Η Αριστερά σε πολλά έχει δικαιωθεί, αλλά, ιδεολογικά, υποχωρεί. Ενώ οι αλυσιδωτές οικονομικές, κοινωνικές, υγειονομικές κρίσεις επιβεβαιώνουν τον πολιτικό ισχυρισμό της, εντούτοις το πολιτικό - πολιτιστικό υπόστρωμα και ένα τμήμα πολιτών μετατοπίζονται προς τα δεξιά. Η Αριστερά έχει επιβεβαιωθεί π.χ. ως προς το «ισχυρό κοινωνικό κράτος», αλλά δεν βρίσκει το δίκιο της, ιδίως όταν απομακρύνονται οι πολίτες που τους αφορά αυτό το μοντέλο κράτους. Δίνει κοινωνικό μέρισμα ή θεσμοποιεί εκ νέου 13η σύνταξη, πολλοί πολίτες όμως ψηφίζουν αυτόν που τους το αφαιρεί.
Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι επί πολλές δεκαετίες οι πολίτες έχουν διαπαιδαγωγηθεί ως χρησιμοθήρες που μεταχειρίζονται την Αριστερά όσο διαρκεί το πρόβλημά τους. Ως δύναμη διεκδικητικής κρούσης, που αποτρέπει μια δυσμενή εργασιακή, οικονομική εξέλιξη. Ακριβώς μετά, όμως, μετακινούνται σε κάτι πιο «glam» ή σε κάτι που μπορεί να τους κάνει την επόμενη (στενή, προσωπική ή συντεχνιακή) διευκόλυνση.
Η Αριστερά δεν είναι άμοιρη ευθυνών μιας τέτοιας διαστρεβλωτικής πολιτικής, εκλογικής συμπεριφοράς. Κολάκευσε κάθε ευκολία, κάθε απαίτηση, παγιδευμένη σε μια παραλυτική βεντάλια οικονομικών, κυρίως, αιτημάτων. Αν παρατηρήσει μάλιστα κανείς τον λόγο πολλών αριστερών «φωνών», αρθρογράφων, αναλυτών κ.ά., θα δει να κυριαρχεί η παγίδα άκαμπτου οικονομισμού.
Σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, το ίδιο συμβαίνει και στο πεδίο της ενδοαριστερής κριτικής. Κάποιοι βγαίνουν από αριστερά π.χ. στον ΣΥΡΙΖΑ γιατί δεν είναι επαρκώς γαλαντόμος στις διεκδικήσεις του, στις προτάσεις του. Φυσικά, όταν λείπει η ιδεολογική, αισθητική, συμπεριφορική Αριστερά, ο διακριτός, δηλαδή, θεωρησιακός χώρος όπου η Αριστερά βρίσκεται όχι μόνο στη λογιστική πλευρά της οικονομίας, αλλά κυρίως στις αναγωγές (στο δίκαιο, στο μοντέλο κράτους και πολιτισμού, στον οικονομικό σχεδιασμό, στην παραγωγική χειραφέτηση κ.λπ.), περισσεύει η Αριστερά που ζητάει απλώς οικονομική ικανοποίηση για το κοινό.
Η οικονομία στη δομική της διάσταση, για πολλές πλευρές της ενδοαριστερής κριτικής, υπόρρητα θεωρείται σχεδόν ως θέμα που έχει κλείσει: η οικονομία είναι δεξιά εκ κατασκευής, ένας σκληρός, σφριγηλός, αρρύθμιστος, αυτοσχεδιαστικός καπιταλισμός. Εάν δεν τον καταγγείλεις, σημαίνει ότι προσχωρείς. Και τι σημαίνει καταγγελία; Τι σημαίνει αντισυστημισμός; Η οικονομική, κυρίως, διεκδίκηση (ακόμα και τα δικαιώματα οικονομικοποιούνται). Ήτοι, κατ' επέκταση, καπιταλισμός εννοείται απλώς ως «τσιγκουνιά» ενός αυθύπαρκτου συστήματος που δίνει «ψίχουλα» ή θεωρείται αμαρτία που τα δίνει σε «δικά του παιδιά». Που σημαίνει ότι εάν δεν «δίνει ψίχουλα» και δώσει φρατζόλες ψωμί, αυτό θα αποτελεί και δικαίωση (!!!).
Επιμένω στο θέμα, γιατί η κριτική πάνω στα θεμελιώδη του καπιταλισμού είτε δεν υπάρχει, περιθωριοποιημένη πίσω από τόνους εμπειρισμού και πολιτικής καθημερινότητας, είτε μένει στην απλή βιβλιογραφική παράθεση, είτε στη ρηχότητα του οικονομισμού. Διασύνδεση και κυρίως επεξεργασία τακτικών είναι ισχνότατη. Επεξεργασμένη τακτική είναι π.χ. να προτείνεις νέους τύπους αγροτικής παραγωγής, τράπεζας σπόρων, διεύρυνση της έρευνας, αλλά συγχρόνως και νέα διοικητικά συστήματα υποστήριξης, καθώς και νέες πολιτικές αγροτικής παραγωγής, νέες πολιτικές νερού και φυσικών πόρων κ.λπ. Το ένα να ράβεται με το άλλο, σε μια ύφανση που θα έχει και διαχειριστικά και στρατηγικά χαρακτηριστικά.
Το ερώτημα βεβαίως είναι πώς σε ένα περιβάλλον κατίσχυσης των φαντασιώσεων πλουτισμού (ποσοτική, δηλαδή, εννόηση της ευζωίας, στοιχείο που αποτελεί πολιτιστικό θρίαμβο για τον καπιταλισμό) μπορεί να ανθοφορήσει, να βρει κοινό, να πείσει μεγάλες λαϊκές μάζες, κάτι τόσο έμμεσο (όπως αυτό που προσπαθώ να περιγράψω στο παράδειγμά μου), δυσανάγνωστο και αργό στην πολιτική του απόδοση; Η νέα Αριστερά δεν μπορεί να βασίζεται ούτε στη μαγεία (έχει πάψει να μαγεύει, αλλά αυτό μπορεί να είναι και θετικό) ούτε στην κολακεία.
Φυσικά, είναι κατανοητό ότι δεν γίνεται να πεις «μισό, παιδιά, μη διεκδικείτε, σκέφτομαι». Αλλά, δίπλα στη διεκδικητική ή κριτική ή πολεμική καθημερινότητα, πρέπει να δουλεύεις το βαθύ, εναλλακτικό και πραγματοποιήσιμο σχέδιο.
