Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τότε που τα πρώτα κρούσματα Covid-19 εμφανίστηκαν στη χώρα. Το διάστημα είναι αρκετά μεγάλο για να μπορέσει κανείς να προχωρήσει σε μια κριτική αποτίμηση της πολιτικής της κυβέρνησης σ’ αυτόν τον τομέα.
Θυμάστε τον κ. Μητσοτάκη στην αρχή της πανδημίας, ακόμα με πολύ μικρούς αριθμούς κρουσμάτων, να δηλώνει με αποφασιστικότητα μπροστά στις κάμερες ότι «θα στηρίξουμε το ΕΣΥ»; Ξεχάσατε την κυρία Μαρέβα Γκραμπόφσκι, που μας ζήτησε να βγούμε στα μπαλκόνια και να χειροκροτήσουμε τους ήρωες γιατρούς και νοσηλευτές; Πόσοι δεν θυμούνται πως η κυβέρνηση είχε ξεκαθαρίσει απ’ την αρχή πως ό,τι κάνει θα το κάνει ακολουθώντας πιστά τις υποδείξεις της επιτροπής ειδικών που συγκροτήθηκε. Κάτι που επαναλαμβάνει μέχρι σήμερα. Ουδέποτε όμως ικανοποίησε το αίτημα να δοθούν στη δημοσιότητα τα πρακτικά των συνεδριάσεων της επιτροπής.
Δεσμεύσεις και υποσχέσεις
«Θα στηρίξουμε το ΕΣΥ». Πόσες κλίνες ΜΕΘ έχουν δημιουργηθεί από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα, με ορατή μάλιστα την επιδείνωση της κατάστασης από τις αρχές του περσινού φθινοπώρου; Πόσες απ' αυτές οφείλονται σε δωρεές ιδιωτών και πόσες έγιναν με χρηματοδότηση του Δημοσίου; Πόσες μόνιμες θέσεις γιατρών και πόσες νοσηλευτών στις ενδεδειγμένες ειδικότητες έχουν προκηρυχθεί από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα; Πόσοι, και απ’ τις δύο κατηγορίες, έχουν προσληφθεί με προσωρινές συμβάσεις εργασίας; Τι συνέβη το καλοκαίρι του 2020, ανάμεσα στο πρώτο και στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, τότε που υπήρχε μια σχετική ηρεμία και μπορούσαν να ληφθούν αποφάσεις για τη στήριξη του ΕΣΥ και να δρομολογηθεί η εφαρμογή τους; Μάλλον κυριάρχησε η άποψη πως «μπόρα ήταν και πέρασε», η οποία βόλευε τη νεοφιλελεύθερη αποστροφή για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Τώρα λοιπόν, την ώρα της κορύφωσης του τρίτου κύματος της πανδημίας, με πάνω από 3.000 κρούσματα την ημέρα και τα νοσοκομεία να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στην πίεση που δέχονται οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως αποφάσισε να ανοίξει ο κλάδος του λιανεμπορίου. Η επιστημονική επιτροπή είχε ανακοινώσει παλαιότερα πως μια άρση του lockdown μπορεί να συζητηθεί μόνον αν ο αριθμός των κρουσμάτων είναι τριψήφιος. Τι μεσολάβησε; Υπέκυψε η επιτροπή των ειδικών στις πιέσεις της κυβέρνησης; Ή υπέκυψε η κυβέρνηση στις απειλές των εκπροσώπων του λιανεμπορίου πως θα κατέβουν στους δρόμους και θα διαμαρτυρηθούν αν δεν ανοίξει το λιανεμπόριο;
Κάτι, πάντως, σοβαρό πρέπει να έγινε ώστε να ληφθεί μια τόσο ανεύθυνη απόφαση τη στιγμή που οι εμβολιασμοί προχωρούν με τόσο αργούς ρυθμούς και τα νέα τεστ που θα κάνουν μόνοι τους οι πολίτες θα χρειαστεί, αν πραγματοποιούνται τακτικά και μαζικά, ένα χρονικό διάστημα για να διαπιστωθεί ο θετικός τους αντίκτυπος. Τι συνέβη; Πιέστηκαν υπέρμετρα οι γιατροί, ευσυνείδητοι πολίτες και πολλοί απ’ αυτούς δηλωμένοι Νεοδημοκράτες, από την πανικόβλητη κυβέρνηση; Ποια είναι τα διδάγματα που βγαίνουν από τους αλλοπρόσαλλους χειρισμούς της επί έναν χρόνο;
