Επί των οδών Πιπίνου και Καλύμνου, σε μια περιοχή μεταξύ Αττικής, πλατείας Αμερικής και Κυψέλης, στέκει τσιμεντένιο και πελώριο το σινεμά Άλμα. Πάλαι ποτέ θερινό. Του στέρησαν κάποια στιγμή την υπαίθρια αίσθησή του για να γίνει χειμερινό και λειτούργησε συνολικά από το 1960 μέχρι το 1986. Από τότε μένει παρατημένο και προσπερνιέται αδιάφορα. Θα μπορούσε όμως κάλλιστα να του δοθεί προσοχή κι ένα σινεμά χωρητικότητας 720 θέσεων να προσφέρει μια σπάνια σε έκταση απελευθέρωση από το μπετόν. Θα μπορούσε να «συνομιλεί» επίσης με το Πεδίον του Άρεως, 900 μέτρα μακριά, και να επιδράσει καταλυτικά στη βελτίωση του μικροκλίματος στην καρδιά των πολυκατοικιών.
Ρεπορτάζ: Τάσος Γιαννόπουλος και Κώστας Παπαντωνίου
Φωτογραφίες: Νίκος Κοκοβλής
Ο χώρος βρισκόταν αρχικά υπό απαλλοτρίωση για να γίνουν αθλητικές εγκαταστάσεις, σε μια περιοχή που έχει πολλά παιδιά στα διαμερίσματα κι ελάχιστες δυνατότητες έξω από αυτά. Η Δημοτική Αρχή Μπακογιάννη ανέτρεψε, ωστόσο, τη διαδικασία και υπερψήφισε την άρση της απαλλοτρίωσης με σκοπό ν’ αποδώσει τον χώρο σε ιδιώτη ως οικοδομήσιμο. Μια απόφαση που έρχεται σε κόντρα με την 6η Δημοτική Κοινότητα Αθήνας, η οποία κρατά ομόφωνα αντίθετη στάση, με τη συμφωνία ακόμα και των μελών της πλειοψηφούσας παράταξης. Περίοικοι επίσης έχουν καταθέσει ένσταση, ζητώντας την επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης και τον χαρακτηρισμό του χώρου κοινόχρηστου πρασίνου, ενώ έχει ξεκινήσει στη γειτονιά και διαδικασία συλλογής υπογραφών. Σε αυτό το παράδειγμα συμπυκνώνεται όλη η πολιτική του δήμου μας λένε οι Δημήτρης Ιωάννου (δρ αρχιτέκτονας - πολεοδόμος ΕΜΠ) και Πασχάλης Σαμαρίνης (αρχιτέκτων μηχανικός, διδάκτωρ στο ΕΜΠ) από την Ανοιχτή Πόλη.
Τον νοιάζει μόνο η βιτρίνα
Όπως σημειώνουν, βρισκόμαστε ανάμεσα στη διαδρομή που έχει η Αθήνα ως πόλη και σε μια έκτακτη συγκυρία. Από τη μια, έχουμε μια πόλη όπου άνθησαν μεταπολεμικά η οικοδόμηση και το φαινόμενο της αντιπαροχής, δίνοντας λύσεις στην κατοικία σε βάρος των ελεύθερων χώρων, κι από την άλλη, τη σημερινή πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης, που οδηγεί σε περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών ζωής. Ενώ έχουμε, λοιπόν, μια πόλη που ασφυκτιά από την απουσία ελεύθερων χώρων κι επείγεται να βρει λύσεις για να συγκρατήσει τις θερμοκρασίες της, ο δήμαρχος επέλεξε να πειραματιστεί στην Πανεπιστημίου, έναν από τους ελάχιστους δρόμους που δεν έχουν πρόβλημα με το πεζοδρόμιο και το πράσινό τους.
«Βρήκε ώριμα έργα ή ολοκληρωμένους διαγωνισμούς και τα κόλλησε, με βίαιο τρόπο, σαν παζλ μεταξύ τους. Χωρίς ουσιαστική προετοιμασία και διαβούλευση, με δουλειές στο πόδι που ενισχύουν προσωρινά την εικόνα ενός “doer” δημάρχου και “συνομιλούν” μόνο με την τουριστικοποίηση της πόλης» σχολιάζει ο Δ. Ιωάννου. Στην Πανεπιστημίου βάφτηκε στην άσφαλτο μια λωρίδα κίνησης πεζών, κάτω από τον ήλιο, την ώρα που η λωρίδα ποδηλάτου που ξεκινούσε στο ύψος της Βουκουρεστίου και τερμάτιζε μόλις 900 μέτρα παρακάτω τελικά καταργήθηκε. Τα κυκλοφοριακά προβλήματα, όμως, παρέμειναν.
