Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια, αλλά είναι ξεθυμασμένη! Σε παλιές δοκιμασμένες πρακτικές καταφεύγει για ακόμα μια φορά η κυβέρνηση, επιδιώκοντας διά της επικοινωνιακής οδού να στρέψει την προσοχή των πολιτών από τις εκρηκτικές διαστάσεις της πανδημίας και το άγριο πρόσωπο της ακρίβειας στο κλέος της πολιτιστικής αρχαιότητας. Με όλες λοιπόν τις τυμπανοκρουσίες και παρουσία του ίδιου του πρωθυπουργού επιχειρήθηκε χθες να παρουσιαστεί ότι το "θραύσμα Fagan" από την ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα επιστρέφει στη χώρα μετά από δύο αιώνες παραμονής στη Σικελία.
Το περίφημο θραύσμα, μέρος του γλυπτού της θεάς Αρτέμιδος, αποδόθηκε χθες από το Μουσείο Salinas του Παλέρμο στο Μουσείο της Ακρόπολης προκειμένου να εκτεθεί για οκτώ χρόνια, όπως προβλέπει η ιταλική νομοθεσία. Τον δανεισμό όμως η κυβέρνηση επιχειρεί να τον παρουσιάσει ως επιστροφή, διαμηνύοντας σε όλους τους τόνους ότι με αυτή την κίνηση ανοίγει ο δρόμος για τον επαναπατρισμό του στη χώρα. Άλλωστε, όπως φρόντισε να μας ενημερώσει την Κυριακή το υπουργείο Πολιτισμού, ο πρωθυπουργός σε δηλώσεις του στη βρετανική εφημερίδα Τhe Telegraph υπογραμμίζει ότι η επιστροφή του θραύσματος από την Ιταλία αποτελεί «σημαντικό βήμα» και τονίζει ότι «δεν επιστρέφεται ως δάνειο, αλλά ως κατάθεση για οκτώ χρόνια με την προοπτική να παραμείνει στη χώρα επ’ αόριστον».
Από την πλευρά της, η υπουργός Πολιτισμού σε αντίστοιχες δηλώσεις της στην ίδια εφημερίδα τονίζει ότι "το σημαντικότερο είναι ότι η κυβέρνηση της Σικελίας ζητάει από την Ιταλική Δημοκρατία να τροποποιήσει τον 'Κώδικα περί της Πολιτιστικής Κληρονομιάς' προκειμένου το θραύσμα να μείνει για πάντα επανενωμένο με τη ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης".
Το γεγονός ότι το «θραύσμα Fagan» επιστρέφει από το Μουσείο Antonino Salinas στην Αθήνα ως κατάθεση προκειμένου να εκτεθεί για οκτώ χρόνια στο Μουσείο της Ακρόπολης επιχειρείται να εμφανιστεί ως επιστροφή, μολονότι δεν έχει γίνει καμία ρύθμιση του ιταλικού νόμου. Ας υπάρξει η νομοθετική ρύθμιση στην Ιταλία και όλες οι άλλες απαιτούμενες διαδικασίες και τότε, ναι, ας πανηγυρίσει η ελληνική κυβέρνηση. Αυτή τη στιγμή το μόνο δεδομένο είναι ότι το «θραύσμα» ή «πλάκα Fagan» έρχεται ως δάνειο στο Μουσείο της Ακρόπολης. Ως αντιδάνειο μάλιστα για το «θραύσμα Fagan» τις επόμενες ημέρες θα φτάσει στο Μουσείο Salinas για να εκτεθεί σε μακροχρόνιο δανεισμό ένα ακέφαλο αγαλματίδιο της θεάς Αθηνάς ύψους 0,60 μ., που χρονολογείται μεταξύ 425-400 π.Χ., το οποίο στη συνέχεια θα αντικατασταθεί από ένα πρωτογεωμετρικό αγγείο (1050-900 π.Χ.), και τα δύο προερχόμενα από το Μουσείο της Ακρόπολης.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός επέλεξε και κατά τη χθεσινή εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης να συνδέσει τον δανεισμό του θραύσματος από τη Σικελία με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. "Το σημαντικό βήμα το οποίο γίνεται σήμερα πιστεύω ότι ανοίγει τον δρόμο έτσι ώστε κι άλλα μουσεία να μπορέσουν να κινηθούν στην αντίστοιχη κατεύθυνση. Με πιο σημαντικό, φυσικά, το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο θα πρέπει πια να αντιληφθεί ότι έχει έρθει ο καιρός τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, τα οποία έφυγαν από την Ελλάδα σε συνθήκες που λίγο-πολύ είναι γνωστές, να επιστρέψουν πια εδώ, στο φυσικό τους σπίτι". Και η υπουργός Πολιτισμού εξάλλου ανάλωσε το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας της χθες στο θέμα της επιστροφής των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο.
