Τα «Παγώνια» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, ένα έργο γραμμένο το 2022 που μιλά για το σήμερα με χιούμορ, αγωνία και ανατροπές, ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Τάσου Πυργιέρη από τις 22 Φεβρουαρίου στην κεντρική σκηνή του Bios. Τρεις φίλοι (Φιόνα Γεωργιάδη, Γιώργος Παπαπαύλου, Πέτρος Σκαρμέας), που οι συνθήκες της ζωής τούς έκαναν συγκάτοικους, προσπαθούν να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους και να τη ρουφήξουν μέχρι το μεδούλι της. Ο Παναγιώτης, ηθοποιός, θέλει να ξεφύγει από τη μιζέρια της μέχρι τώρα ζωής του και να πετύχει στον χώρο της σόου μπιζ. Η Φανή, η κοπέλα του, ηθοποιός και αυτή, δεν θέλει να γίνει διάσημη αλλά αποδεκτή. Ο Μπίλυ, μουσικός, στον οποίο ανήκει το σπίτι, για να μπορεί να πληρώνει τα έξοδα τα δικά του αλλά και τα περισσότερα των φίλων του, εργάζεται ως οδηγός σε φορτηγά μεταφέροντας φορτία αγνώστου προέλευσης και ειδών. Όλα θα ανατραπούν μια νύχτα που ο Μπίλυ θα αντιληφθεί πως το φορτίο του είναι γυναίκες και ανήλικα αγόρια και συμμετέχει εν αγνοία του σε κύκλωμα trafficking. Τρία νέα παιδιά προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στα θέλω τους και στα πρέπει, στο σωστό και στο λάθος, στο δίκαιο και στο άδικο. Ένα θεατρικό έργο που αποτυπώνει με γλαφυρότητα τις σκληρές συνθήκες που οι νέοι άνθρωποι προσπαθούν να φτιάξουν τη ζωή τους. Σπάνια συναντάμε πια νεοελληνικά σύγχρονα θεατρικά κείμενα να ζωντανεύουν στο σανίδι και για αυτό συνομιλήσαμε με τους συντελεστές της παράστασης αλλά και τη συγγραφέα, λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα στο Bios.
Τάσος Πυργιέρης (σκηνοθέτης)
Μια παράσταση για το σήμερα
Στην αναζήτησή μου για νέα σύγχρονα θεατρικά κείμενα της εγχώριας δραματουργίας, έπεσαν στα χέρια μου τα «Παγώνια» της Στέλλας Ζαφειροπούλου. Ακόμα και ο τίτλος μού τράβηξε την προσοχή και δεν μπορούσα να φανταστώ πως σε αυτό το θεατρικό έργο θα έβρισκα κομμάτια της δικής μου προσωπικότητας και της δικής μου ζωής, σε άλλη κλίμακα βέβαια. Οι τρεις ήρωες, καλλιτέχνες, δύο ηθοποιοί και ένας μουσικός, αναζητούν την τύχη τους, αναζητούν μια καλύτερη ζωή μέσα από τις τέχνες τους.
Αντιμετωπίζουν τα προβλήματα του κάθε καλλιτέχνη, ταλανίζονται από τις ίδιες αγωνίες, που είχα κι εγώ όταν ξεκινούσα ως ηθοποιός, παλεύοντας να επιβιώσουν στις δύσκολες εργασιακές συνθήκες της εποχής και κάνουν σχεδόν τα πάντα για να εκπληρώσουν τα όνειρά τους ώσπου φτάνουν σε ένα ηθικό αδιέξοδο. Αυτή η εσωτερική μάχη που δίνουν οι ήρωες για να επιλέξουν ανάμεσα στα θέλω και στα πρέπει τους, αυτό το κυνήγι εργασιακών ευκαιριών, πιστεύω έχει ταλαιπωρήσει τον καθένα από εμάς και για αυτό μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί τους σε αρκετές στιγμές της παράστασης. Είμαι χαρούμενος για τη συνεργασία με τους εξαίρετους συναδέλφους μου Φιόνα Γεωργιάδη, Γιώργο Παπαπαύλου και Πέτρο Σκαρμέα και τους ευχαριστώ για τη γενναιόδωρη διαθεσιμότητά τους. Συμπορευτήκαμε για να δημιουργήσουμε μια παράσταση για το σήμερα, ανθρώπινη, με χιούμορ, αγωνία, ανατροπές, που θα αφήσει στους θεατές μας που θα την παρακολουθήσουν μια γλυκόπικρη γεύση.
