Πρωταγωνίστρια σε ένα γυναικείο σύμπαν που αμύνεται, ονειρεύεται, συνθλίβεται και στο τέλος επιβιώνει σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, η ηθοποιός Αμαλία Αρσένη αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την ιστορία της Ορνέλα στο έργο «Η χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις», που παρουσιάζεται κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στο θέατρο «Σταθμός» σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι.
«Είναι η αφήγηση της ενηλικίωσης μιας κοπέλας στην Αλβανία του Χότζα» εξηγεί η Αμαλία για το έργο της Ορνέλα Βόρπσι, ένα αυτοβιογραφικό αφήγημα για την ταπείνωση αλλά και την αντίσταση της γυναίκας ενάντια στα πατριαρχικά καθεστώτα, που διαβάζεται και ως μανιφέστο ενάντια στην πατριαρχική δομή της Αλβανίας και στην καταπίεση της ελευθερίας του λαού της από την περίοδο του '70 έως και τις αρχές του '90.
«Παρακολουθούμε τη ζωή της Ορνέλα από πολύ μικρή ηλικία μέχρι και τα 30 της χρόνια, τη δεκαετία του '80 και του '90. Το έργο περιγράφει τις συνθήκες διαβίωσης σε μια χώρα απολυταρχικού καθεστώτος, αλλά και τις συνθήκες που επικρατούσαν στην οικογένειά της, όπου διαφαίνονται διάφορα ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας, εκμετάλλευσης των γυναικών, πατριαρχικής αντιμετώπισης».
Τι σημαίνει ο τίτλος «Η χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις»;
Είναι κάτι που μας βασάνισε αρκετά, αλλά νομίζω ότι αυτό στο οποίο καταλήξαμε είναι ότι πρόκειται για μια χώρα με ανθρώπους οι οποίοι τόσο μέσα από την ιδιοσυγκρασία τους όσο και μέσα από το καθεστώς του Χότζα πίστευαν ότι ήταν άτρωτοι, δεν μπορούσε κανείς να τους προσβάλει, να τους κατακτήσει. Αυτή ήταν η προπαγάνδα με την οποία είχαν γαλουχηθεί γενιές και γενιές, καθώς το καθεστώς αυτό διήρκεσε πάρα πολλά χρόνια και, όπως λέω στο έργο, «ήταν η μελωδία και η τροφός της χώρας». Στο τέλος όμως, όπως συμβαίνει πάντα σε κάθε τραγωδία, η ανατροπή αποκαλύπτει ότι όλο αυτό ήταν ίσως ένα πολύ σκληρό ψέμα.
Την ώρα που αφηγείσαι την ιστορία που συμβαίνει πριν από πολλά χρόνια στη γειτονική χώρα, στη σημερινή Ελλάδα οι πατριαρχικές συμπεριφορές και οι γυναικοκτονίες πληθαίνουν. Τι αισθάνεσαι;
Όταν πριν από δύο χρόνια κάναμε πρόβες για το έργο, θεωρούσαμε αφελώς ότι είναι ίσως λίγο ξεπερασμένη η εμμονή της συγγραφέως με το ζήτημα της βίας κατά των γυναικών, αφού ζούμε σε μια προοδευτική κοινωνία που όλα αυτά καταδικάζονται και σταματούν να συμβαίνουν. Και συνειδητοποιήσαμε με τρόμο μέσα στο lockdown ότι είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς όλη αυτή η βία είχε κρυφτεί από μια επίφαση προοδευτικότητας, αλλά το θηρίο θέριευε από μέσα. Και όλα αυτά που βγήκαν στην επιφάνεια μας συνταράσσουν και μας κάνουν ακόμα πιο σίγουρους ότι πρέπει να ακούγονται εντός και εκτός σκηνής και, αν μη τι άλλο, ο ρόλος της τέχνης είναι να τονίζει τα λάθη της ανθρωπότητας, να ευελπιστεί και να ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο.
Όπως αποκαλύπτει η Αμαλία Αρσένη, στο βιβλίο, που είναι νουβέλα, έγινε μια δραματουργική επεξεργασία από τον σκηνοθέτη και ο τρόπος που παρουσιάζεται η ιστορία είναι αποσπασματικός, μέσα από επεισόδια και εικόνες. «Υπάρχουν και αναδρομές στο παρελθόν, διάφορες εικόνες σαν clips από τη ζωή της συγγραφέως, ψηφίδες, σπάργανα, σε μη γραμμικό τρόπο πλοκής. Μιλώ στο κοινό σε πρώτο πρόσωπο, εγώ ως Ορνέλα, για τη ζωή μου, με εξομολογητική διάθεση, και υπάρχουν σημεία που είναι τραγικά, άλλα που δεν προσφέρουν κάποια κάθαρση στην ηρωίδα, ωστόσο είναι και σημεία που, όπως και σε μια ανθρώπινη ζωή, εμπεριέχουν στιγμές χιούμορ, ελαφράδας, αγνότητας, και παιδικής αφέλειας».
