Εκτός ελέγχου κινείται το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, με τις προβλέψεις να το τοποθετούν ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 207% για το 2020, εγείροντας μεγάλη ανησυχία για την εξέλιξη της οικονομικής πραγματικότητας στη χώρα. Ήδη η Κομισιόν προέβη σε πλήρη αναθεώρηση του πλαισίου ανάλυσης του δημόσιου χρέους για την Ελλάδα στην 8η έκθεσή της με ορίζοντα έως το 2060.
Το βασικό συμπέρασμα των αναλύσεων της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους είναι ότι, παρά την επιδείνωση της βραχυπρόθεσμης εικόνας, το βασικό σενάριο δείχνει επιστροφή στην πτωτική πορεία της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ. Ωστόσο, παραμένει μεγάλο «αγκάθι», η διαχείριση του οποίου απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς την κρίση χρέους του 2010. Η πανδημία και η κακοσχεδιασμένη στρατηγική της κυβέρνησης της Ν.Δ. αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο χρέος, το οποίο προβλέπεται να αυξηθεί, από το 180,5% του ΑΕΠ το 2019, σε πάνω από το 207% του ΑΕΠ το 2020.
Εφόσον τα έκτακτα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι προσωρινά, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική τάση. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα υπάρξει έγκαιρη εκταμίευση χρημάτων από το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης, αναλόγως φυσικά και με τη διαχείριση που θα επιφυλάξει γι’ αυτόν τον σκοπό η ελληνική κυβέρνηση. Και τα πρώτα δείγματα κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά είναι.
Χειροτέρευση
Εν τω μεταξύ, με βάση τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο δείκτης χρέους εκτιμάται πως θα παραμείνει άνω του 100% μέχρι και το μακρινό 2045. Οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης της κυβέρνησης αναμένεται να κυμαίνονται γύρω στο 15% του ΑΕΠ για τα επόμενα είκοσι χρόνια, πριν μειωθούν στο 13% περίπου του ΑΕΠ έως το 2060.
Συγκριτικά με την πέμπτη αξιολόγηση, που ήταν η προηγούμενη αναλυτική παρουσίαση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, η Επιτροπή εκτιμά πως, αντί για 165,5% του ΑΕΠ, φέτος το δημόσιο χρέος θα είναι 207,1%. Για το 2030, αντί για 111,8%, το χρέος θα είναι 160,4%, αλλά το 2040 θα έχει συγκλίνει σημαντικά με τις προηγούμενες εκτιμήσεις σε 120,6% αντί για 101,7%. Είναι απολύτως κατανοητό ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο και δημιουργεί μεγάλα ερωτήματα.
Το 2050 θα έχει υπάρξει ουσιαστική σύγκλιση και το 2060 το χρέος, βάσει των νέων εκτιμήσεων, θα είναι και ελαφρώς χαμηλότερο, στο 64%, από 67,7% που προέβλεπε η 5η αξιολόγηση.
Μεγάλη ανησυχία
Αυτοί οι παράγοντες ανησυχίας καταγράφονται στα εναλλακτικά σενάρια της Επιτροπής. Οι βασικές παραδοχές υπόκεινται σε αβεβαιότητα, η οποία αυξάνει τη διάρκεια του ορίζοντα προβολής. Οι όροι χρηματοδότησης θα μπορούσαν να αποδειχθούν λιγότερο ευνοϊκοί από ό,τι υποτίθενται, ιδιαίτερα μεσοπρόθεσμα.
Η αβεβαιότητα σχετίζεται επίσης με τις υποθέσεις για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, οι οποίες καθίστανται ακόμη πιο σημαντικές κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας, δεδομένης της μεγάλης αβεβαιότητας σχετικά με τη διάρκειά της και τις πιθανές μακροχρόνιες επιπτώσεις της στις οικονομίες. Εάν η κρίση επιμείνει, δύο εναλλακτικά σενάρια εκτιμούν υψηλότερα επιτόκια αναχρηματοδότησης και επιδείνωση στις προοπτικές.
Σε μια τέτοια περίπτωση, οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης είναι επίσης υψηλότερες και παραμένουν οριακά κάτω από το 20% του ΑΕΠ μακροπρόθεσμα. Οι προκλήσεις είναι πολύ μεγάλες και το «φάντασμα» ενός νέου Μνημονίου, όπως κι αν αυτό ονομαστεί, εντείνουν τις πολύ αυξημένες ανησυχίες που επικρατούν για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
