«Η απόσυρση της χορηγίας του Ιδρύματος Στ. Νιάρχος δεν ξεπλένεται με μετάθεση των ευθυνών και υποκριτικούς όρκους πίστης στις συνεργασίες», σημειώνει η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Σία Αναγνωστοπούλου σχολιάζοντας την απάντηση του ΥΠΠΟΑ στην χθεσινή δήλωσή της σχετικά με την ανάκληση της δωρεάς του εκατομμυρίων ευρώ στο υπουργείο Πολιτισμού που είχε ως αντικείμενο τη χρηματοδότηση εκπόνησης μελέτης, κατασκευής και προμήθειας εξοπλισμού του «Εκθεσιακού Κτιρίου - Κέλυφος Πολυανδρίου».
«Το σημαντικότερο, η υπουργός φέρει ακέραια την ευθύνη της αλλαγής σχεδίων, καθυστερήσεων, θέσης σε κίνδυνο και καταστροφής του μοναδικού μνημείου και οφείλει να απολογηθεί. Η απόσυρση της χορηγίας αποκάλυψε απλώς με τον σαφέστερο τρόπο όσα η ίδια προσπαθεί να κρύψει για τα όσα συμβαίνουν στο βασίλειο της Δανιμαρκίας και την ουσιαστική αδιαφορία της για την τύχη της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, την οποία αντιμετωπίζει με τον κυνισμό του ανθρώπου που μιλάει πολύ για την τιμή των πάντων αλλά δεν ξέρει να αναγνωρίζει την αξία που έχει υποχρέωση να υπηρετεί», επισημαίνει.
Αναλυτικά η δήλωση της τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ Σίας Αναγνωστοπούλου
Η διάσωση και ανάδειξη των «Δεσμωτών» αποτέλεσε από την πρώτη στιγμή απόλυτη προτεραιότητα της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού επί κυβέρνησης Σύριζα και αυτό αποδεικνύεται από όλα τα έγγραφα, τις τεκμηριώσεις και τις διαδικασίες που ακολούθησαν οι υπηρεσίες του υπουργείου.
Είναι κατώτερη των περιστάσεων η σημερινή τοποθέτηση του Γρ. Τύπου πίσω από την οποία κρύβεται για μία ακόμη φορά η υπουργός. Η απόσυρση της χορηγίας του Ιδρύματος Στ. Νιάρχος δεν ξεπλένεται με μετάθεση των ευθυνών και υποκριτικούς όρκους πίστης στις συνεργασίες.
Το σημαντικότερο, η υπουργός φέρει ακέραια την ευθύνη της αλλαγής σχεδίων, καθυστερήσεων, θέσης σε κίνδυνο και καταστροφής του μοναδικού μνημείου και οφείλει να απολογηθεί. Η απόσυρση της χορηγίας αποκάλυψε απλώς με τον σαφέστερο τρόπο όσα η ίδια προσπαθεί να κρύψει για τα όσα συμβαίνουν στο βασίλειο της Δανιμαρκίας και την ουσιαστική αδιαφορία της για την τύχη της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, την οποία αντιμετωπίζει με τον κυνισμό του ανθρώπου που μιλάει πολύ για την τιμή των πάντων αλλά δεν ξέρει να αναγνωρίζει την αξία που έχει υποχρέωση να υπηρετεί.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Η κατά χώραν διάσωση των ευρημάτων του Φαλήρου είχε τεθεί επιτακτικά και σε απόλυτη προτεραιότητα, με ταυτόχρονη δειγματοληψία σκελετών για επιστημονικούς λόγους. Σύμφωνα με τις αρμόδιες κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ που συστηματικά ασχολούνταν με το θέμα, τα μέτρα που είχαν ληφθεί είχαν περιορίσει την φθορά σε ένα περιβάλλον με μεγάλα ποσοστά υγρασίας και υφάλμυρα ύδατα. Έτσι, τον Ιούνιο του 2019 το ΚΑΣ γνωμοδότησε ομόφωνα για μια σειρά ενδιάμεσων μέτρων που αφορούσαν στην βέλτιστη προστασία του ευρήματος κατά χώραν και το πλέγμα αυτών των μέτρων που πρότειναν οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ είχε παρουσιαστεί ως πρότυπο για παρόμοιες δύσκολες περιπτώσεις.
2. Την παραπάνω γνωμοδότηση δεν υπέγραψε η νυν Υπουργός Πολιτισμού αλλά την ανέπεμψε πάλι στο ΚΑΣ, με νέα μέλη πλέον, τον Φεβρουάριο του 2020, μετά από μήνες αδράνειας, και αφού είχε προηγηθεί οξύς καταγγελτικός λόγος από την ίδια που προδίκαζε το αποτέλεσμα. Παρά το ότι οι κεντρικές υπηρεσίες για μια ακόμη φορά υποστήριξαν την κατά χώραν διατήρηση των Δεσμωτών, θεωρώντας την απόσπαση «εξαιρετικά παρακινδυνευμένη», τα νέα μέλη του ΚΑΣ αποφάσισαν κατά πλειοψηφία την προσωρινή απόσπαση.
