Συνήθως το Πάσχα και ιδίως την Κυριακή δίνεται χώρος στην προσωπική γραφή, στη μνήμη, στα παιδικά χρόνια, αν και συχνά όλα καταλήγουν στην ηθογραφία. Εν τούτοις η μνήμη είναι ενεργό, διαρκές και υποβλητικό στοιχείο μιας μάλλον χαμηλού επιπέδου ζωής, αυτής που έχουμε κερδίσει με άστοχους κόπους και σπαταλημένα βάσανα. Η 21η Απριλίου (το άλλο σκέλος της μνήμης, τουλάχιστον για αριστερούς) είναι προς το τέλος της άλλης εβδομάδας, οπότε υπάρχει καιρός για περίσκεψη και ανασκαφή. Εν τούτοις η αναγωγή στα μνημονικά δεν είναι μόνο η ευτυχισμένη μπάλα με τους φίλους, οι μυθιστορηματικοί γονείς, οι παθιασμένοι παιδικοί έρωτες. Θα προστατεύσω τις υπέροχες πασχαλινές αναμνήσεις μου, αποσυνδέοντας αυτά που θα αναφέρω από τη ζέστη και το φως του Παπαδιαμάντη και του Ελύτη. Υπάρχουν υπολείμματα που υπενθυμίζουν δυσάρεστα και καταθλιπτικά. Παραδείγματος χάρη, σε πολλά νησιά υπάρχουν τεράστια μπετονένια ξενοδοχεία-φαντάσματα που γερνάνε άσχημα και θλιβερά. Είναι αυθαίρετα του παρελθόντος που έλειψε κάποια στιγμή η κρατική χρηματοδότηση και πέθαναν πριν ζήσουν. Ποιος έδωσε την άδεια για κτίσμα στον αιγιαλό; Πιθανόν ο ίδιος που έδωσε την άδεια για χρηματοδότηση. Αυτό είναι περιληπτικά ένα μοντέλο ενδεδειγμένης ανάπτυξης, από αυτά που φορέθηκαν επί δεκαετίες. Προφανώς με πολιτικές πλάτες κάποιοι καπάτσοι κέρδισαν χώρο και χρήμα, άσχετο αν μια εκλογική «κακοτυχία» δεν τους επέτρεψε να ολοκληρώσουν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε στην κοινοβουλευτική κλίμακα εκατομμύρια εξοργισμένους πολίτες (όχι μόνο τους Αγανακτισμένους), όταν τα ιστορικά κόμματα με την πολιτική αδυναμία τους κλόνισαν την έννοια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αντίθετα, δηλαδή, από αυτό για το οποίο συχνά κατηγορείται, λειτούργησε ως σταθεροποιητικός μηχανισμός. Όχι, όμως, ως νεκρωτικός μηχανισμός κάθε κινητοποίησης ή κάθε μορφής εξεγερσιακής εκδήλωσης. Έχοντας άγραφο και ανεπίληπτο παρελθόν, μπόρεσε να εμπνεύσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ή έστω συγκατάβαση σε ευρύτατα λαϊκά στρώματα. Γιατί πρέπει συνεχώς να αποδεικνύει ότι δεν είναι ελέφαντας, ότι δεν βρίσκεται πίσω από κάθε κινητοποίηση, κάθε διαμαρτυρία; Ίσως θα συμπυκνωνόταν το ερώτημα: Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. πρέπει ενοχικά να προσπαθεί να κερδίσει μια νομιμοφροσύνη μικροαστικού τυπικού ή να βαθαίνει στην κριτική νομιμότητα; Ήτοι θα πρέπει να δείχνει «ευσεβής» ή να αναθεμελιώνεται στην περίλαμπρη (και συχνά τραυματισμένη) έννοια του Δικαίου; Δικαιοσύνη παντού σημαίνει δίκαιο όλων και συγχρόνως; Νομίζω δεν έχει τόση σημασία ο διαμοιρασμός ποσοστών δικαίου στον καθένα, όσο η αναγωγή όλων των συμπεριφορικών αντινομιών στην έννοια της Δικαιοσύνης ή ακριβέστερα στην ανάκτηση της έννοιας της Δικαιοσύνης ακόμη και όταν λειτουργοί της την αποδυναμώνουν. Η έννοια της Δικαιοσύνης είναι πολυτιμότερη (και διεκδικήσιμη) και από τις εκάστοτε εφαρμογές της (από ταγούς της) και από τις νομοθετικές κατασκευές που τη μορφοποιούν. Αλλά έχει ενδιαφέρον η αντιστροφή. Κόμματα μιας μακράς ευνοιοκρατικής πρακτικής (με έργα όπως αυτά που ανέφερα στην αρχή του κειμένου), κόμματα που νοούν το κράτος ως ιδιοκτησία τους, που έχουν καταρρακώσει την έννοια του δημόσιου χώρου (με την άνοιξη κάθε ανομίας, οικοδομικής και ιδιοκτησιακής καταπάτησης, κανονιστικής καταστρατήγησης) να κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. (και μέσω αυτού όλη την «ελαττωματική» Αριστερά) ως μπαχαλάκια που φθείρει πεζοδρόμια και αισθητικές αξίες. Η πραγματική νομιμότητα είναι η καταπάτηση αιγιαλού, η οίκηση δάσους, ο «τραπεζοκαθισμένος» πολιτισμός στη θέση του ελεύθερου και δημοκρατικού δημόσιου χώρου. Υπό αυτούς τους όρους, έχει πλήρες νόημα η επίμονη μνήμη. Να συνδυάζεις, να συγκρίνεις, να συμπεραίνεις. Γιατί το καίριο πολιτικό συμπέρασμα είναι και η πιο έγκυρη μορφή Δικαίου. Δηλαδή, το αναστάσιμο πέρασμα στην ελευθερία.