Γιώργος Παπαπαύλου (ηθοποιός)
Ενα νεοελληνικό έργο που πραγματεύεται τη φιλοδοξία και τα όριά της
Η διαδικασία τού να δημιουργείς και να ερμηνεύεις έναν χαρακτήρα επί σκηνής είναι, για εμένα, επώδυνη και ανακουφιστική την ίδια στιγμή. Επώδυνη, γιατί κάθε νέος ρόλος ζητάει από σένα να ξεκινήσεις από την αρχή, να είσαι αυθεντικός, να αφήσεις χώρο να κατοικήσει ο ρόλος μέσα σου, να ακουμπήσει στον ψυχισμό σου, αλλά και να μπορείς να εκτίθεσαι όντας συνεχώς παρών και ανοιχτός στην επικοινωνία με τους συναδέλφους σου και το κοινό! Ανακουφιστική, γιατί έχεις την ευκαιρία στη σκηνή, περισσότερο από την πραγματική ζωή, να εκφράζεσαι με ειλικρίνεια και την «υποχρέωση» να επικοινωνείς. Το όριο που θέτει αυτή η υποχρέωση σε κάνει να αισθάνεσαι ελεύθερος. Είχαμε στα χέρια μας ένα νεοελληνικό έργο που πραγματεύεται τη φιλοδοξία και τα όριά της. Όρια που διευρύνονται ή και ξεχειλώνουν ανάλογα με τον αξιακό κώδικα του καθένα. Τρεις φίλοι σε μια κρίσιμη στιγμή για τις σχέσεις τους αλλά και την προσωπική τους διαδρομή. Πόσο εύκολο είναι να πει κανείς το μεγάλο όχι; Μέχρι πού μπορεί να φτάσει κάποιος για να πραγματοποιήσει το όνειρό του; Σε μια κοινωνία που σου ζητάει να είσαι ο καλύτερος, ο λαμπερότερος, ο πιο επιτυχημένος, ποιες είναι οι εναλλακτικές; Πόσο έτοιμος είναι κανείς να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές του;
Το σκηνικό αποτέλεσμα δεν το γνωρίζω, αλλά είμαι σίγουρος ότι οι προθέσεις μας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Να αφηγηθούμε, δηλαδή, με καλλιτεχνικούς όρους την ιστορία του Παναγιώτη, της Φανής και του Μπίλυ, έχοντας συναίσθηση ότι η σκηνή μπορεί να γίνει ο τόπος στον οποίο οι άνθρωποι συναντιούνται με ειλικρίνεια.
Φιόνα Γεωργιάδη (ηθοποιός)
Ενα σχήμα που ανέκαθεν συμβολίζει τη ζωτική δύναμη
Πάντα όταν ξεκινάς κάτι καινούργιο, δεν ξέρεις πώς θα το προσεγγίσεις. Και ακόμα και αν εσύ έχεις μελετήσει, έχεις αφουγκραστεί, έχεις σχηματίσει μια δομή μέσα σου, έπειτα στη συζήτηση, στην επαφή με τους συνεργάτες σου, στην από κοινού ματιά οι ζυμώσεις είναι πολλές.
Οι αντίθετες γνώμες, για μένα, είναι θησαυρός. Όταν στη θέση υπάρχει αντίθεση, σχηματίζεται νέα -πιο καλά στερεωμένη- θέση. Αυτό είναι για μένα δημιουργία. Αυτήν την πορεία έχει ακολουθήσει και η διαδικασία των συναντήσεών μας για τα «Παγώνια».
Από την πρώτη ανάγνωση, από τη διαχείριση των λέξεων μέσα στο έργο, την ανάλυση και κατόπιν τη συζήτηση με τη συγγραφέα, κάτω από το φως της σκηνοθεσίας του Τάσου Πυργιέρη, όλα μεταβάλλονται.
Ανυπομονώ να βιώσω το επόμενο στάδιο... όταν τα παγώνια, τα θεωρούμενα απρόσβλητα από το δηλητήριο, συνειδητοποιήσουν ότι καταναλώνοντάς τα, τα χρώματα του φτερώματός τους γίνονται ακόμα πιο έντονα, ίσως περίλαμπρα, φανταχτερά και τότε θα αρχίσουν να χορεύουν τον ιδιαίτερο χορό τους, αυτόν που θυμίζει σπείρα, ένα σχήμα που ανέκαθεν συμβολίζει τη ζωτική δύναμη.
