Είναι αναλλοίωτος τελικά ο ανθρώπινος πολιτισμός και παραμένει ζωντανός ακόμα και μετά τον θάνατο. Ένας πολιτισμός που δένει τα πόδια ενός ζώου με ένα κομμάτι πλαστικό σχοινί ή ένα σύρμα και μένει κυριολεκτικά αναλλοίωτος ακόμα κι όταν το ζώο έχει γίνει πια σκόνη. Ένα ζώο που καταδικάστηκε να ζήσει -αν το λέει κανείς αυτό ζωή- και να πεθάνει παστουρωμένο, με τα δύο δηλαδή από τα τέσσερα πόδια του δεμένα μεταξύ τους ώστε να μην μπορεί ελεύθερα να κινηθεί ή, ακόμα χειρότερα, με τα μπροστινά του πόδια δεμένα σφιχτά στον λαιμό του. Άλλοτε με σχοινί, άλλοτε με αλυσίδα κι άλλοτε με ένα κομμάτι σύρμα να κόβει το δέρμα και τις σάρκες είναι χιλιάδες τα ζώα -ιπποειδή και παραγωγικά- που έχουν βιώσει το μαρτύριο του παστουρώματος στην Ελλάδα.
Ο νόμος κατώτερος της «παράδοσης»
Βασανιστήριο με μακρά παράδοση στη χώρα μας και κυρίως στα νησιά των Κυκλάδων, το παστούρωμα θεωρείται μια συνηθισμένη πρακτική που ακολουθούν ιδιοκτήτες ζώων ώστε αυτά να μην πηδούν ατελείς ή ανύπαρκτες περιφράξεις, να μην απομακρύνονται από το σημείο βοσκής ή να παχαίνουν λόγω του περιορισμού των κινήσεών τους. Με λίγα λόγια, χιλιάδες ζώα βιώνουν αυτό το ανείπωτο πολλές φορές για όλη τους τη ζωή μαρτύριο μόνο και μόνο για να μην επιβαρυνθούν οι ιδιοκτήτες τους με περιττά έξοδα, όπως οι περιφράξεις ή η επιτήρησή τους. Στις περισσότερες δε περιπτώσεις, τα παστουρωμένα ζώα παραμένουν απροφύλακτα από ακραίες καιρικές συνθήκες ακόμα και τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού. Μια παράδοση που τρέχει από γενιά σε γενιά και έχει πάμπολλους υποστηρικτές στην ελληνική περιφέρεια, όπου πολλοί είναι αυτοί που εξακολουθούν να παστουρώνουν τα ζώα τους χωρίς την παραμικρή ενόχληση από τις Αρχές.
Μολονότι ο Εθνικός Νόμος για τα ζώα Ν. 4039/12 τονίζει τι είναι ευζωία στο άρθρο 1, όπου αναφέρονται ρητά οι έννοιες της «προστασίας, καλής μεταχείρισης, απουσίας πόνου, να μην υποφέρουν, μέριμνα για σεβασμό της ύπαρξής τους» και το παστούρωμα κρίνεται παράνομο από την ελληνική Δικαιοσύνη, η αλήθεια είναι ότι τόσο οι αστυνομικές Αρχές όσο και τα δικαστήρια εξακολουθούν να κάνουν τα στραβά μάτια για τη συγκεκριμένη μέθοδο βασανισμού των ζώων, που συχνά γίνεται αρνητική είδηση σε διεθνή ΜΜΕ, λεκιάζοντας το λουστραρισμένο τουριστικό προφίλ των Κυκλάδων και των υπόλοιπων νησιών.
Τι λένε οι κτηνίατροι
Από κτηνιατρικής πλευράς, το παστούρωμα εμποδίζει τη φυσιολογική κίνηση του ζώου και καταπονεί τη σπονδυλική στήλη, τις αρθώσεις, τους μυς και τους τένοντες, προκαλεί εξωτερικούς τραυματισμούς στο δέρμα και φλεγμονή στους υποκείμενους ιστούς. Δεν επιτρέπει στις οπλές να «φαγωθούν» φυσιολογικά και δεν είναι σπάνιο να προκαλέσει σοβαρά ατυχήματα όπως εξαρθρήματα, κατάγματα άκρων, κατάγματα πυέλου, νέκρωση και απόπτωση οπλών, που πολύ συχνά οδηγούν σε θάνατο ή ανάγκη για ευθανασία. Από ηθικής πλευράς, η χρήση του παστουρώματος χαρακτηρίζεται από παρουσία πόνου και τραυματισμού, αδυναμία εκδήλωσης φυσιολογικής συμπεριφοράς και παρουσία φόβου και άλλης μορφής καταπόνησης (στρες). Το παστούρωμα καταπατά κάθε προϋπόθεση ευζωίας, περιορίζει βασικές φυσικές ανάγκες του ζώου και τραυματίζει ανεπανόρθωτα την ψυχική και συναισθηματική κατάστασή του.