Θυμάστε πώς θρηνούσαν τα ηγετικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας για τα θύματα στο Μάτι, θύματα της πρώτη φορά Αριστεράς; Τι εκδηλώσεις οργάνωσαν και επί πόσους μήνες κράτησαν το θέμα σταθερά στην ατζέντα; Δεν σας έκανε εντύπωση πόσο γρήγορα σταμάτησαν οι αναφορές στις καταστροφικές επιπτώσεις του χιονιά που έφερε η «Μήδεια» στη δυτική Αττική, που είχε και επτά θύματα, ή των πλημμυρών στην Καρδίτσα; Πώς σχολίασαν την πυρκαγιά στις Μυκήνες και τη μαυρισμένη Πύλη των Λεόντων; Ούτε μία οργισμένη ανακοίνωση του πρωθυπουργού την ώρα που ζητάμε να μας επιστραφούν τα Ελγίνεια, ενώ το θέμα γρήγορα εξαφανίστηκε από τις μικρές οθόνες χάρη στα φιλοδωρούμενα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Γιατί; Γιατί σ’ αυτές τις περιπτώσεις κυβερνούσαν εκείνοι.
Σε τέτοιου τύπου ανθρώπινες τραγωδίες εκείνο που μετράει δεν είναι τα θύματα, άνθρωποι και μνημεία, αλλά πόσες ψήφους μπορείς να κερδίσεις (ή τουλάχιστον να μην χάσεις) ρίχνοντας την ευθύνη σε πολιτικούς αντιπάλους, όπως έκαναν χωρίς δισταγμό για τη Μάνδρα και το Μάτι κι όπως κάνουν τώρα με τις συναθροίσεις νέων στις πλατείες. Αποτελεί σταθμό για την πολιτική μας ζωή το ότι η αξιωματική αντιπολίτευση αρνήθηκε να καταφύγει στη δημαγωγία και να εκμεταλλευτεί πολιτικά το δράμα της πανδημίας.
Ποιος έχει την ηθική ευθύνη για το γεγονός ότι σήμερα πρέπει να επιλεγεί ένας ασθενής με Covid-19 από τους 70 της λίστας αναμονής ώστε να πάρει το κρεβάτι στη ΜΕΘ που άδειασε τα χαράματα; Η ομάδα των υπεύθυνων γιατρών ή ο κ. Μητσοτάκης, που άφησε το ΕΣΥ στη μοίρα του παρά τις απατηλές δεσμεύσεις του; Κι αν πεθάνουν σήμερα τη νύχτα κάποιοι από εκείνους που συνεχίζουν να περιμένουν στη λίστα αναμονής και δεν έχουν τη δέουσα μηχανική και ιατρική υποστήριξη; Υπάρχει δυνατότητα να παρέμβει ο εισαγγελέας; Σε ποιον θα ανατεθεί όμως η έρευνα; Ας μην ξεχνάμε πως και σ’ αυτή την περίπτωση έχουμε λίστα αναμονής εκείνων που περιμένουν την υπουργοποίησή τους. Η Ελλάδα θα είναι ευρωπαϊκή χώρα όταν η Δικαιοσύνη πάψει να λειτουργεί μ’ αυτό τον τρόπο.
Προπαγάνδα, ύβρεις και λογοκρισία
Πώς διαχειρίζεται το θέμα η κρατική προπαγάνδα, δηλαδή η ΕΡΤ και τα ιδιωτικά κανάλια που το επιτελικό κράτος δωροδοκεί για να εξωραΐζουν την εικόνα του; Και μόνο το θέμα των κλινών ΜΕΘ να παρακολουθήσει κάποιος αρκεί. Προτίμησαν (υπήρχε άραγε εντολή άνωθεν ή πρόκειται για σύμπτωση;) να χρησιμοποιούν φράσεις όπως «στα όριά του το ΕΣΥ» ή «πιέζεται το ΕΣΥ» για να αποκρύψουν, όσο αυτό ήταν ανθρωπίνως δυνατόν, ποια ήταν η πραγματική κατάσταση. Εμφανίστηκαν ακόμα και απόπειρες φίμωσης ή απόλυσης εκείνων που «μιλούν».