Πέτρος Σκαρμέας (ηθοποιός)
Ο προσωπικός εξαγνισμός περνάει από τη φροντίδα του Άλλου
Θα ήθελα να είμαι αυτό που μου είπαν πως θα έπρεπε να είμαι και έχω πει στους άλλους πως θέλω να είμαι, όμως στη πραγματικότητα ζω στη σκιά αυτής της νεύρωσης που δεν θα είμαι ποτέ.
Και γίναμε πολλοί, μια πολιτεία ολόκληρη που φέρουμε αυτό τον ιό. Μέσα στον πυρετό αυτόν είμαστε έτοιμοι να καταναλώσουμε και να ισοπεδώσουμε οτιδήποτε θα σταματούσε αυτή την αρρώστια. Τα πρόσωπα του έργου «Παγώνια», τρεις καλλιτέχνες, κυοφορούν την κουλτούρα των σύγχρονων κοινωνιών... Αν θες να πετύχεις, πάτα τους όλους και έτσι θα φαίνεσαι γιατί θα εξέχεις πάνω από τα στοιβαγμένα σώματα. Μέσα από τις πρόβες χρειάστηκε να αυτοσαρκάσουμε κατ’ αρχάς τις δικές μας ματαιότητες, την αλλοτρίωσή μας από μια κοινωνία πόζας, επίδειξης και υλισμού. Και η κυρία ταλάντευση που προσπαθούμε να φέρουμε επί σκηνής είναι ότι ο προσωπικός εξαγνισμός περνάει από τη φροντίδα του Άλλου.
Στέλλα Ζαφειροπούλου (συγγραφέας)
Μέσα από μια συνθήκη ενός έργου ξεπηδά ένα δεύτερο
Συνήθως η διαδικασία που ακολουθώ όταν γράφω γίνεται ως εξής: Βρίσκω ένα θέμα που με αφορά και αρχίζω έρευνα πάνω σε αυτό. Αρκετές φορές βασίζομαι σε ένα αληθινό γεγονός, που το χρησιμοποιώ ως αφετηρία και στην πορεία το ανοίγω ή το αποδομώ τόσο ώστε να το κάνω δικό μου. Εστιάζω στο τι θέλω να πω, ξεκινώ να πλάθω τους χαρακτήρες -όλα αρχικά μέσα στο μυαλό μου και μόνο- και μετά μπορεί να περάσει καιρός έχοντας σαν μικρά συννεφάκια πάνω από το κεφάλι μου σκέψεις, σκηνές, ιδέες, εικόνες, ατάκες. Πολλές φορές ξυπνώ μέσα στη νύχτα και γράφω ατάκες. Και κάθε φορά που σκέφτομαι κάτι και κουμπώνει είναι σαν να συμπληρώνονται τα κομμάτια ενός παζλ. Όταν πια έχω την εικόνα του παζλ ξεκάθαρη στο μυαλό μου, τότε σημαίνει πως το έργο έχει σχηματιστεί. Έχει πλέον σώμα και ξεκινώ να γράφω. Σημειώσεις κρατώ ελάχιστες. Δεν νομίζω πως μπορείς να βρεις πάνω από δυο-τρεις σελίδες για κάθε έργο μου. Βέβαια, όταν το υλικό γίνει παράσταση, παρακολουθώ πρόβες για να αλλάξω ό,τι δεν λειτουργεί. Τα «Παγώνια» γράφτηκαν στην αρχική, πρωτόλεια μορφή τους πριν από κάποια χρόνια και αυτό το θεατρικό είχε από την αρχή κάτι το διαφορετικό. Είναι το μοναδικό μου έργο που πρώτα στο μυαλό μου σχηματίστηκαν οι χαρακτήρες, και μάλιστα ήταν πολύ καθαροί, και μετά η ιστορία. Ήταν λίγο περίεργο, γιατί είχα πέντε τύπους -τόσοι ήταν αρχικά- που ήξερα την ιδιότητά τους, τα χαρακτηριστικά τους, τα όνειρά τους, αλλά δεν είχα ιδέα ποια θα ήταν η συνθήκη που θα τους πλαισίωνε. Όταν τη βρήκα, δεν ήμουν σίγουρη για το πώς θα έλεγα αυτό που είχα κατά νου. Ένιωθα πως κάτι χανόταν. Έτσι ξεκίνησα να το γράφω από την αρχή και μετασχηματίστηκε σε κάτι καινούργιο. Αλλά αυτό το νέο έργο είχε πια τρεις χαρακτήρες. Τώρα, για τους άλλους δυο ποιος ξέρει; Ίσως τους συναντήσω στο μέλλον. Γιατί καμιά φορά μέσα από μια συνθήκη ενός έργου ξεπηδά ένα δεύτερο.
