Η περίοδος θυμίζει έντονα την περίοδο πριν τις εκλογές του Γενάρη του 2015, με την κυβέρνηση να φαίνεται σήμερα πιο αδύναμη από ποτέ και τα σκάνδαλα να ταράζουν συθέμελα το ελληνικό πολιτικό σύστημα και τελικά την ίδια τη δημοκρατία. Παρακολουθήσεις πολιτικών, δημοσιογράφων, επιχειρηματιών, διαφθορά, καρτέλ που αλωνίζουν και απομυζούν το ήδη χαμηλό εισόδημα των λαϊκών νοικοκυριών, κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους και εκχώρηση των λειτουργιών του σε ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι οι κυριότερες παράμετροι της σημερινής κυβερνητικής διαχείρισης. Όσο παραμένει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην εξουσία τόσο πιο έντονο αναδύεται το άρωμα της ηθικής και πολιτικής σήψης, προκαλώντας δυσάρεστα, κυρίως αντιπολιτικά, συναισθήματα στο σύνολο της κοινωνίας.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα ζει τα τελευταία 3,5 χρόνια πολύ σκοτεινές ημέρες, γεγονός που αποδίδεται αδιαμφισβήτητα στην διακυβέρνηση της ΝΔ, στη στρατηγική και τις μεθόδους που υιοθετεί για να διαχειριστεί την εξουσία, στην ακόρεστη δίψα της για τη διατήρηση των κυβερνητικών θώκων και κυρίως τον έλεγχο της διακίνησης του δημόσιου χρήματος. Πρόκειται για ζητούμενα παλαιότερων ετών που η χώρα πλήρωσε πολύ ακριβά με τα χρόνια των μνημονίων, της ασφυκτικής επιτήρησης και της εξοντωτικής λιτότητας.
Τα διακυβεύματα αυτά φέρνουν στη μνήμη ένα παρελθόν που έχει συνδυαστεί στη συνείδηση του μέσου Έλληνα με την εποχή του στείρου δικομματισμού των ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, την εποχή των σκανδάλων, της αλόγιστης κατασπατάλησης των κρατικών πόρων, της επίπλαστης ευμάρειας. Από αυτή την εποχή φαίνεται να είναι βγαλμένη η σημερινή ΝΔ. Σε αυτή την εποχή προσπαθεί εν συνεχεία να γυρίσει τη χώρα μας, παρά τις απανωτές κρίσεις που έχει διέλθει και συνεχίζει να διέρχεται η ελληνική οικονομία, όπως ήταν τα μνημόνια, το σοκ του κορωνοϊού, όπως είναι η ακραία ακρίβεια και η ενεργειακή κρίση. Απλώς η διάχυση του χρήματος και των προνομίων προς ημετέρους αφορά συγκεκριμένα συμφέροντα και ένα περιορισμένο κοινωνικό κύκλο. Το «μαζί τα φάγαμε» δεν μπορεί πλέον να ειπωθεί, καθώς η πλειοψηφία του ελληνικού λαού κάθε μήνα αγωνιά για να καλύψει το λογαριασμό του ρεύματος και του σουπερμάρκετ.
Η ανάθεση της κυβερνητικής εντολής το 2019 σε αυτή τη ΝΔ εκπέμπει, λοιπόν, με μια εκ των υστέρων θεώρηση, ένα μήνυμα αμφίσημο. Γιατί να θέλει εξάλλου ο ελληνικός λαός που το 2015 υπερψήφισε το πρόταγμα του ΣΥΡΙΖΑ «Ξεμπερδεύουμε με το παλιό» να αναστηλώσει όλο εκείνο το προσωπικό και κυρίως τις αντιλήψεις που το 2015 αποφάσισε να αφήσει πίσω. Η μία του πλευρά του μηνύματος έχει να κάνει με το ότι ίσως δεν μάθαμε τίποτα από το 2010 κι έπειτα. Η προσωπική ανάγκη του καθενός για επιβίωση δεν άφησε χρόνο στους πολίτες για να αναστοχαστούν πολιτικά, να ελέγξουν το σοκ, την οργή και την απογοήτευση που γέννησε το καθεστώς φτωχοποίησης των μνημονίων. Ίσως να περίμεναν όλοι από την διακυβέρνηση ενός νεοπαγούς κόμματος γρήγορες λύσεις σε παθογένειες δεκαετιών. Σαφώς, όμως, κάτι τέτοιο δεν ήταν τότε εφικτό ιδιαίτερα σε μία περίοδο εξαίρεσης, με την υπαγωγή της χώρας στην ασφυκτική μνημονιακή επιτήρηση.
