Ρεπορτάζ: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Η απόφαση διακοπής των δεσμών της χώρας με Μνημόνια και τρόικα είναι το μήνυμα που επιχειρεί να στείλει στους Ευρωπαίους η κυβέρνηση ενόψει της σκληρής, όπως προοιωνίζονται τα πρώτα δείγματα, διαπραγμάτευσης, αφού την ίδια ώρα και οι δανειστές εμφανίζονται αμετακίνητοι. Η αυλαία της διαπραγμάτευσης άνοιξε επισήμως το απόγευμα της Παρασκευής με το διπλό "όχι" του υπουργού Οικονομικών για παράταση του υφιστάμενου προγράμματος και συνεργασία με την τρόικα, την οποία μάλιστα χαρακτήρισε ενώπιον του επικεφαλής του Εurogroup Γέρουν Ντάισελμπλουμ "αντιευρωπαϊκή και σαθρά δομημένη". Μετά την επίσημη δημοσιοποίηση των βασικών προθέσεων της ελληνικής πλευράς εκ μέρους του Γιάνη Βαρουφάκη και ταυτόχρονα του προέδρου του Εurogroup, ο οποίος δήλωσε αρνητικός σε διάσκεψη για το χρέος, διαφάνηκε ότι ο δρόμος θα είναι μακρύς και δύσκολος. Για μακρύ δρόμο διαπραγματεύσεων μίλησε άλλωστε και ο οίκος αξιολόγησης Fitch, εκτιμώντας πάντως ότι υπάρχουν κίνητρα για συμφωνία.
Στη διαμάχη Αθήνας - δανειστών ως προς τον ρόλο της τρόικας σαφή θέση υπέρ της ελληνικής πλευράς πήρε ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, καθώς άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο αντικατάστασης της τρόικας "με μια δομή που θα διαθέτει μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση και λογοδοσία".
Ήδη 72 ώρες προτού ξεκινήσει την περιοδεία του στην Ευρώπη, προκειμένου να παρουσιάσει τις ελληνικές θέσεις (με κατακλείδα ότι η χώρα είναι σε θέση να απαγκιστρωθεί από τον φαύλο κύκλο των δανειοδοτήσεων και να σταθεί σύντομα στα δικά της πόδια, ώστε και η Ελλάδα να απαλλαγεί από την εξάρτηση αλλά και η Ε.Ε. να απαλλαγεί από το ελληνικό πρόβλημα), ο υπουργός Οικονομικών τόνισε στους New York Times πως η Ελλάδα δεν θέλει τα 7 δισ. ευρώ, αλλά θέλει να επανεξεταστεί ολόκληρο το πρόγραμμα. "Η αποστολή μας δεν είναι να πάρουμε την επόμενη δόση του δανείου" δήλωσε επισημαίνοντας ότι αυτό θα σημαίνει απλά τη μετάθεση του προβλήματος.
Στο ίδιο μήκος κύματος ως προς την απαγκίστρωση από τον φαύλο κύκλο των δανειοδοτήσεων είχε κινηθεί το βράδυ της Τετάρτης και η δήλωση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος εξερχόμενος του Μεγάρου Μαξίμου, επεσήμανε ενόψει της άφιξης Ντάισελμπλουμ ότι «θα του παρουσιάσουμε τις θέσεις μας για το πώς η Ελλάδα θα βγει από το αδιέξοδο καθώς και πώς θα απεμπλακεί η Ευρώπη από αυτή την κατάσταση».
