Το ρέμα Πικροδάφνης δεν είναι δώρο για τους εργολάβους. Είναι σπάνιο κοινόχρηστο αγαθό που ανήκει σε όλους μας. Απορρύπανση και αναβάθμιση χρειάζεται, όχι τσιμέντωμα και συρματοκιβώτια» απαντά με οργισμένη ανοιχτή επιστολή του προς τον περιφερειάρχη Αττικής που πανηγυρίζει το Δίκτυο Πολιτών για τη Διάσωση του Ρέματος της Πικροδάφνης. Το Δίκτυο επισημαίνει ότι η Περιφέρεια επιμένει να μετατρέψει την Πικροδάφνη από πανέμορφο οικοσύστημα, σπάνιο για το αστικό τοπίο της Αττικής, σε οχετό ομβρίων υδάτων, υλοποιώντας βαριές επεμβάσεις (τοίχους από σκυρόδεμα, επενδύσεις πρανών και κοίτης με συρματοκιβώτια, αύξηση ύψους και μείωση διατομής). Ταυτόχρονα, προειδοποιεί ότι σε ένα στενό πλέον ρέμα, με τις οριογραμμές που επέβαλε η Περιφέρεια και βάσει των έργων από τσιμέντο και συρματοκιβώτια που προωθεί, αυξάνει τον κίνδυνο υπερχείλισης και πολλαπλασιάζει την ορμητικότητα του πλημμυρικού νερού.
Υπενθυμίζεται ότι με το Προεδρικό Διάταγμα ΦΕΚ 409/17.6.2022 του ΥΠΕΝ γίνεται η «επικύρωση καθορισμού των οριογραμμών του ρέματος Πικροδάφνης από τις παρυφές του όρους Υμηττού έως και την εκβολή του στη θάλασσα, καθώς και τμημάτων των συμβαλλόντων σε αυτό ρεμάτων Αμαλίας (Αγ. Δημητρίου), Καλογήρων και Καλαμών, στην περιοχή των Δήμων Βύρωνα, Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Αλίμου και Παλαιού Φαλήρου (Ν. Αττικής)». Το Δίκτυο απευθύνει σειρά ερωτημάτων όπως: γιατί η Περιφέρεια αγνοεί τις ευρωπαϊκές πρακτικές διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, γιατί εγκρίνει αχρείαστα και δαπανηρά έργα, γιατί χρησιμοποιεί και σπαταλά τα χρήματα των πολιτών εις βάρος της ποιότητας της ζωής τους, γιατί προωθεί οριοθέτηση που νομιμοποιεί καταπατήσεις και επιπλέον απελευθερώνει νέες ρεμάτικες εκτάσεις προς οικοδόμηση; Επιπρόσθετα, δημοσιοποιεί Εργασία Αξιολόγησης Πρότασης Οριοθέτησης-Διευθέτησης του Ρέματος της Πικροδάφνης του γεωλόγου, επίκουρου καθηγητή ΕΜΠ Κ. Λουπασάκη, η οποία καταδεικνύει ότι τα έργα που προτείνονται από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων είναι περιττά και επικίνδυνα αφού:
- «Δεν λαμβάνουν υπόψη τη μη αναγκαιότητα αντιστήριξης των ανθρωπογενών αποθέσεων, διαστασιολογώντας δαπανηρά μέτρα για την προστασία των συγκεκριμένων, χειρίστης μηχανικής συμπεριφοράς υλικών (προϊόντα εκσκαφών και κατεδαφίσεων).
- Προβλέπουν αφαίρεση υγιών και δυσδιάβρωτων βραχωδών οι οποίοι αποτελούν σχηματισμούς ηλικίας μεγαλύτερης των 2,5 εκατομμυρίων ετών και αντικατάσταση με συρματοκιβώτια τα οποία το αργότερο σε 50 χρόνια θα έχουν καταστραφεί από την οξείδωση.
- Οι επιδράσεις των υφιστάμενων τεχνικών δεν λαμβάνονται υπόψη ακόμα κι όταν αυτές αποτελούν τα γενεσιουργά αίτια των προβλημάτων που εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια των πλημμυρικών παροχών.
- Εντοπίζονται όχι μόνο θέσεις που τα έργα δεν εξυπηρετούν κανέναν σκοπό, αλλά, ακόμα χειρότερα, θέσεις στις οποίες τα προτεινόμενα έργα επιτείνουν τα προβλήματα και αυξάνουν τους κινδύνους που προκαλούν οι πλημμυρικές παροχές».
Το Δίκτυο αναδεικνύει και «την απόσταση από τις πρακτικές που ακολουθούνται πλέον σε όλη την Ευρώπη και τον πολιτισμένο κόσμο, όπου τα ρέματα αποκαλύπτονται και διατηρούνται στη φυσική τους μορφή, που δικαιολογείται με ψευδεπίγραφους και ανυπόστατους χαρακτηρισμούς (ασφάλεια, αναβάθμιση, πρόοδος) προς χάριν μιας δήθεν “αποτελεσματικότητας” που έχει στόχο την ψηφοθηρία και την προώθηση εργολαβικών συμφερόντων».
Συμμετοχικός διάλογος για την προστασία του τοπίου
Tα στοιχεία συγκρότησης πολιτικών για τη διαχείριση του τοπίου μέσω συνεργασίας επιστημόνων, τοπικής κοινωνίας και φορέων διερευνά το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA) διά του προγράμματος «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στον σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» στις Πρέσπες και στην Πύλο. Είκοσι δύο χρόνια μετά την υπογραφή από το Συμβούλιο της Ευρώπης της Σύμβασης για το Τοπίο και δώδεκα χρόνια από την επικύρωσή του, στην Ελλάδα δεν έχει απαντηθεί σειρά ερωτημάτων ως προς την εφαρμογή της, όπως σημείωσε ο Θ. Δημόπουλος (MedINA) σε συνέντευξη Τύπου χθες. Για παράδειγμα, ποιοι εμπλέκονται στη συζήτηση για τη διαχείριση του τοπίου και με ποιον τρόπο; Ποιες είναι οι πολιτικές που το επηρεάζουν; Πώς αντιλαμβανόμαστε το τοπίο που βιώνουμε καθημερινά και πώς μιλάμε γι’ αυτό;
Στην Πρέσπα το πιλοτικό πρόγραμμα είναι σε εξέλιξη εδώ και έναν χρόνο και έχουν πραγματοποιηθεί δύο συμμετοχικά εργαστήρια όπου καταγράφηκαν οι προσωπικές εμπειρίες και μαρτυρίες κατοίκων και φορέων της περιοχής, καθώς και οι προτάσεις τους για τη διαχείριση του τοπίου στο μέλλον. Η Β. Ρουμελιώτου από την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών υπογράμμισε ότι μολονότι η οικολογική αξία της περιοχής έχει διαπιστωθεί από τη δεκαετία του 1970 και έχει χαρακτηριστεί ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, αυτό στην πράξη δεν αναγνωρίζεται. Ανέφερε δε ότι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα ως πλεονεκτήματα του τοπίου των Πρεσπών αναδεικνύουν το υδάτινο στοιχείο, τη φύση, τη διασυνοριακότητα και την αγροτική παραγωγή, ενώ ως αδυναμίες την εγκατάλειψη των παραδοσιακών κτηρίων και τη μείωση της εκτατικής κτηνοτροφίας. Παράλληλα, εκφράστηκε ανησυχία για τις μεταβολές που προκαλούν στο τοπίο η μείωση του πληθυσμού, οι επιπτώσεις της κλιματική κρίσης και η εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα.
