Τι είναι τα social media; Οι πλατφόρμες; Οι αναρτήσεις μας; Ο αλγόριθμος; Το χρηματιστήριο; Τα γεωπολιτικά παιχνίδια; Όλα αυτά και κάμποσα ακόμα.
Από το 2003 και μετά παρακολουθώ συνεχώς τις τεχνολογικές εξελίξεις, κάπως σαν τους γέρους του «Μάπετ Σόου». Βλέπω τα στραβά τα δικά μας, τα στραβά των άλλων και τα σχολιάζω. Κι όταν από το 2008 και μετά μπήκαμε πρώτα στο facebook και μετά στα υπόλοιπα, άρχισα να σχολιάζω τα social. Γι’ αυτό και μου κόλλησαν το παρατσούκλι «χρονογράφος». Βλέπω ένα δέντρο και προσπαθώ μέσα από τα κείμενα να σας δείξω το δάσος γύρω του. Ποιο είναι το δάσος; Οι αλλαγές που πυροδότησε η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην πολιτική, στην κοινωνία, στην οικονομία, παντού. Άλλες προς το καλύτερο -ποιος δεν χαίρεται να επικοινωνεί με φίλους που βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου;-, οι περισσότερες όμως προς το χειρότερο.
Γι’ αυτό και τα κείμενα του βιβλίου έχουν πάντα μια σαρκαστική διάθεση την ώρα που ψάχνω το δάσος. Άλλοι θα έλεγαν ότι είναι γραμμένα με χιούμορ. Εγώ ελπίζω ότι είμαι καυστική. Γιατί πιστεύω ότι όντως μας οδηγούν στο χειρότερο. Πώς να πιστέψω τον τύπο που μας λέει ότι έχει 21 διαφορετικές προσωπικότητες και καθεμία κάνει αναρτήσεις στο Instagram για πάρτη της, αλλά όλες θυμούνται το password; Άσε μας, ρε φίλε, στην ησυχία μας. Δεν είναι παραπληροφόρηση, δεν είναι fake news, είναι καθένας στην καρακοσμάρα του κι εμείς από την κλειδαρότρυπα να διασκεδάζουμε. Όσο πιο «τραβηγμένο» το post, όσο πιο καλό το φίλτρο, όσο πιο γοητευτικός ο influencer, τόσο καλύτερα περνάμε.
Διασκέδαση είναι τα social για τους περισσότερους από μας και ταυτόχρονα κάποιοι βάζουν εκατομμύρια στις τσέπες τους. Και σιγά-σιγά καταπίνουν τομείς ολόκληρους της παλιάς βιομηχανίας: τη διασκέδαση αλλά και την ενημέρωση.
Μην με παρεξηγήσετε, δεν λέω ότι «παλιά ήταν καλύτερα», λέω ότι μας έσυραν μπροστά, σ’ ένα μέλλον που δεν ενδιαφερόμαστε καν να ελέγξουμε. Αρκεί να πάρουμε like στο post μας και δεν πειράζει που δεν έχουμε πια εφημερίδες. Όχι «χαρτί», αλλά πραγματική δημοσιογραφία. Η οποία για να γίνει απαιτεί πόρους. Αλλά φαίνεται ότι σε όλους φτάνουν τα copy-paste των social.
Τι να κάνουμε, λοιπόν; Να μάθουμε. Να τα μάθουμε κι από μέσα κι απέξω και ανακατωτά. Να μάθουμε τους κανόνες του παιχνιδιού στην πολιτική, στην οικονομία, στην κοινωνία και να παίζουμε, όχι να μας παίζουν. Να μην έχουμε άλλη Cambridge Analytica, να μην μας εμπαίζει ο Μασκ στο Twitter.
Το βιβλίο διαβάζεται από την αρχή προς το τέλος ή ανάποδα ή μπερδεμένα, δεν έχει σημασία. Φιλοδοξώ, όμως, ο αναγνώστης ν’ ακούει κάτι για τα social και να μπορεί να βρίσκει το δάσος μόνος του. Και σκασίλα μας για την τέλεια ανάρτηση.
ΥΓ. Εχει και QRcode, σαν αυτό που βάζουν οι τουριστοπαγίδες για να διαβάζεις το μενού. Αλλά το βιβλίο προσφέρει τη δυνατότητα να διαβάζεις και ταυτόχρονα να βλέπεις -στο κινητό ή στο tablet- για τι πράγμα σου μιλάει.
* Η Βάλια Καϊμάκη είναι δημοσιογράφος, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας του Ιονίου Πανεπιστημίου
Τα μυστικά των διακοπών**
Οσοι προτιμούν τις διακοπές αργά το καλοκαίρι ή και το φθινόπωρο έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Πληρώνουν λιγότερα για διαμονή, σε μέρη με λιγότερη πολυκοσμία. Και με τα social media μπορούν να πάρουν εκδίκηση απέναντι σε όλους αυτούς που τους ταλαιπώρησαν τους προηγούμενους μήνες με θάλασσες, ηλιοβασιλέματα και φεγγάρια. Πώς εσείς θα τα ανταγωνιστείτε όλα αυτά; Χωρίς σχετικές αναρτήσεις, δεν θα πιστέψει κανείς ούτε καν ότι πήγατε διακοπές.
Λίγες μέρες νωρίτερα, ξεκινήστε το ζέσταμα. Ανεβάστε προτάσεις και ιδέες και ζητήστε από τους «φίλους» πληροφορίες και γνώμες για το πού να πάτε. Απαντήστε στα σχόλια, μη φοβηθείτε λίγο τρολάρισμα, κάντε και άλλες ερωτήσεις που θα προκαλέσουν νέες απαντήσεις.
Την παραμονή, την ώρα που θα φτιάχνετε τη βαλίτσα, μην ξεχάσετε τη σκηνοθεσία. Βάλτε μέσα τα ωραιότερα ρούχα και αξεσουάρ της ντουλάπας, ρίξτε (επιμελώς ατημέλητο) από πάνω ένα ζευγάρι ακριβά γυαλιά ηλίου, ίσως και ένα πρωτότυπο καπέλο, και μην ξεχάσετε το διαβατήριο, ακόμα κι αν πηγαίνετε για διακοπές στο Αίγιο. Βγάλτε μια φωτογραφία και ανεβάστε τη στο Instagram.
Την ημέρα της αναχώρησης, επιλέξτε ανάμεσα στο φορτωμένο αυτοκίνητο, μια selfie στο αεροδρόμιο, ένα κλειδί πάνω στην πόρτα. Σας επιτρέπεται να αυτοσχεδιάσετε. Απαραίτητο hashtag το #fygame (δεν πιστεύω να μη βάζετε hashtag στο Instagram, ε;). Επιπλέον, αν πετάτε, μην παραλείψετε τη σύνθεση «σύννεφα, φτερό, απεραντοσύνη». Το hashtag δικό σας.
Με την άφιξη ξεκινούν δύο ενότητες: το φαγητό και τα μπάνια. Μην αφήσετε κανένα πιάτο χωρίς να το φωτογραφίσετε. Μην παραλείψετε και τα ποτά, από τον πρωινό καφέ μέχρι τη βραδινή μπίρα, και εννοείται ότι δεν αφήνουμε κοκτέιλ για κοκτέιλ αφωτογράφιστο.
** Απόσπασμα από το βιβλίο «Ένα τέλειο post. Πτυχές της σύγχρονης πραγματικότητας μέσα από τα social media» εκδόσεις Πεδίο