Όσον αφορά στην άλλη πλευρά του μηνύματος, ίσως να έχει να κάνει με τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ. Ίσως να μην μπόρεσε τελικά να πείσει η διακυβέρνησή του, που εμφανίστηκε ως μια παρένθεση μακράς διαρκείας στα χρόνια του δικομματισμού ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, εφαρμόζοντας ένα σαφώς διαφορετικό μείγμα διαχείρισης της κρίσης, προς όφελος των κοινωνικών στρωμάτων που είχαν πληγεί από το 2010 κι έπειτα, αλλά και μια πολιτική συγκρούσεων με μεγάλα συμφέροντα με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων τη σύγκρουση με τα ΜΜΕ.
Τί πήγε, λοιπόν, στραβά στην υλοποίηση της δέσμευσης του ΣΥΡΙΖΑ για «απεμπλοκή από το παλιό», για την απαλλαγή του πολιτικού συστήματος από νοοτροπίες και πρόσωπα του κακού παρελθόντος, για την εξυγίανση των θεσμών, για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της διαπλοκής κι οδηγήθηκαν κρίσιμα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας να δώσουν ξανά εντολή διακυβέρνησης σε όλο αυτό το κομμάτι του πολιτικού συστήματος, που αποφάσισαν να αποδεσμεύσουν το 2015; Δεν έπεισε ο ΣΥΡΙΖΑ για την αποτελεσματικότητα του ως κυβερνητικό προσωπικό; Επέλεξε σε πολλούς τομείς μια τακτική ειρηνικής συνύπαρξης με το ίδιο το αποκαλούμενο ως παλιό; Πλήρωσε το τίμημα του Μακεδονικού, της σύγκρουσης με τα ΜΜΕ και την Εκκλησία;
Κατά τη γνώμη μου συνέτρεξαν όλα μαζί. Η πρόθεση, όμως, για να «ξεμπερδέψουμε με το παλιό» θεωρώ πως επανέρχεται ακόμη πιο ισχυρή. Δυναμώνει δε ακόμη περισσότερο ως απαίτηση μέσα στους κοινωνικούς εκείνους κύκλους που βίωσαν στο πετσί τους την αναγέννηση ενός καταστροφικού για τη χώρα συστήματος διακυβέρνησης, αυτού της κυβέρνησης των Αρίστων. Σήμερα, το πρόταγμα αυτό φαίνεται, λοιπόν, να’ ναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Φαίνεται να’ ναι υπαρξιακής σημασίας, όχι για τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο, αλλά για την ίδια τη χώρα. Για τους πολίτες της που τα τελευταία 12 χρόνια υπεβλήθησαν σε τεράστιες θυσίες και ακόμη νιώθουν ανασφάλεια για το μέλλον.
Είναι εν συνεχεία υπαρξιακής σημασίας και για την ίδια τη δημοκρατία. Η απογοήτευση από το πολιτικό σύστημα, η έλλειψη εμπιστοσύνης, η γέννηση αντιπολιτικών συναισθημάτων και σκέψεων γεννούν κοινωνικές αντιδράσεις που ανοίγουν το δρόμο σε δυνάμεις που απειλούν τη δημοκρατία. Η καλλιέργεια της αντίληψης πως «όλοι είναι ίδιοι» οδηγεί σε ισοπεδωτικές λογικές σχετικά με τις λεγόμενες δημοκρατικές δυνάμεις. Σε τέτοιες συγκυρίες ο λαός μπορεί να αναζητήσει το σωτήρα από τους «φαύλους» στο χώρο της Ακροδεξιάς.
Είναι χρέος, λοιπόν, του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης, όταν συμβεί αυτό, να κάνει τη μεγάλη τομή στο πολιτικό σύστημα, να τραβήξει μια κόκκινη γραμμή στις πρακτικές διακυβέρνησης που έχουν ως συστατικά στοιχεία τη διαφθορά, τη διαπλοκή, τις αυθαίρετες και παράνομες παρακολουθήσεις, της ενθάρρυνση των λόμπυ και των καρτέλ που βλάπτουν το δημόσιο συμφέρον, την κατάργηση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας και του κράτους δικαίου. Να δώσει τη μεγάλη μάχη για την απεμπλοκή από το μοντέλο και το προσωπικό της εν γένει διαχείρισης του πάλαι ποτέ δικομματισμού. Η πολιτική αλλαγή πρέπει να είναι πολιτική ρήξης με το παλιό. Πρώτα και κύρια σε επίπεδο διαχείρισης της εξουσίας. Άλλος δρόμος, προοδευτικός και δημοκρατικός, δεν υπάρχει για τη χώρας μας.
* Ο Λευτέρης Αβραμάκης είναι βουλευτής Σερρών του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