Τι σημαίνει όμως για ένα πλάσμα να ζει παστουρωμένο; Σημαίνει ότι από μικρή κιόλας ηλικία, αν πρόκειται για παραγωγικό ζώο (πρόβατο, κατσίκι ή αγελάδα), τα πόδια του θα δεθούν με τέτοιον τρόπο ή μεταξύ τους ή με το κεφάλι ώστε δεν θα μπορεί να ξαπλώσει ή έστω να ξεκουραστεί στοιχειωδώς το σώμα του κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ειδικά τα ζώα που έχουν τα πόδια δεμένα με το κεφάλι, θα περάσουν μια ζωή σκυμμένα, χωρίς κανένα περιθώριο να τεντώσουν το σώμα ή να υψώσουν το κεφάλι τους. Το παστούρωμα προκαλεί επίσης τενοντίτιδες ή αποκοπή τένοντα και βαθιές πληγές του δέρματος λόγω της τριβής με το σχοινί ή το σύρμα που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν, οι οποίες μπορούν να καταλήξουν ακόμη και σε ακρωτηριασμό του ζώου.
Παστούρωμα μέχρι θανάτου
«Γέρασα κι ως δε φελούσα κι αχαΐρευτος κυλούσα, με πετάξανε μακριά να με φάνε τα θεριά» γράφει ο Βάρναλης σε μια στροφή της «Μπαλάντας του κυρ-Μέντιου» για να περιγράψει το τέλος που έχουν συνήθως τα ιπποειδή στην ελληνική επαρχία, καθώς συχνό είναι το φαινόμενο του παστουρώματος για τα γερασμένα γαϊδούρια και μουλάρια, που, όταν κρίνονται άχρηστα λόγω ηλικίας, οδηγούνται σε απόμερα και ερημικά σημεία ή σε σπηλιές κι αφού παστουρωθούν, εγκαταλείπονται να πεθάνουν από την πείνα και τη δίψα μέσα σε αφόρητους πόνους λόγω της ακινησίας.
Κάπως έτσι βρήκαν τον θάνατο και τα ζώα στις φωτογραφίες που φιλοξενούνται σήμερα στις «Ιστορίες χωρίς φωνή» και κραυγάζουν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο την ανθρώπινη βαναυσότητα απέναντι ακόμα και σε ζώα που εργάστηκαν αδιάκοπα προς όφελος των ανθρώπων και δεν αξιώθηκαν να έχουν ούτε καν ένα αξιοπρεπές τέλος στη σκληρή τους ζωή. Η φωνή τους σπανίως ακούγεται εφόσον η εικόνα τους εξακολουθεί να γίνεται ανεκτή από μια σιωπηλή πλειονότητα που θεωρεί φυσιολογικό να βασανίζονται τα κατώτερα αυτά πλάσματα του πλανήτη, που περιφρονητικά τα αποκαλούμε ζώα, ξεχνώντας ότι ένα ζώο είμαστε κι εμείς. Το πιο βάρβαρο όλων…
Info
Καταγγέλλοντας το παστούρωμα, η Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία επισημαίνει ότι το έγκλημα αυτό γίνεται με τη σιωπή και τη συνενοχή των τοπικών κοινωνιών αλλά και την αδιαφορία και αδράνεια κτηνιατρικών υπηρεσιών, αστυνομικών Αρχών και δημοτικών λειτουργών. Αυτή η βάρβαρη πρακτική δεν έχει μόνο αντίκτυπο στην ευζωία των βιολογικών μας εταίρων, αλλά έχει και οικονομικές επεκτάσεις, με μεγάλο ποσοστό τουριστών να φεύγουν με τις χειρότερες εντυπώσεις για την κουλτούρα των Ελλήνων της υπαίθρου.
* Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν στις «Ιστορίες χωρίς φωνή» από την Πωλίνα Φαρμάκη και τον Μάνο Βορίση
