Ο Νίκος Μπόκαρης είναι δασολόγος - περιβαλλοντολόγος στη Γενική Διεύθυνση Δασών και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων. Η ΑΥΓΗ συζήτησε μαζί του για τις πρόσφατες πυρκαγιές καθώς και για τα αναγκαία μέτρα πρόληψης για την προστασία των δασών, που απαιτούν γενναίες πολιτικές αποφάσεις με διακομματική και ουσιαστική συναίνεση.
Αυτό που είδαμε ως πυρόσβεση στη βόρεια Εύβοια ήταν το αναμενόμενο; Ήταν αυτό που έπρεπε να γίνει;
Από τις εικόνες που έχω εγώ και στην Εύβοια, και στην Αττική ο κρατικός μηχανισμός δεν ανταποκρίθηκε σε επίπεδο που να θεωρείται ικανοποιητική η δασοπυρόσβεση. Δηλαδή, λόγω του παρατεταμένου καύσωνα που είχε προηγηθεί και της χαμηλής υγρασίας των καυσίμων και της ατμόσφαιρας που επικρατούσε, αυτές οι πυρκαγιές δεν θα έπρεπε να έχουν πιάσει. Δηλαδή θα έπρεπε να έχει κινητοποιηθεί νωρίτερα ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας, να έχουν βγει οι δυνάμεις της προληπτικά. Θα έπρεπε να έχουν αποτραπεί, αλλά και από την ώρα που έπιασαν, θα έπρεπε να έχει γίνει άμεση επέμβαση του πυροσβεστικού μηχανισμού ώστε να μην πάρουν διαστάσεις. Από την ώρα που ξεκίνησαν και δεν αντιμετωπίστηκαν στο ξεκίνημά τους, πήραν τις διαστάσεις και είχαν τις καταστροφικές συνέπειες που είδαμε στις τηλεοράσεις. Επομένως, εκ του αποτελέσματος δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι σαν πολίτες αλλά και ως ειδικοί από την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Οι κάτοικοι στη βόρεια Εύβοια καταγγέλλουν ότι οι πυροσβέστες δεν επιχειρούν στα δάση, αλλά περιφρουρούν τα σπίτια, το οποίο όμως, όπως είδαμε, δεν γίνεται ούτε αυτό με επιτυχία πολλές φορές. Τι ισχύει;
Από το 1998, με τον Νόμο 2612, η αρμοδιότητα της δασοπυρόσβεσης έχει μεταφερθεί στο Πυροσβεστικό Σώμα, το οποίο είναι το καθ’ ύλην αρμόδιο να αντιμετωπίσει τις δασικές πυρκαγιές. Η Δασική Υπηρεσία έχει βγει από τα δάση, ούτε κάνει περιπολίες, ούτε επανδρώνει πυροφυλάκια, και η αρμοδιότητά της είναι πάρα πολύ περιορισμένη σε κάποια έργα καθαρισμού, κυρίως δρόμων και να τυπώνει φυλλάδια σύμφωνα με το άρθρο 19 του 998, δηλαδή η δασοπυρόσβεση είναι καθαρά αρμοδιότητα του Πυροσβεστικού Σώματος. Το Πυροσβεστικό Σώμα έχει αρμοδιότητα να παρεμβαίνει άμεσα να σβήνει τις φωτιές στα δάση, αλλά δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί το δόγμα να δίνουμε προτεραιότητα στις κατοικημένες περιοχές και τα δάση έχουν αφεθεί στη μοίρα τους, το οποίο είναι λάθος επιχειρησιακά.
Αυτό φαίνεται και από τις δηλώσεις όλων των πρωθυπουργών όταν λένε ότι δίνουμε προτεραιότητα στην ανθρώπινη ζωή, μετά στις περιουσίες των ανθρώπων και τέλος στο περιβάλλον. Αυτό περνάει ένα λάθος μήνυμα. Η προστασία της ανθρώπινης ζωής, η προστασία των κατοικιών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι ένα αυτοτελές θέμα. Δεν μπορείς να κατηγοριοποιήσεις τις προτεραιότητές σου, γιατί όταν αφήνεις τα δάση να καίγονται, οι φωτιές θα πάνε στις κατοικίες και θα κινδυνεύσουν οι άνθρωποι. Το να βάζουμε προτεραιότητες είναι λάθος. Οι φωτιές στα δάση πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσα στα δάση αποτελεσματικά.
Πώς κρίνετε την απόφαση της μεταφοράς της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία στην Πυροσβεστική;
Ήταν ένα ολέθριο, τραγικό λάθος, όπως μαρτυρούν όλα τα πορίσματα που έχουν βγει, δηλαδή και το πόρισμα του 2008, με πρόεδρο τον σημερινό πρωθυπουργό, όπως και το πόρισμα της επιτροπής Γκόλνταμερ κατέληγαν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι δηλαδή θα πρέπει να αναδιοργανωθεί η Δασική Υπηρεσία και να συνδεθεί με το φυσικό της αντικείμενο έχοντας ρόλο στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών. Δεν μπορεί να συνεχίσει η χώρα μας να στηρίζεται στα εναέρια μέσα γιατί αυτά δεν πετούν το βράδυ και είχαμε σαν αποτέλεσμα να καεί η περιοχή των Γερανείων Ορέων. Δεν μπορούν να κάνουν υδροληψία με υψηλό κυματισμό πάνω από ένα μέτρο και όταν οι θερμοκρασίες του αέρα είναι 38 - 40 βαθμοί Κελσίου, τα αεροσκάφη καθηλώνονται και βεβαίως μετά από πολλές ώρες πτήσης καθηλώνονται για λόγους συντήρησης. Αυτό σημαίνει ότι ο κρατικός μηχανισμός στην περίπτωση αυτή καταρρέει στην κυριολεξία. Τα αεροσκάφη δεν σβήνουν τις φωτιές, αλλά κατεβάζουν την έντασή τους και θα πρέπει να ακολουθούν οι χερσαίες δυνάμεις που θα κάνουν το τελικό σβήσιμο.
Ποια είναι τα αναγκαία μέτρα πρόληψης που χρειάζονται;
Θα πρέπει να αλλάξει ο Νόμος 2612 στο κομμάτι που αναφέρεται στην πρόληψη. Οι δασικές υπηρεσίες θα πρέπει να εμπλακούν με την ουσιαστική πρόληψη, στελέχωση πυροφυλακίων, εκπομπή περιπόλων μέσα στα δάση και με την οργάνωση του αντιπυρικού σχεδιασμού. Η κάθε Δασική Υπηρεσία πρέπει να φτιάξει ένα επιχειρησιακό σχέδιο πρόληψης και καταστολής που θα εφαρμόζεται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Στην Πάρνηθα, για παράδειγμα, εμπλέκονταν σε ένα επιχειρησιακό σχέδιο όλοι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι εθελοντικές ομάδες και ο Φορέας Διαχείρισης της Πάρνηθας. Το αποτέλεσμα ήταν μια πιο ασφαλή επιστασία του δρυμού.
Θα πρέπει να παρθεί μια κεντρική πολιτική απόφαση η οποία θα συνοψίζεται στα εξής: αναδιοργάνωση της Δασικής Υπηρεσίας, κάθετη υπαγωγή στο υπουργείο Περιβάλλοντος και διασύνδεσή της με όλα τα αντικείμενα που είχε πριν, την προστασία των δασών, τη θήρα, τους δασικούς χάρτες, την προστασία της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας. Αυτό είναι το ζητούμενο για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο.
