Βύρων Κοτζαμάνης / Για να στεγαστούν νέες οικογένειες η λύση είναι η ενοικιαζόμενη κοινωνική κατοικία

Το στεγαστικό αποτελεί ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αποτρέπουν νέα ζευγάρια από το να προχωρήσουν στο να κάνουν παιδιά και η αντιμετώπισή του με σύγχρονους όρους είναι μονόδρομος για να ανασχεθεί η γήρανση του πληθυσμού, όπως εξήγησε μεταξύ άλλων μιλώντας στον 105,5 Στο Κόκκινο και τον Γιώργο Βούλγαρη ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βύρων Κοτζαμάνης.
Το θέμα της στέγασης των νέων νοικοκυριών δεν πρόκειται να λυθεί με τα μέτρα που έχουν παρθεί, θα πρέπει να λυθεί με διαφορετικό τρόπο, την παραγωγή κοινωνικής κατοικίας προς ενοικίαση.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα χωρίς εμπειρία από προγράμματα κοινωνικής κατοικίας με ενοικίαση. Υπήρχε ο ΟΕΚ, ο οποίος έδινε σπίτια για ιδιοκατοίκηση. Το κράτος, οι Περιφέρειες, οι Δήμοι, τα Ταμεία, να διαθέτουν τη γη. Φορείς μη κερδοσκοπικοί να χτίσουν και να παρέχουν κατοικία προς ενοικίαση, με στόχο τη λύση του στεγαστικού προβλήματος. Δεν είναι εύκολο να το κατανοήσουμε γιατί στην χώρα μας δεν έχουμε τέτοια εμπειρία. Ταυτόχρονα, είμαστε ακόμη οι παλιότερες γενιές κολλημένοι στην ιδιοκατοίκηση, που δεν είναι εφικτή πλέον.
Όπως είπε νωρίτερα σχολιάζοντας τις τρέχουσες πολιτικές, η εμπειρία που έχουμε από παντού λέει ότι τα επιδόματα από μόνα τους δεν πρόκειται να αλλάξουν καμία κατάσταση, αν δεν έχει δημιουργηθεί και προϋπάρξει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την οικογένεια και το παιδί, να επιτρέψει στα νέα ζευγάρια να κάνουν τα παιδιά που επιθυμούν. Στη χώρα μας δεν υπάρχει, επομένως, είναι θετικά αλλά δεν πρόκειται να φέρουν κανένα αποτέλεσμα.
Το φαινόμενο να έρχονται αργότερα σχέσεις και γάμοι, να γεννιούνται λιγότερα παιδιά, είναι παρόν σε όλο τον ανεπτυγμένο πλανήτη. Οι διαφορές εντοπίζονται σε χώρες που έχουν δημιουργήσει ευνοϊκό περιβάλλον για το παιδί και σε χώρες που δεν το έχουν δημιουργήσει. Εκεί που υπάρχει, τα νέα ζευγάρια κάνουν έναν αριθμό παιδιών που δεν είναι πολύ μακριά από αυτόν που επιθυμούν. Πόσα επιθυμούν; Κατά μέσο όρο, λίγο πάνω από 2. Πόσα κάνουν; Στη χώρα μας, πολύ λιγότερα από 1,5. Πόσα κάνουν σε άλλες χώρες με ευνοϊκό περιβάλλον; Πολύ κοντά στα 2.
Αυτό πρέπει να κοιτάξουμε, ποιες είναι οι συνθήκες και το περιβάλλον που θα επιτρέψουν όχι να κάνουν τα νέα ζευγάρια κατά μέσο όρο 3-4 παιδιά, γιατί δεν επιθυμούν να κάνουν τόσα, αλλά τουλάχιστον όσα επιθυμούν, δηλαδή λίγο περισσότερα από 2. Ποιο είναι όμως αυτό το περιβάλλον και ποιοι οι άξονες στους οποίους πρέπει να παρέμβουμε;
- κόστος γέννησης και μεγαλώματος ενός παιδιού, που στην Ελλάδα είναι συνταρακτικό αναλογικά με άλλες χώρες
- εναρμόνιση οικογενειακής και πραγματικής ζωής, όπου είμαστε πολύ μακριά ακόμη και πρέπει να παρθούν περαιτέρω μέτρα
- έμφυλες διακρίσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο
- πανάκριβη στέγαση για τις νέες οικογένειες που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα
- ανεργία και χαμηλά εισοδήματα
- αβεβαιότητα για το μέλλον που διατρέχει τις νέες γενιές
- μερική έστω προστασία για κινδύνους στο μέλλον
Όλα αυτά απαιτούν συγκεκριμένα και αποτελεσματικά μέτρα, όχι επιδόματα που κοστίζουν πολύ και δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Πρέπει να πάμε σε άλλη λογική, με διαφορετικού τύπου δράσεις και μέτρα. Και ταυτόχρονα, να υπάρχει υπομονή, γιατί ό,τι και να κάνουμε θα αποδώσει όχι άμεσα αλλά σε βάθος χρόνου. Αν όμως δεν γίνουν αυτά, σε 10 χρόνια θα συζητάμε το ίδιο πρόγραμμα με μεγαλύτερη ένταση.