Την ανάγκη να ξαναλειτουργήσουν οι χώροι πολιτισμού που τόσο έχουν πληγεί από την πανδημία υπογραμμίζει μιλώντας στην ΑΥΓΗ ο Αλέξης Γεωργούλης. «Ας καθιερωθούν κι εδώ αυστηροί περιορισμοί με παράλληλη κρατική επιχορήγηση. Αλλά δεν μπορεί άλλο να μείνει η πολιτιστική ζωή στην κατάψυξη» σημειώνει χαρακτηριστικά επισημαίνοντας ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία, έχει βρεθεί η «χρυσή τομή». Παράλληλα, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ζητάει ένα σημαντικό ποσό, τουλάχιστον 2%, από τα χρήματα του ταμείου ανάκαμψης να κατευθυνθούν προς τον πολιτισμό, καθώς και να μειωθεί «δραστικά» ο σχετικός ΦΠΑ και να προστατευτούν οι συλλογικές συμβάσεις των εργαζομένων και τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών.
Μετά από παραπάνω από έναν χρόνο πανδημίας, ποια είναι η κατάσταση στον χώρο του πολιτισμού; Ποιες πρωτοβουλίες θα έπρεπε να λάβει η κυβέρνηση, έστω και τώρα, για τη στήριξη των καλλιτεχνών;
Ο τομέας του πολιτισμού χτυπήθηκε πολύ σκληρά. Υπολογίζεται ότι στην Ε.Ε. συνολικά ο κύκλος εργασιών του τομέα γνώρισε μείωση της τάξης του 76% - 90%. Οι πολιτιστικοί χώροι, κινηματογράφοι, θέατρα, μουσεία, είναι από τους πρώτους που έκλεισαν - και στη χώρα μας ειδικά δεν ξαναλειτούργησαν. Η πανδημία στον καλλιτεχνικό κόσμο ανέδειξε μια σειρά χρόνιες παθογένειες και ειδικά τις επισφαλείς συνθήκες εργασίας που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον χώρο όπως και το ελλιπές πλαίσιο εργασιακών δικαιωμάτων. Σύμφωνα και με όσα μας έχουν επισημάνει στην Επιτροπή Πολιτισμού του Ευρωκοινοβουλίου ευρωπαϊκοί οργανισμοί, ακόμα και τα χρήματα που έδωσαν τα κράτη - μέλη δεν ήταν αρκετά για να καλύψουν την πανωλεθρία που έχει υποστεί ο καλλιτεχνικός κόσμος.
Η απραξία τόσων μηνών, η μη δυνατότητα καλλιτεχνικής έκφρασης και επαφής με το κοινό, έχει δημιουργήσει σε όλον τον καλλιτεχνικό κόσμο σε ολόκληρη την Ε.Ε. την ανάγκη να δημιουργήσει ξανά. Εκεί που χρειάζεται να επικεντρωθούμε είναι να επανεκκινήσει η πολιτιστική ζωή, ακολουθώντας σαφή υγειονομικά πρωτόκολλα. Παράλληλα, πρέπει να μειωθεί δραστικά ο προβλεπόμενος ΦΠΑ, καθώς τα έσοδα θα είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένα για πολύ καιρό ακόμα, ενώ απαιτείται μια σταθερή επιχορήγηση από την πολιτεία μέχρι να επανέλθουμε στην προ της πανδημίας κατάσταση.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε τόσο το κομμάτι των συλλογικών συμβάσεων όσο και τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών που μας στήριξαν με το καλλιτεχνικό τους έργο στο Διαδίκτυο, κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού. Πρέπει να εξασφαλιστεί η δίκαιη και αναλογική αμοιβή τους. Μέσα από την πανδημία αναδείχθηκαν η αξία και οι δυνατότητες του πολιτισμού και σήμερα είναι μια καλή ευκαιρία για να βάλουμε πιο στέρεες βάσεις για μακροχρόνιες και βιώσιμες λύσεις στους δημιουργικούς και πολιτιστικούς τομείς.