Τα λεφτά για ζαρντινιέρες θα μπορούσαν να γίνουν πάρκο
«Κόβοντας 8 μέτρα στην Πανεπιστημίου, ενώ θα μπορούσε να κάνει 1,5 μέτρο ποδηλατόδρομο και να μη δημιουργήσει όλο αυτό το χάος, ο δήμαρχος “κατάφερε” να δυσφημήσει τις (μελλοντικές) παρεμβάσεις βιώσιμης κινητικότητας, αφού ο κόσμος βρίζει και αναρωτιέται αν κάποιος χρησιμοποιεί εκεί ποδήλατο (σ.σ.: σε έρευνα του ΑΠΘ το 87,8% δηλώνει “καθόλου ή λίγο ικανοποιημένο από το αποτέλεσμα”). Θα μπορούσε, με πολύ πιο ήπια μέσα, να κάνει ένα λειτουργικό δίκτυο. Δεν έκανε τίποτα ούτε για τον πεζό, δεν ξέρω ποιος περπατάει στο λιοπύρι, ενώ υπάρχουν πεζοδρόμια» επισημαίνει ο Δ. Ιωάννου.
Όλο αυτό το συνδύασε με κάποιες μελέτες που επικαιροποιήθηκαν, για το κάτω μέρος της πλατείας Συντάγματος και τη Βασιλίσσης Όλγας, για να βαφτίσει Μεγάλο Περίπατο μια παρέμβαση που τελικά κατέληξε να συμβολίζει το ράβε ξήλωνε, την ώρα που τα περιφραγμένα και ανενεργά επί μήνες εργοτάξια της Πανεπιστημίου στερούν επιπλέον ωφέλιμο χώρο για τους πεζούς.
Το δε χρονοδιάγραμμα, θυμίζει γεφύρι της Άρτας: «Ο αρμόδιος αντιδήμαρχος είπε ότι η Πανεπιστημίου θα είναι έτοιμη “μέχρι το καλοκαίρι του 2023”. Γιατί η τελική μελέτη προβλέπει αμφίπλευρη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων. Άρα, Μεγάλος Περίπατος και απέναντι. Ποιος, άραγε, θα κάτσει από την έξω πλευρά των φυτεύσεων για να βλέπει τ’ αυτοκίνητα; Καθυστερούν γιατί έχουν βρει δίκτυα που δεν γνώριζαν ότι είναι από κάτω. Είναι τελείως στον αέρα» εξηγεί ο Δ. Ιωάννου.
Μιλάμε πάντα για μια, υποτίθεται, χαμηλού κόστους πιλοτική παρέμβαση, αλλά τελικά το κόστος έχει φουσκώσει επικίνδυνα: από τις διαβόητες ζαρντινιέρες μέχρι τα προτεινόμενα έργα αναπλάσεων, το εκτιμώμενο κόστος φτάνει τα 26 εκατ. ευρώ. «Το πού κατανέμεις τους πόρους σου δείχνει από πού αλλού τους στερείς. Το κόστος για τις τσίγκινες ζαρντινιέρες μαζί με τις μπογιές κ.λπ. έφτασε τα 2 εκατ. ευρώ. Το κόστος της απαλλοτρίωσης για τον πρώην κινηματογράφο Άλμα ήταν μόλις 940.000 ευρώ. Το μισό από τις μπογιές και τις ζαρντινιέρες του Μεγάλου Περιπάτου» είναι το παράδειγμα που δίνει ο Π. Σαμαρίνης.
Στα social media του δημάρχου, την απάντηση για το επιπλέον πράσινο στις γειτονιές θα τη δούμε στις αναρτήσεις για τα νέα Pocket Parks. Μικροί, αδόμητοι χώροι, που πολλές φορές ήδη είχαν δέντρα κι απλώς καλλωπίστηκαν. «Και τα Pocket Parks χρήσιμα είναι, αλλά χρειάζεσαι και μεγαλύτερους χώρους. Το Άλμα είναι σαν 4 Pocket Parks μαζί!» παρατηρεί ο Δ. Ιωάννου.