Δεν είναι δυνατόν η ελληνική κυβέρνηση και δη η υπουργός Πολιτισμού να μην καταλαβαίνουν ότι με το να μιλούν για δανεισμό μελών των Γλυπτών του Παρθενώνα από οποιοδήποτε μουσείο της Ευρώπης και του κόσμου αποδυναμώνεται το θέμα της επιστροφής τους στον φυσικό τους χώρο. Αποδυναμώνεται κυρίως η επιστροφή των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο. Με το να ανεχόμαστε και να πανηγυρίζουμε τον δανεισμό και όχι τον επαναπατρισμό, στην ουσία στρώνουμε τον δρόμο σε όσα μουσεία έχουν γλυπτά από τον Παρθενώνα να καταφύγουν στον δανεισμό. Το πάγιο ελληνικό αίτημα είναι η επιστροφή, ο επαναπατρισμός των Γλυπτών, όχι ο μακροχρόνιος δανεισμός τους στο Μουσείο της Ακρόπολης. Άραγε τι μήνυμα στέλνει στο Βρετανικό Μουσείο μέσα από φιέστες όπως η χθεσινή;
Η αλήθεια είναι πάντως ότι αλλάζοντας πέρσι τη σχετική με τον δανεισμό πολιτιστικών εκθεμάτων νομοθεσία, επιμηκύνοντας τον μακροχρόνιο δανεισμό τους στον μισό αιώνα, κάτι είχε στον νου της. Ελπίζουμε όχι την αλλαγή της πάγιας, από την εποχή της αείμνηστης Μελίνας, θέσης της. Η οποία θέση είναι σαφής και μιλάει για επιστροφή των Γλυπτών στον φυσικό τους χώρο και όχι για μακροχρόνιο δανεισμό τους στη χώρα μας.
Αυτό εξάλλου επισημαίνει και σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, υπογραμμίζοντας ότι "η ελληνική κυβέρνηση για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1980 φαίνεται να εγκαταλείπει οριστικά το αίτημα της επανένωσης των αρχιτεκτονικών Γλυπτών που αποσπάστηκαν βίαια από τον Παρθενώνα και εισάγει πλέον (έστω και μετωνυμικά) το αίτημα για 'δανεισμό και ανταλλαγή' των Γλυπτών με το Βρετανικό Μουσείο".
Ενα στοιχείο που επίσης αποσιωπά το υπουργείο Πολιτισμού είναι το γεγονός ότι το συγκεκριμένο «θραύσμα» που μας δανείζει το Μουσείο του Παλέρμο δεν είναι η πρώτη φορά που εκτίθεται στο Μουσείο της Ακρόπολης. Είχε επανεκτεθεί με δανεισμό για δύο χρόνια, το 2008-2009, με αφορμή τα εγκαίνια τότε του Μουσείου.
Η αλήθεια πάντως είναι ότι καμία έκπληξη δεν προκαλεί η χθεσινή φιέστα. Εναρμονισμένη κι αυτή στη συνηθισμένη πρακτική της υπουργού Πολιτισμού, που, είτε από τη νέα της θέση είτε ως γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ στο παρελθόν, προσφέρει ένα προσφιλές success story στην εκάστοτε κυβέρνηση που υπηρετεί. Είτε με τον Μέγα Αλέξανδρο και την Αμφίπολη, είτε με το σόου με τη γνωστή νομικό Αμάλ Αλαμουντίν, είτε επιχειρώντας να αναβιώσει το κλέος του Περικλή "τσιμεντοστρώνοντας" την Ακρόπολη. Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια. Έχει όμως ξεθυμάνει πια…