Εκτιμάτε ότι μπορεί να υπάρξει ασφαλές «άνοιγμα» των χώρων πολιτισμού το καλοκαίρι; Υπάρχουν επιτυχημένα «πειράματα» που η Ελλάδα θα μπορούσε να εφαρμόσει;
Σίγουρα μπορεί να προετοιμαστεί ένα ασφαλές άνοιγμα. Η Ισπανία, για παράδειγμα, που έχει διατηρήσει υπό έλεγχο την κατάσταση στη δημόσια υγεία για αρκετούς μήνες, έχει ακολουθήσει τελείως διαφορετική πολιτική από τη δική μας για τους χώρους του πολιτισμού. Κινηματογράφοι και θέατρα λειτουργούν ακολουθώντας υγειονομικά πρωτόκολλα που φαίνεται ότι αποδίδουν. Η απόσταση μεταξύ των θεατών είναι μεγάλη, καθώς η πληρότητα των θέσεων οφείλει να μην ξεπερνά το 30%. Ας καθιερωθούν κι εδώ αυστηροί περιορισμοί με παράλληλη κρατική επιχορήγηση. Αλλά δεν μπορεί άλλο να μείνει η πολιτιστική ζωή στην κατάψυξη. Δεν το αντέχουν ούτε οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στον χώρο του πολιτισμού αλλά ούτε και η κοινωνία. Όλοι και όλες αντλούμε απόλαυση και δύναμη από την τέχνη. Εξάλλου, τώρα που ο καιρός καλυτερεύει, μπορούν τα θεάματα και οι συναυλίες να πραγματοποιηθούν σε ανοιχτούς χώρους, όπου έχει αποδειχθεί πως η μετάδοση είναι δυσκολότερη.
Ποια είναι η άποψή σας για τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης για το ταμείο ανάκαμψης; Πώς θα μπορούσαν να κατανεμηθούν καλύτερα οι πόροι του ταμείου;
Θα μιλήσω μονάχα για τον χώρο του πολιτισμού. Επειδή ακριβώς χτυπήθηκε βάναυσα από αυτή την κρίση, έχει απόλυτη ανάγκη από σοβαρή οικονομική στήριξη για να ανακάμψει. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι ένας τομέας που συνδέεται με πολλούς τομείς της οικονομίας, όπως, για παράδειγμα, με τον τουρισμό, όπου -σύμφωνα με έρευνα της UNESCO- το 40% των τουριστών επιλέγουν τον προορισμό τους βάσει των πολιτιστικών προϊόντων. Πριν την πανδημία, οι δημιουργικοί και πολιτιστικοί τομείς της Ευρώπης απασχολούσαν το υπερδιπλάσιο ανθρώπινο δυναμικό από ό,τι οι τηλεπικοινωνίες και η αυτοκινητοβιομηχανία μαζί, περίπου 7,6 εκατομμύρια, αναπτύσσονταν ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο με ετήσιο ρυθμό αύξησης 2,6%, ενώ αντιπροσώπευαν το 4,4% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, από άποψη τζίρου.
Στις δύο επιστολές που έχουμε στείλει ως μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με πρωτοβουλία μου, την πρώτη με 104 συνυπογραφές και τη δεύτερη 85 με συνυπογραφές, ζητάμε από τους υπουργούς Οικονομικών και τους υπουργούς Πολιτισμού της Ε.Ε.:
* Να δεσμεύσουν τουλάχιστον το 2% του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τους δημιουργικούς και πολιτιστικούς τομείς.
* Να μειώσουν τον συντελεστή ΦΠΑ για όλα τα πολιτιστικά αγαθά και υπηρεσίες.
* Να βελτιώσουν τους δείκτες αποτίμησης του άυλου πολιτιστικού κεφαλαίου.
* Να εισαγάγουν φορολογικές πιστώσεις και φορολογικά κίνητρα και εργαλεία για την πολιτιστική παραγωγή.
* Να βελτιώσουν το σύστημα κοινωνικής προστασίας και τις συνθήκες εργασίας για τους εργαζόμενους των ΔΠΤ.
* Να διασφαλίσουν την ισότιμη πρόσβαση και συμπερίληψη κατά την κατανομή χρηματοδοτήσεων για τον πολιτισμό.
* Να προστατέψουν το πολιτιστικό οικοσύστημα μέσα από πολιτικές που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
* Να ενσωματώσουν τους ΔΠΤ σε όλα τα εργαλεία χρηματοδοτικής στήριξης, όπως το InvestEU και το Next Generation EU.
Η ίδια επιστολή έχει σταλεί και στους Έλληνες ομολόγους τους.
Η ουσία είναι ότι ο πολιτισμός είναι η κιβωτός πληροφοριών μιας κοινωνίας που μεταφέρει τις πληροφορίες και τα μηνύματά της στο διηνεκές. Η αντιμετώπιση της πανδημίας μέχρι στιγμής έχει οδηγήσει στην αυτοματοποίηση της καθημερινότητάς μας κι αυτό που χρειάζεται να κατανοήσουν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι ότι η στήριξή του πολιτισμού και των τεχνών αποτελεί σημαντικό μέρος της λύσης για την έξοδο της Ε.Ε. από την παρούσα κατάσταση, καθώς και από τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της.