3. Ήταν ένα σοκ προς όλους που γνώριζαν τις πολύ ιδιαίτερες και δύσκολες συνθήκες μιας τέτοιας απόσπασης σε ένα πολύ ρευστό έδαφος. Μετά από 2.5 χρόνια, δυστυχώς, η θέση αυτή δικαιώνεται, καθώς οι πολύ ευαίσθητες αρχαιότητες του Φαλήρου παραμένουν ακόμη στην ίδια κατάσταση, καθώς μόλις πριν λίγες μέρες ξαναήρθε το θέμα στο ΚΑΣ «λόγω αλλαγής μεθοδολογίας μεταφοράς των ευρημάτων». Η λογική της απόσπασης – επανατοποθέτησης που κυριαρχεί σήμερα στο ΥΠΠΟΑ για περιπτώσεις αρχαιοτήτων, για τις οποίες έχουν βρεθεί λύσεις παραμονής κατά χώραν, αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά εγκληματική. Τρανταχτό παράδειγμα οι αρχαιότητες στον Σταθμό Βενιζέλου που πλέον κομματιάστηκαν και αφαιρέθηκαν.
4. Δεν γνωρίζουμε τους βαθύτερους λόγους της ρήξης του Ιδρύματος Νιάρχος με το Υπουργείο Πολιτισμού, ενός υπουργείου το οποίο διαρρηγνύει τα ιμάτιά του υπέρ του ιδιωτικού τομέα. Με το Ίδρυμα Νιάρχος δεν είχε συναφθεί σύμβαση κατά το διάστημα διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς το ίδρυμα είχε δηλώσει την πρόθεση του να συμβάλει στη δημιουργία μουσείου με τον όρο να έχει προηγουμένως ολοκληρωθεί το έργο της διάσωσης και συντήρησης των ευρημάτων και οι υπηρεσίες του υπουργείου να έχουν φέρει σε πέρας το σύνολο των εν λόγω διαδικασιών. Όπως πληροφορούμαστε, η ίδια η κυρία Μενδώνη υπέγραψε σύμβαση με το Ίδρυμα Νιάρχος πριν από ένα χρόνο, χωρίς, όπως αποδεικνύεται να έχουν προκύψει τα παραπάνω.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Η κατά χώραν διάσωση των ευρημάτων του Φαλήρου είχε τεθεί επιτακτικά και σε απόλυτη προτεραιότητα, με ταυτόχρονη δειγματοληψία σκελετών για επιστημονικούς λόγους. Σύμφωνα με τις αρμόδιες κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ που συστηματικά ασχολούνταν με το θέμα, τα μέτρα που είχαν ληφθεί είχαν περιορίσει την φθορά σε ένα περιβάλλον με μεγάλα ποσοστά υγρασίας και υφάλμυρα ύδατα. Έτσι, τον Ιούνιο του 2019 το ΚΑΣ γνωμοδότησε ομόφωνα για μια σειρά ενδιάμεσων μέτρων που αφορούσαν στην βέλτιστη προστασία του ευρήματος κατά χώραν και το πλέγμα αυτών των μέτρων που πρότειναν οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ είχε παρουσιαστεί ως πρότυπο για παρόμοιες δύσκολες περιπτώσεις.
2. Την παραπάνω γνωμοδότηση δεν υπέγραψε η νυν Υπουργός Πολιτισμού αλλά την ανέπεμψε πάλι στο ΚΑΣ, με νέα μέλη πλέον, τον Φεβρουάριο του 2020, μετά από μήνες αδράνειας, και αφού είχε προηγηθεί οξύς καταγγελτικός λόγος από την ίδια που προδίκαζε το αποτέλεσμα. Παρά το ότι οι κεντρικές υπηρεσίες για μια ακόμη φορά υποστήριξαν την κατά χώραν διατήρηση των Δεσμωτών, θεωρώντας την απόσπαση «εξαιρετικά παρακινδυνευμένη», τα νέα μέλη του ΚΑΣ αποφάσισαν κατά πλειοψηφία την προσωρινή απόσπαση.
3. Ήταν ένα σοκ προς όλους που γνώριζαν τις πολύ ιδιαίτερες και δύσκολες συνθήκες μιας τέτοιας απόσπασης σε ένα πολύ ρευστό έδαφος. Μετά από 2.5 χρόνια, δυστυχώς, η θέση αυτή δικαιώνεται, καθώς οι πολύ ευαίσθητες αρχαιότητες του Φαλήρου παραμένουν ακόμη στην ίδια κατάσταση, καθώς μόλις πριν λίγες μέρες ξαναήρθε το θέμα στο ΚΑΣ «λόγω αλλαγής μεθοδολογίας μεταφοράς των ευρημάτων». Η λογική της απόσπασης – επανατοποθέτησης που κυριαρχεί σήμερα στο ΥΠΠΟΑ για περιπτώσεις αρχαιοτήτων, για τις οποίες έχουν βρεθεί λύσεις παραμονής κατά χώραν, αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά εγκληματική. Τρανταχτό παράδειγμα οι αρχαιότητες στον Σταθμό Βενιζέλου που πλέον κομματιάστηκαν και αφαιρέθηκαν.
