Η ενεργειακή κρίση εκτόξευσε τις τιμές της ενέργειας στα ύψη, με αποτέλεσμα οι πολίτες σταδιακά τα τελευταία χρόνια να μειώνουν την κατανάλωση ρεύματος. Η κυβέρνηση αρκέστηκε από τότε στις πενιχρές επιδοτήσεις, ψαλιδίζοντας τις αυξήσεις, χωρίς ωστόσο να προσφέρουν μια ανακούφιση στους πολίτες που συνέχισαν να μειώνουν το ηλεκτρικό ρεύμα. Ως έναν βαθμό τόσο στην Ευρώπη όσο και στη χώρα μας βοήθησε ο φετινός ήπιος χειμώνας. Τελικά, οι πολίτες είδαν από τον Σεπτέμβριο του 2022 να αυξάνεται το ηλεκτρικό ρεύμα κατά 40%. Από την άλλη πλευρά, ενεργειακές εταιρείες είδαν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται, με την κυβέρνηση να μην φορολογεί τα υπερκέρδη. Ο μηχανισμός της αισχροκέρδειας συνεχίζει να υφίσταται και θα συνεχίσει και τους επόμενους μήνες, ενώ πρόθεση της κυβέρνησης είναι να μπει φρένο στα οριζόντια μέτρα στήριξης και να υπάρχουν πλέον πιο στοχευμένα. Τα μέτρα αυτά αναμένεται να ανακοινωθούν τον Σεπτέμβριο.
Το ακριβό ρεύμα έφερε μόνιμο ψαλίδι στην κατανάλωση
Στο μεταξύ, διατηρείται η αβεβαιότητα τα τελευταία 24ωρα σε σχέση με τις τιμές του φυσικού αερίου, οι οποίες καταγράφουν αυξήσεις. Απέχουν, βέβαια, αρκετά από τις τιμές τέτοια περίοδο πέρυσι. Παρά το γεγονός, πάντως, πως οι τιμές στο φυσικό αέριο από τον Ιανουάριο φέτος κατέγραφαν πτώση, κάτω από τα 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα, η χονδρεμπορική αγορά ρεύματος της χώρας μας συνέχιζε να είναι από τις πιο ακριβές στην Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό, οι πολίτες από την αρχή της χρονιάς, όπως καταγράφουν τα ενημερωτικά δελτία του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), μείωσαν την κατανάλωση ρεύματος. Η μείωση στο δίκτυο τον Μάρτιο έφτασε το 17% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022, ενώ τον Ιούνιο η μείωση στο δίκτυο ήταν 11,2% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2022. Από την άλλη, ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία σε σχέση με το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Green Tank (Τάσεις στην κατανάλωση και στις εισαγωγές ορυκτού αερίου, Ιούλιος 2023), σε σχέση με την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις, το πρώτο επτάμηνο του 2023 «η μείωση της χρήσης αερίου στον ηλεκτρισμό περιόρισε και το μερίδιό της στις τελικές χρήσεις στο 66,7% (από 70,5% το πρώτο επτάμηνο του 2022). Αντίθετα, τα δίκτυα διανομής αύξησαν το μερίδιό τους στο 25% το πρώτο επτάμηνο του 2023 (24,2% το 2022), ενώ μεγαλύτερη ήταν η αύξηση του μεριδίου της βιομηχανίας, καθώς μέχρι και τον Ιούλιο του 2023 η χρήση στη βιομηχανία ήταν 8,3%, περίπου τρεις ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη σε σχέση με το 2022 (5,3%)».
Εξοικονόμηση ενέργειας με εμπόδια
Την ίδια ώρα το υπουργείο Ενέργειας «ανακάλυψε» ότι θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας. Μιλώντας πριν λίγες ημέρες στη Βουλή, ο υπουργός Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης προανήγγειλε αλλαγές, λέγοντας πως «για παράδειγμα στα προγράμματά εξοικονόμησης θα κατηγοριοποιούμε την ενεργειακή απόδοση με βάση την πραγματικότητα των διαφορετικών μετεωρολογικών συνθηκών. Η χώρα έχει διαφορετικές ανάγκες θέρμανσης, που τις έχουμε μετρήσει σε δεκάδες χιλιάδες διαφορετικά σημεία, σε κάθε χωριό και γειτονιά. Στα ορεινά και τα βόρεια είναι 10 φορές μεγαλύτερες από περιοχές στον νότο, δίπλα στη θάλασσα. Οι θερμαντικές ανάγκες του νοικοκυριού στους Θρακομακεδόνες είναι διπλάσιες από αυτές στον Πειραιά. Αν δεν το λαμβάνουμε αυτό υπόψη όταν σχεδιάζουμε προγράμματα εξοικονόμησης, δεν θα πετύχουμε κανέναν από τους στόχους μας, ούτε τους περιβαλλοντικούς ούτε τους οικονομικούς».
Την τελευταία τετραετία κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων εξοικονόμησης εμφανίστηκαν αρκετά προβλήματα, όπως οι καθυστερήσεις στις πληρωμές και οι λίγοι ωφελούμενοι. Παράλληλα, ανεφάρμοστη έχει μείνει η πρόβλεψη για ένα πρόγραμμα που να αφορά αποκλειστικά τις πολυκατοικίες. Σύμφωνα με το υπουργείο Ενέργειας, «το ενεργειακό ισοζύγιο του έτους 2020, η ενεργειακή κατανάλωση που σχετίζεται με τα κτίρια στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 43% της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας στη χώρα, ενώ οι κατοικίες αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του κτιριακού αποθέματος (79,1%). Το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν το έτος 1980 έχουν πολύ μικρή ενεργειακή αποδοτικότητα (κτίρια κατηγορίας Η), με τα πιο ενεργοβόρα κτίρια κατοικιών να είναι οι μονοκατοικίες».
Να σημειωθεί πως με βάση τον οδηγό του Προγράμματος «Εξοικονομώ 2023», για το οποίο οι αιτήσεις ολοκληρώνονται στις 15 Σεπτεμβρίου, προβλέπεται πως «για κάθε επιλέξιμη κατοικία (μονοκατοικία ή διαμέρισμα) υποχρεωτική αναβάθμιση κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α΄ ΠΕΑ (και υποχρεωτικά κατ’ ελάχιστον Β΄ κατηγορία όταν πρόκειται για ριζική ανακαίνιση), ώστε να εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%».