Η αμοιβαία αυτή απεξάρτηση έχει αρκετά «κλειδιά», με κυριότερα την ελάφρυνση χρέους και τον σχηματισμό πρωτογενούς πλεονάσματος. Τα δύο αυτά μεγέθη της οικονομίας αποτελούν στο σχέδιο του οικονομικού επιτελείου «συγκοινωνούντα δοχεία», αφού ο τερματισμός της λιτότητας και η επιστροφή σε συνθήκες ικανές να τροφοδοτήσουν μια μακροχρόνιας προοπτικής ανάπτυξη «κατεβάζουν τον πήχη» του πρωτογενούς πλεονάσματος (στο 1% με 1,5% του ΑΕΠ σύμφωνα με τον Γ. Βαρουφάκη, ήτοι έως το ένα τρίτο του ανεδαφικού 4,5% του ΑΕΠ που απαιτούσαν οι δανειστές και του οποίου η επιδίωξη και μόνο απλά θα σήμαινε νέους φόρους και μεγαλύτερη λιτότητα).
Στο «μπρα ντε φερ» με τους Ευρωπαίους, που άρχισε προχθές το μεσημέρι με την παρουσία Ντάισελμπλουμ στην Αθήνα, ο Ολλανδός πρόεδρος του Eurogroup έδειξε τις προθέσεις των δανειστών για σκληρές διαπραγματεύσεις αρχικά δηλώνοντας πριν από την άφιξή του στην Ελλάδα πως η τήρηση των προεκλογικών υποσχέσεων της κυβέρνησης θα καθυστερήσει την ανάκαμψη της οικονομίας). Και συνέχισε συνεχίσει, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων αναφορικά με ενδεχόμενη διάσκεψη για το χρέος κοφτά και αρνητικά: "Υπάρχει διάσκεψη για το χρέος και λέγεται Eurogroup".
Στο επίκεντρο των θέσεων της ελληνικής πλευράς θα βρεθούν:
1. Η αναπροσαρμογή των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα των επόμενων ετών. Ο υπουργός Οικονομικών, όπως έπραξε άλλωστε και στην προχθεσινή συνάντησή του με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ και τον πρόεδρο του EuroWorking Group Τ. Βίζερ, θα επιχειρήσει να πείσει στην περιοδεία του στην Ευρώπη, που ξεκινά αύριο το πρωί στο Λονδίνο, τους ομολόγους του ότι οι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων για τα επόμενα χρόνια πρέπει να αναπροσαρμοστούν «προς τα κάτω» διότι και «υπερφιλόδοξοι» είναι αλλά και φαλκιδεύουν τις προσπάθειες οικονομικής ανάκαμψης. Μεταξύ των επιχειρημάτων που αναμένεται να αναπτύξει είναι τα ίδια τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, από τα οποία τεκμαίρονται για το 2014 υστέρηση 1,4 δισ. ευρώ στα έσοδα και απόκλιση 2,6 δισ. ευρώ από τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου που ψηφίστηκε την περασμένη άνοιξη.
2. Η επίτευξη μιας συμφωνίας χωρίς λιτότητα με την Ε.Ε., η οποία θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη.
3. Το μείζον θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους με επίμαχο κεφάλαιό του τις προτάσεις της κυβέρνησης για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του.
Παράλληλα όμως με τη διαπραγμάτευση Αθήνας - Ευρωπαίων δανειστών, το δικό τους στίγμα επιχειρούν να αφήσουν και οι αγορές. Οι τελευταίες έχουν δώσει προθεσμία έως τον Μάιο και ήδη ο οίκος αξιολόγησης Fitch ανακοίνωσε πως η Ελλάδα θα μπορούσε να βρεθεί ενώπιον πιθανής υποβάθμισης εάν δεν σημειώσει πρόοδο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές έως τις 15 Μαΐου. Σημειώνεται πως η Fitch αξιολογεί την Eλλάδα με "Β" και στις 16 Ιανουαρίου αναθεώρησε το «outlook» (προοπτική) σε αρνητικό από σταθερό πρόσημο. Σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, ο οίκος αξιολόγησης δεν προβλέπει ότι θα περιλαμβάνει «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας του χρέους, αλλά μια επιμήκυνση των ωριμάνσεων και μείωση των επιτοκίων.