4. Δεν γνωρίζουμε τους βαθύτερους λόγους της ρήξης του Ιδρύματος Νιάρχος με το Υπουργείο Πολιτισμού, ενός υπουργείου το οποίο διαρρηγνύει τα ιμάτιά του υπέρ του ιδιωτικού τομέα. Με το Ίδρυμα Νιάρχος δεν είχε συναφθεί σύμβαση κατά το διάστημα διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς το ίδρυμα είχε δηλώσει την πρόθεση του να συμβάλει στη δημιουργία μουσείου με τον όρο να έχει προηγουμένως ολοκληρωθεί το έργο της διάσωσης και συντήρησης των ευρημάτων και οι υπηρεσίες του υπουργείου να έχουν φέρει σε πέρας το σύνολο των εν λόγω διαδικασιών. Όπως πληροφορούμαστε, η ίδια η κυρία Μενδώνη υπέγραψε σύμβαση με το Ίδρυμα Νιάρχος πριν από ένα χρόνο, χωρίς, όπως αποδεικνύεται να έχουν προκύψει τα παραπάνω.
Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ
Το ΙΣΝ αποφάσισε να ανακαλέσει την ανωτέρω δωρεά επικαλούμενο καθυστερήσεις πενταετίας. Επισημαίνεται ότι η ενεργή σύμβαση μεταξύ ΙΣΝ και ΥΠΠΟΑ υπεγράφη στις 22 Ιουλίου 2021. Το ΙΣΝ είχε ενημερωθεί ότι οι εργασίες της πιλοτικής εφαρμογής ολοκληρώθηκαν με επιτυχία στις 9 Φεβρουαρίου 2022. Το ΙΣΝ είχε, επίσης, ενημερωθεί και για την κατάθεση από πλευράς της αναδόχου εταιρείας, της σχετικής τεχνικής αναφοράς, η οποία περιλάμβανε και τα αποτελέσματα-συμπεράσματα του υλοποιηθέντος έργου. Σύμφωνα με αυτά, για λόγους κυρίως προστασίας του ευρήματος και του περιβάλλοντος χώρου του, αλλά και επίσπευσης των εργασιών, προτάθηκε από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ η αλλαγή της μεθοδολογίας μεταφοράς των ευρημάτων.
Η νέα μέθοδος απόσπασης και μεταφοράς των ευρημάτων αποτυπώθηκε στην αναθεωρημένη μελέτη, η οποία έπρεπε να τύχει της γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου. Το ΚΑΣ γνωμοδότησε θετικά για την υποβληθείσα μελέτη, την Τρίτη 17.5.2022, προκειμένου οι εργασίες της απόσπασης και μεταφοράς του ευρήματος να εκκινήσουν τον Ιούνιο, όπως εξ αρχής είχε προγραμματιστεί για λόγους αντιμετώπισης της υγρασίας του εδάφους.
Το ΙΣΝ αποφάσισε την ανάκληση της δωρεάς επικαλούμενο καθυστερήσεις, μη επαρκή ενημέρωση για την εξέλιξη του έργου, και συμμόρφωση σε εσωτερικές διαδικασίες, την επομένη (18 Μαϊου 2022) της γνωμοδότησης του ΚΑΣ, και ενώ οι αρμόδιες Υπηρεσίες βρίσκονται ένα βήμα πριν από την έναρξη υλοποίησης αυτού του εξαιρετικά δύσκολου εγχειρήματος, έχοντας υπερνικήσει δυσχέρειες και προβλήματα του παρελθόντος.
Η προστασία και η ανάδειξη του ευρήματος των Δεσμωτών του Φαλήρου, στον χώρο του Κέντρου Πολιτισμού ΙΣΝ, αποτελεί για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και τις αρμόδιες Υπηρεσίες του υποχρέωση και προτεραιότητα, η οποία δεν πρόκειται να διακυβευτεί. Οι Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ εκτελούν έργα προστασίας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων μείζονος σημασίας με συνέπεια και ποιότητα. Αυτό προφανώς πράττουν και στην περίπτωση των Δεσμωτών. Σε κάθε περίπτωση, το έργο της προστασίας και ανάδειξης των Δεσμωτών θα προχωρήσει από το ΥΠΠΟΑ βάσει του υπάρχοντος προγραμματισμού του.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, σήμερα, είναι υπέρ της σύμπραξης του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Είναι υπέρ της συνεργασίας με Κοινωφελή Ιδρύματα και Οργανισμούς. Είναι υπέρ της αναδοχής δωρεών και χορηγιών. Τιμά τους χορηγούς και τους συνεργαζόμενους φορείς του. Όμως, προτάσσει την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας, σύμφωνα με το εθνικό θεσμικό πλαίσιο και τις διεθνείς συμβάσεις.
