόγος είναι ότι ο Χρήστος δεν είναι απλώς ένας πολύ καλός ερμηνευτής. Η φωνή του είναι ένα τέλειο όργανο, πάντα ιδανικά κουρδισμένο και ικανό να προσαρμόζεται και να υπηρετεί σεμνά το εκάστοτε τραγούδι που ερμηνεύει. Ο Χρήστος είναι η σπάνια περίπτωση ενός εξαίρετου τραγουδοποιού που ερμηνεύει θαυμάσια τα τραγούδια του, αλλά μπορεί να λειτουργήσει και ως άριστος ερμηνευτής τραγουδιών άλλων. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι ο εμβληματικός δίσκος των αείμνηστων Θάνου Μικρούτσικου και Μάνου Ελευθερίου «Ο Άμλετ της Σελήνης», των τραγουδιών του οποίου ο Χρήστος όχι μόνο ήταν ο πρώτος αλλά και παραμένει ο απόλυτος ερμηνευτής. Στη σκηνή δεν διστάζει να «τσαλακωθεί» ερμηνευτικά κι αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο και σπάνιο για κάθε ερμηνευτή και το εκτιμώ πάρα πολύ.
Ποιος από τους δύο είχε την ιδέα για τη σύμπραξή σας; Είχατε συνεργαστεί στο παρελθόν;
Η ιδέα ήταν δική μου. Όταν μου πρότειναν πέρυσι το καλοκαίρι να πραγματοποιήσω μια εμφάνιση στο ιστορικό Θέατρο Απόλλων στη Σύρο, αμέσως σκέφτηκα τον Χρήστο, που ευτυχώς δέχτηκε μεμιάς την πρότασή μου. Η μόνη συνεργασία μας ως τότε ήταν όταν είχα παίξει στην ηχογράφηση του υπέροχου τραγουδιού του Βασίλη Δημητρίου «Αγάπη (Πόσο πολύ σ’ αγάπησα)» από το soundtrack της τηλεοπτικής σειράς «Ο μεγάλος θυμός», αν και δεν θυμάμαι καν αν τότε είχαμε βρεθεί ταυτόχρονα στο στούντιο. Ήδη όμως από την πρώτη εκείνη συναυλία μας στη Σύρο φάνηκε η πολύ καλή χημεία μας, ενθουσιαστήκαμε και οι δύο από το αποτέλεσμα κι έτσι συνεχίζουμε μέχρι τώρα.
Ανεξάρτητα από αυτό, ποια ήταν η γνώμη σου για τον Χρήστο Θηβαίο ως τραγουδοποιό; Και με την ευκαιρία, πώς σου φαίνεται το κιθαριστικό ύφος του, που σίγουρα δεν είναι το τυπικό για έναν τραγουδοποιό;
Τον είχα ξεχωρίσει ήδη από το ξεκίνημά του με το τότε συγκρότημά του, τους Συνήθεις Υπόπτους, και δεν έπαψα ποτέ να τον παρακολουθώ, να τον θαυμάζω και να αγαπώ τα τραγούδια του. Όντως, για τραγουδοποιός είναι πολύ καλός και ιδιαίτερος ως κιθαρίστας, το ύφος του είναι σύνθετο, ασυνήθιστο και μακριά από το τυπικό παίξιμο των βασικών συγχορδιών. Αρκετές φορές στη διάρκεια του προγράμματός μας παίρνει κι εκείνος την κιθάρα του και με βοηθάει στο εκτελεστικό μέρος.
Πώς προέκυψε το «Μαζί δεν φοβάμαι»;
Είχα γράψει τη μελωδία, την άκουσε ο Χρήστος, που του άρεσε πολύ, την έστειλα στον Οδυσσέα Ιωάννου, ο οποίος έγραψε τους πολύ όμορφους στίχους, και χαίρομαι που καταλήξαμε με ένα ουσιαστικό και αληθινό ερωτικό τραγούδι της εποχής μας.
Δεν έχει όμως και ένα δεύτερο επίπεδο, για τον φόβο που πολλοί και από πολλές πλευρές προσπαθούν να μας επιβάλουν;
Σαφώς, από το πώς εφαρμόστηκαν τα μέτρα για την πανδημία μέχρι πολλά άλλα βλέπουμε ότι κάποιοι προσπαθούν να μεταχειριστούν τον φόβο σαν μέσο επιβολής και κυριαρχίας, στην πολιτική, στην καθημερινότητα, στα πάντα. Το τραγούδι δίνει και το μήνυμα ότι όλοι και όλες μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να νικήσουμε τον φόβο.
Το πρόγραμμα παραμένει ίδιο ή το αλλάζετε και το εξελίσσετε όσο περνάει ο καιρός; Πόση σημασία έχει ο χώρος που εμφανίζεστε κάθε φορά;
Υπάρχουν κάποια τραγούδια που έχουν καθιερωθεί με την ερμηνεία του Χρήστου, δικά του και άλλων, αλλά αυτά δεν είναι τόσα πολλά, μάλλον θα προσθέσουμε μερικά ακόμα. Πολλά περισσότερα είναι εκείνα τα οποία ερμηνεύουμε για πρώτη φορά και οι δύο σ’ αυτή τη συγκυρία, που όμως δεν παραμένουν ίδια. Προσθέτουμε κάποια και αφαιρούμε κάποια άλλα. Έχει συμβεί να αποφασίσουμε να παίξουμε για πρώτη φορά τραγούδι αφού το προβάραμε στα παρασκήνια πριν από τη συναυλία! Οι χώροι δεν έχουν και τόσο μεγάλη σημασία, αν βέβαια υπάρχουν οι απαραίτητες προδιαγραφές και προϋποθέσεις - εμείς τους φέρνουμε στα μέτρα μας και όχι το αντίθετο. Στο Caja De Musica θα παίξουμε και οι δύο για πρώτη φορά, αλλά νομίζω πως είναι ένας όμορφος και ζεστός χώρος και περιμένω με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τις εμφανίσεις μας εκεί.
Αντίστοιχα, ο κόσμος που θα έρθει να σας παρακολουθήσει τι να περιμένει;
Ψυχή βαθιά, αυτό πριν απ’ όλα. Και ψυχή rock επίσης…
