Βλέπαμε σήμερα το πρωί με τους μαθητές μου της Γ' Λυκείου τη Φιλιώ Χαϊδεμένου να αφηγείται συναρπαστικά τις αναμνήσεις της από τα χρόνια που έζησε στην Ιωνία, από τη φρίκη της καταστροφής και την απόγνωση της προσφυγιάς. Και τη συνδύασα με τη γερόντισσα της Κρήτης που είχε χάσει τα παιδιά της από τους Γερμανούς κατακτητές, αλλά όσο ζούσε άναβε τα καντήλια των νεκρών Γερμανών στη θέση της μάνας τους, που δεν έμαθε ποτέ πού ήταν θαμμένα τα παιδιά της. Πόσο μαγικός ο τρόπος που συνέλαβαν ενστικτωδώς αυτές οι δυο απλές, αλλά βαθιά καλλιεργημένες, γυναίκες το νόημα της Ιστορίας!
Διότι η γνώση της Ιστορίας μας εξανθρωπίζει, επουλώνει τις πληγές, γιατρεύει τα τραύματα, μας απομακρύνει από τις αγκυλώσεις και τις στερεοτυπικές εμμονές μας. Μας βοηθάει να ταξινομήσουμε το χάος, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, αλλά και τους άλλους, να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, τον πολιτισμό μας.
Και σκέφτηκα τι όμορφα θα ήταν, τόσα χρόνια που η ιστορία του δικού μας Βύρωνα διδάσκεται και στο βιβλίο της Γ' Λυκείου, να μπορούσαν τα παιδιά να περιδιαβούν την ιστορία του μέσα από μια ζωντανή αναπαράστασή της σ' έναν ζεστό χώρο, αντί να τους γυροφέρνω στα σοκάκια της πόλης.
Τον σπουδαίο αυτόν ρόλο καλείται να παίξει και το Μουσείο της Ιστορίας του Βύρωνα, του οποίου την ίδρυση αποφασίσαμε πριν από λίγες εβδομάδες. Θα πρόκειται για έναν χώρο που θα συμφιλιώνει τις παλαιότερες γενιές και θα διδάσκει τις νέες. Ειδικά τα δικά μας παιδιά, που θα θέσουν το χέρι τους επί τον τύπο των ήλων, που θα δουν πώς φτιάχτηκε ο κόσμος στον οποίο γεννήθηκαν. Γιατί όλοι μας είμαστε δημιούργημα, αλλά και πρωταγωνιστές της Ιστορίας.
Το μουσείο είναι η οθόνη όπου προβάλλεται η μεγάλη εικόνα και μόνο μέσα από τη μεγάλη εικόνα μπορείς να δεις καθαρά και να συλλάβεις το βάθος και το εύρος των γεγονότων. Αλλιώς είναι σαν να βρίσκεσαι στο μέσον μιας πορείας εκατομμυρίων ανθρώπων όπου δεν μπορείς να δεις παρά μόνο τι γίνεται σε απόσταση τριών μέτρων.
Ελπίζω ότι το μουσείο αυτό θα γίνει το στολίδι του Βύρωνα, ένα σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και ειδικά για τους νέους, όχι μόνο του δήμου μας, αλλά και όλης της Αθήνας. Ένα τοπόσημο υπερηφάνειας για όλους τους Βυρωνιώτες. Όπως υπερήφανος νιώθω κι εγώ, που είχα την τιμή να βάλω την υπογραφή μου, μαζί με άλλους 17 δημοτικούς συμβούλους, κάτω από το κείμενο της ιδρυτικής του πράξης.
Θα ήθελα -και προσπάθησα πολύ- να ήταν ομόφωνη η ψήφισή του και πιστεύω πως κάποιοι θα στενοχωρηθούν στο μέλλον που άφησαν αυτή την ευκαιρία να περάσει ανεκμετάλλευτη. Για λόγους σκοπιμότητας ή από κάποια προκατάληψη -επειδή θεώρησαν ότι το μουσείο θα είναι πολύ «αριστερό» ή πολύ «δεξιό», επειδή κάποιες περίοδοι θα έπρεπε να προβληθούν περισσότερο ή λιγότερο, αρνήθηκαν να προσυπογράψουν την ίδρυσή του ή και την καταψήφισαν.
Δεν πειράζει όμως. Το μουσείο θα προχωρήσει και οι πόρτες του θα είναι ανοιχτές για όλους. Όλοι θα κληθούν να βοηθήσουν και να καταθέσουν με νηφαλιότητα και ψυχραιμία τις απόψεις τους. Διότι το Μουσείο δεν είναι ένα μαυσωλείο κατασκευασμένης μνήμης, αλλά ένας ζωντανός χώρος παιδείας, καλλιέργειας, έρευνας και δημιουργικής ανταλλαγής απόψεων. Με μια απαραίτητη προϋπόθεση. Να υπάρχει!
* Ο Γιώργος Πλακίδας είναι φιλόλογος Ιστορικού, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Βύρωνα