Το σύστημα της «ενημέρωσης» ξεσκεπάστηκε και κοινοβουλευτικά. Ο κ. Μητσοτάκης βγάζει λόγους περί «ενότητας» απέναντι στην πανδημία, καλεί στη Βουλή τους πολιτικούς του αντιπάλους για να βρεθούν τρόποι να αρθεί η «διχόνοια» και μόλις αρχίσει η συνεδρία τούς καταγγέλλει με υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Αδίστακτο (αλλά και πόσο κουτό τελικά!) το επιτελικό κράτος. Θυμάστε τη λυσσαλέα προσπάθεια που έκανε ως αντιπολίτευση για να μην υπάρξει έστω ένα κανάλι πανελλαδικής εμβέλειας που δεν θα είναι εχθρικά διακείμενο απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ που κυβερνούσε; Κινδύνευε η ελευθερία της ενημέρωσης.
Έτσι το πρώτο πολιτικό μάθημα που πήραμε από την πανδημία είναι ότι ο πρωθυπουργός της χώρας είναι άτομο παντελώς αναξιόπιστο. Αυτό δεν θα ήταν τραγικό (τα πρόσωπα αλλάζουν εύκολα) αν δεν μας είχε δοθεί τώρα και η ατράνταχτη απόδειξη πως η Νέα Δημοκρατία στο σύνολό της είναι δέσμια των ιδεοληψιών της. Μπροστά στη θανατηφόρα επέλαση του ιού εκείνο που είχε σημασία ήταν να αποφευχθεί η στήριξη του (κομμουνιστικού, θα έλεγε ο Τραμπ) δημόσιου συστήματος περίθαλψης των πολιτών.
Το δεύτερο πολιτικό μάθημα αφορά την κρατική προπαγάνδα. Η μονοκρατορία του επιτελικού κράτους στο επίπεδο εικόνας / λόγου που καλύπτουν τα μεγάλα «λαδωμένα» κανάλια καλά κρατεί, αν και είναι απίστευτα χαμηλού επιπέδου. Μια τόσο χοντροκομμένη προπαγάνδα μόνον ως τιμωρητική μαστίγωση ενός λαού μπορεί να εκληφθεί.
Δεν είναι της στιγμής να σχολιαστεί για ποιών τα ανομήματα πληρώνουμε. Η πραγματική ενημέρωση των πολιτών εναπόκειται πλέον στον Τύπο, στο ραδιόφωνο, στο Διαδίκτυο και στα social media. Βέβαια, κι εκεί οι προστάτες της ελεύθερης ενημέρωσης δεν σταματούν να παρενοχλούν, ακόμα και να καταφεύγουν στη βία της απροκάλυπτης λογοκρισίας. Είδατε τι έγινε με τη Λιάνα Κανέλλη και την Έλενα Ακρίτα.
Αναμένουμε πια και την παρέμβαση εισαγγελέα για να κλείσουν ένα - δυο έντυπα και ραδιοφωνικοί σταθμοί που το παρακάνουν με την κριτική στην κυβέρνηση και στον ίδιο τον Ηγεμόνα. Πάντως, τη στιγμή αυτή όλα παίζονται εκεί, στην ενημέρωση. Γιατί το στόμα της χώρας έχει φιμωθεί στο όνομα του πλουραλισμού και της πολυφωνίας.
Όσο για τις προοπτικές εξέλιξης της πανδημίας, απ’ τη μια υπάρχει η προστασία που προσφέρουν μακροπρόθεσμα τα εμβόλια. Απ’ την άλλη υπάρχουν εκείνοι που μπορούν να μας προφυλάξουν απ’ τους χειρισμούς μιας επικίνδυνης κυβέρνησης: οι ενωμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης και πάνω απ’ όλα οι πολίτες που εργάζονται στα νοσοκομεία (γιατροί και νοσηλευτές, διοικητικοί, καθαρίστριες, μάγειροι, οδηγοί και μεταφορείς στα ΕΚΑΒ), οι οποίοι βλέπουν, γνωρίζουν και υφίστανται τα πάντα. Δεν είναι λίγο.
* Ο Νίκος Χατζηνικολάου είναι ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης
