Αν διάλεγε κανείς ένα χρώμα για να προσδιορίσει τα Κάτω Πατήσια, θα ήταν το σκούρο μπεζ. Το χρώμα των τοίχων που πήραν όλες σχεδόν οι πολυκατοικίες τους με το πέρασμα των δεκαετιών, επιβαρυνόμενες από τη βαριά ατμόσφαιρα. Από αυτοκίνητα που δεν οδηγούν καν οι ένοικοί τους, άνθρωποι του χαμηλού μεροκάματου και άρα με μοναδικές επιλογές μετακίνησης το τρένο, το τρόλεϊ και το λεωφορείο.
Η πραγματικότητα είναι ακόμη πιο μουντή μέσα από τους τοίχους. Το ψυγείο δεν γεμίζει πάντα και δεν δουλεύει πάντα. Ο κόσμος γυρνά από τη δουλειά κατάκοπος και συζητά μόνο για υποχρεώσεις. Ενώ, την ίδια ώρα, τα παιδιά του κάθονται αμφιθεατρικά της τηλεόρασης, βλέποντας το ένα μετά το άλλο πράγματα που δεν θα μπορέσουν να αποκτήσουν εύκολα.
Εκεί που θροΐζουν τα φύλλα
Θα βγεις έξω για μια βόλτα. Όμως τα Κάτω Πατήσια είναι μια περιοχή όπου ο αέρας βρίσκει πρόσβαση μόνο από τις οδικές αρτηρίες. Η μία πολυκατοικία βρίσκεται κολλημένη δίπλα στην άλλη. Πεζοδρόμια για ολόκληρα τετράγωνα δεν έχουν ούτε ένα δέντρο ανάμεσα στις πλάκες τους. Η οδός Ιακωβάτων αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπου ο ορίζοντας διακόπτεται μόνο από τις ταμπέλες για τ’ αυτοκίνητα και άλλους σαν εσένα διερχόμενους.
Στην προκειμένη ωστόσο, απομακρυνόμενοι από την Πατησίων και κατευθυνόμενοι στη Λεωφόρο Ιωνίας, ο δρόμος καταλήγει σ’ ένα σημείο που δεν υπάρχουν γύρω μόνο πολυκατοικίες. Το αεράκι σε δροσίζει κι όταν είναι δυνατότερο ακούς έναν ήχο παράταιρο με το υπόλοιπο συνολικά περιβάλλον, το θρόισμα των φύλλων. Το σημείο έχει ως όνομα το σημείο αναφοράς μιας άλλης εποχής. Λέγεται Μηναΐδη - Φωτιάδη κι εκεί που κάποτε υπήρχαν οι κτηριακές εγκαταστάσεις ενός εργοστασίου πλέον βρίσκεται ένα πάρκο, μια-δυο καφετέριες, μια ξύλινη κατασκευή για προσκόπους, μια παιδική χαρά κι ένας δωρεάν χώρος στάθμευσης για 100 αυτοκίνητα και 30 μηχανές, τον οποίο πλαισιώνουν τριγύρω παρτέρια με δεκάδες ψηλά δέντρα όπως πλατάνια.
Ένα πρωί, μια άλλη πραγματικότητα
Από τις πρώτες ώρες της Παρασκευής ωστόσο, τα δέντρα και οι θάμνοι που υπήρχαν είναι αισθητά λιγότερα. Η εικόνα που αντικρίζουν στον χώρο του πάρκινγκ πλέον οι κάτοικοι είναι εκείνος ενός περιφραγμένου -παράνομα, όπως λένε- εργοταξίου, με σωρούς από μπάζα και ριγμένα δέντρα, οι πυκνές φυλλωσιές των οποίων κείτονται στο έδαφος, αντί να το σκεπάζουν με τη σκιά τους.
Οι λόγοι πίσω από αυτή τη ξαφνική βιαιότητα σ’ έναν από τους ελάχιστους χώρους διαφυγής για τους κατοίκους των Κάτω Πατησίων αφορούν την απόφαση του Δήμου να εγκαταστήσει εκεί ένα συγκρότημα 11 τουλάχιστον κοντέινερ, με σκοπό να στοιβάξει 253 προνήπια για την πραγματοποίηση των μαθημάτων της προσχολικής αγωγής.
Ο θεσμός της διετούς προσχολικής αγωγής έγινε υποχρεωτικός κατά την προηγούμενη κυβερνητική θητεία, τον Μάιο του 2019, μετά από πάγιο αίτημα σημαντικού τμήματος της εκπαιδευτικής κοινότητας για καλύτερη προετοιμασία των παιδιών πριν μπουν στο σχολείο. Η σημερινή κυβέρνηση υποχρεούται να τον εφαρμόσει το συντομότερο δυνατόν, ωστόσο ισχυρίζεται πως δεν διαθέτει κατάλληλα κτήρια προς χρήση κι ότι δεν κάνει τίποτα περισσότερο απ’ το να αξιοποιεί τη δυνατότητα που δίνει διάταξη του νόμου για προσωρινή αξιοποίηση αδόμητων οικοπέδων.
Άλλο είναι όμως τ’ αδόμητα οικόπεδα κι άλλο οι χώροι αναψυχής, τονίζουν οι κάτοικοι και μέλη του κινήματος. Ενώ στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που γνωρίζουν το θέμα υπογραμμίζουν ότι η δυνατότητα για τοποθέτηση κοντέινερ είναι κανονικά προσωρινή και μετά το πέρας τετραετίας η παραμονή τους στον χώρο χαρακτηρίζεται αυθαίρετη. Όριο το οποίο η κυβέρνηση ανέβασε προς τα πάνω, στα έξι χρόνια, επικαλούμενη τις συνθήκες πανδημίας.
Στάθηκαν μπροστά από πριόνια και ΜΑΤ
Τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερα για τον πράσινο πνεύμονα της οδού Ιακωβάτων αν δεν υπήρχε η άμεση και μαζική αντίδραση των κατοίκων που αντιλήφθηκαν εγκαίρως τις εργασίες. Με τη συγκέντρωσή τους λίγο μετά τους πρώτους ήχους από τα πριόνια, η κοπή των δέντρων σταμάτησε, χωρίς ωστόσο να λείψει η ένταση, λόγω της επιστράτευσης αστυνομίας στον χώρο, που προέβη στη ρίψη χημικών με αποτέλεσμα να λιποθυμήσει μια ηλικιωμένη.
Το ενδιαφέρον για την εξέλιξη στον χώρο είναι καθημερινό από τη γειτονιά. Μέλη της επιτροπής κατοίκων μοίραζαν, την Τρίτη το απόγευμα, χέρι με χέρι φυλλάδια με τα οποία καλούσαν στη χθεσινή απογευματινή κινητοποίηση. Ταυτόχρονα έχουν ξεκινήσει ενέργειες για τη συντήρηση του πρασίνου που πρόλαβαν να διασώσουν, οργανώνοντας βάρδιες για το πότισμά του, το οποίο διέκοψαν τα συνεργεία. Σε μία από τις σχετικές αποστροφές, ο ένας γείτονας ρώτησε τον άλλον «Ποιος θα κατεβάσει λάστιχο απ' το μπαλκόνι»; Κι αμέσως μετά μύρισε το βρεγμένο χώμα.
Σημειώνεται ότι λίγα τετράγωνα μακριά βρίσκεται το πάρκο Κύπρου και Πατησίων. Ένας ακόμη χώρος που βρέθηκε παλιότερα στο στόχαστρο και κόπηκαν δεκάδες δέντρα με σκοπό να γίνει υπόγειο πάρκινγκ. Σήμερα, δώδεκα χρόνια μετά την έφοδο των μηχανημάτων, τίποτα δεν θυμίζει εκείνη την επιχείρηση ανάπλασης. Το πράσινο έχει αναθαρρήσει. Και τα δεντράκια που φύτεψε ο κόσμος με τα ίδια του τα χέρια παραμένουν εκεί να τον κοιτάζουν πλέον από αρκετά μέτρα ψηλότερα και να συμβολίζουν τη μεγάλη του νίκη.
Διάτρητη η άδεια, δίπλα σε ετοιμόρροπο κτήριο τα κοντέινερ
Τα σημαντικότερα σημεία της προσβολής της άδειας στην Πολεοδομία από πολιτικό μηχανικό που κατοικεί στην περιοχή και οι αντιδράσεις που εκφράζονται συνολικά από τη γειτονιά
Η κίνηση της τοποθέτησης των κοντέινερ δεν είναι επιθετική μόνο προς το περιβάλλον, αλλά και προς τα παιδιά τα ίδια. «Η συγκέντρωση όλων των παιδιών της περιοχής σε ένα σημείο θα έχει ως αποτέλεσμα πολλά από αυτά να βρίσκονται μακριά από τα σπίτια τους, μακριά από τους παιδικούς σταθμούς που πήγαιναν και είχαν συνηθίσει και μακριά από τα δημοτικά που θα πάνε» τονίζει μιλώντας στην ΑΥΓΗ η Αθανασία Κατσούλη, κοινοτική σύμβουλος στο 5ο Διαμέρισμα, μέλος της Επιτροπής Κατοίκων και υποδιευθύντρια του 8ου Λυκείου Αθηνών, όπου επίσης θέλει ο δήμος να εγκαταστήσει κοντέινερ στο προαύλιό του, χωρίς όμως να υπολογίζει τον πολύ μεγάλο αριθμό παιδιών (500).
Ακόμα ένας κίνδυνος που υπάρχει, σημειώνει η Αθ. Κατσούλη, είναι η δημιουργία γκέτο από παιδιά οικογενειών που δεν θα έχουν τη δυνατότητα να τα πάνε σε ιδιωτικό και, μένοντας πίσω στις τσίγκινες αίθουσες, θα βιώσουν ακόμη περισσότερο στο πετσί τους τον κοινωνικό αποκλεισμό και την υποβάθμιση.
Θέμα δημιουργείται και με τη στάθμευση και τις 100 θέσεις που χάνονται. Όπως λένε οι κάτοικοι, ήδη έχουν δημιουργηθεί προβλήματα συμφόρησης, καθώς ο δρόμος που περνάει από μπροστά οδηγεί στο Νοσοκομείο «Παμμακάριστος». «Προχθές ένας γείτονας βγήκε και φώναζε γιατί είχε μπλοκάρει το πάρκινγκ του δημόσιο όχημα».
Αυτό που φαίνεται όμως στο μάτι λάθος προκύπτει ότι έχει πρόβλημα και στα χαρτιά. Ο πολιτικός μηχανικός Νίκος Οικονομόπουλος, που διαμένει στην περιοχή, προσέφυγε το μεσημέρι της Τρίτης στην Πολεοδομία ζητώντας την ανάκληση της άδειας που έχει εκδοθεί και προσδιορίζει τις παρεμβάσεις στο σημείο ως εργασίες μικρής κλίμακας, «τη στιγμή που μιλάμε για ανάπλαση ολόκληρης πλατείας», υπογραμμίζοντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, 11 κρίσιμες παραλείψεις από τον φάκελο που κατατέθηκε.
Ενδεικτικά, προχώρησε η κοπή των δέντρων από τον εργολάβο χωρίς όμως αυτή να περιγράφεται και να αιτιολογείται σε κάποιο σημείο του φακέλου που κατατέθηκε για το έργο.
Το οικόπεδο που θα στηθούν τα κοντέινερ λογίζεται ως κατάλληλο για τη φιλοξενία των παιδιών, την ίδια ώρα όμως με μόνο μία επίσκεψη διαπιστώνεται ότι γειτνιάζει με εγκαταλελειμμένο κτήριο, το οποίο είναι έτοιμο να πέσει και χαρακτηρίζεται στην ίδια την άδεια ως ερείπιο και από τον δήμο ως επικινδύνως ετοιμόρροπο.
Κρίσιμες είναι ακόμη οι παραλείψεις που αφορούν την απουσία μελέτης για τη στατική επάρκεια των κοντέινερ, αντί της οποίας συμπεριλαμβάνεται μια υπεύθυνη δήλωση από μελετητή υπάλληλο του δήμου, και την απουσία μελέτης για τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις (ψύξη, θέρμανση, ύδρευση, αποχέτευση, όμβρια και ηλεκτρισμό), αλλά και την ενεργητική και παθητική πυροπροστασία.
Κοινώς, είναι άγνωστο αν τα παιδιά θα ζεσταίνονται τον χειμώνα, πού θα πηγαίνουν τα νερά όταν βρέχει κι αν θα πρέπει ανήλικα 3 και 4 ετών να διασχίσουν λίμνες και ποτάμια, όπως και τι θα συμβεί σε περίπτωση που υπάρξει φωτιά...
