Όταν ο κορωνοϊός εξαπλώθηκε πέρα από το Γουχάν, οι οικονομίες κατέρρευσαν εν σώματι. Σε όλο τον κόσμο η παραγωγή συρρικνώθηκε σε μια κλίμακα που δεν έχει ξανά παρατηρηθεί σε καιρό ειρήνης. Από τότε, μια επιθετική δημοσιονομική και μονεταριστική απάντηση -και η επιτυχής αντιμετώπιση του ιού σε αρκετές ασιατικές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας- είχε ως αποτέλεσμα οι προγνώσεις σήμερα να μην είναι τόσο δυσοίωνες όσο ήταν στην αρχή του χρόνου.
Το ΔΝΤ εκτιμά, στην έκθεσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη, ότι η παγκόσμια οικονομία θα συρρικνωθεί φέτος κατά 4,4% - τρομακτικό νούμερο αλλά όχι τόσο άσχημο όσο η πρόβλεψη του Ιουνίου για μείωση της τάξης του 5,2%. Οι προοπτικές της ανάκαμψης, ωστόσο, παραμένουν εξαιρετικά άνισες.
Ανάμεσα στις μεγαλύτερες οικονομίες, η Κίνα, ενθαρρυμένη από ισχυρές εξαγωγές και τη μείωση των κρουσμάτων, κατόρθωσε να ανοίξει ξανά την οικονομία της, που προβλέπεται να αναπτυχθεί φέτος κατά 1,9% - μια πολύ πιο αισιόδοξη πρόγνωση σε σχέση με τις προηγούμενες. Η αμερικανική και οι ευρωπαϊκές οικονομίες, στο μεταξύ, αναμένεται να συνεχίσουν να δέχονται ισχυρές αναταράξεις εξαιτίας της αδυναμίας τους να άρουν τους περιορισμούς στις μετακινήσεις.
Χτυπητές διαφορές ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη
Υπάρχουν χτυπητές διαφορές ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα οικονομικά μπλοκ. Οι ΗΠΑ, όπου η Κεντρική Τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών κινήθηκαν γρήγορα για να ενισχύσουν τις χρηματαγορές και την αγορά εργασίας, θα έχουν καλύτερες επιδόσεις από την Ευρώπη. Η οικονομία τους θα συρρικνωθεί κατά 4,3% σε σχέση με τη μείωση 8,3% που προβλέπεται για την Ευρωζώνη. Η βρετανική οικονομία, από την άλλη, αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 9,8%, μια μικρή βελτίωση σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις του ΔΝΤ τον Ιούνιο.
Οι αποκλίσεις μεταξύ των αναδυόμενων οικονομιών είναι επίσης έντονες. Σε αντίθεση με την Κίνα και άλλες οικονομίες της ανατολικής Ασίας, όπως της Νότιας Κορέας, η Ινδία πασχίζει να αντιμετωπίσει την επιδημία και αναμένεται να δει την οικονομία της να συρρικνώνεται κατά 10,3% μέσα στο 2020. Στη Λατινική Αμερική, οι προοπτικές του Μεξικού φαίνονται ζοφερές, ενώ η κατάσταση στη Βραζιλία έχει βελτιωθεί αισθητά.
Η σύσταση των οικονομιών έχει επίσης τη σημασία της. Η αύξηση των κινεζικών εξαγωγών τον Σεπτέμβριο υποδηλώνει ότι οι χώρες που βασίζονται περισσότερο στις κατασκευαστικές εξαγωγές για να τονώσουν την ανάπτυξη έχουν το πλεονέκτημα. Οι εξαγωγείς πετρελαίου και όσοι βασίζονται στη ζήτηση για εσωτερικές υπηρεσίες δεν το έχουν.
Τι θα γίνει με την πανδημία;
Το επόμενο διάστημα, η ανάκαμψη θα εξαρτηθεί κυρίως από την επιτυχία των χωρών να αντιμετωπίσουν την πανδημία. Αν τα εμβόλια έλθουν πιο γρήγορα απ' ό,τι αναμένεται ή αν υπάρξουν πιο αποτελεσματικές θεραπείες, τότε τα αποτελέσματα για τον επόμενο χρόνο, για τον οποίο το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 5,2%, θα είναι ακόμα καλύτερα.
Αν η επιδημία συνεχιστεί και αποδειχτεί δύσκολο να περιοριστεί, το ΔΝΤ προτείνει δικαιολογημένα στις χώρες να ξοδέψουν ό,τι μπορούν για να κρατήσουν σε λειτουργία τα συστήματα Υγείας, ανακουφίζοντας παράλληλα τις κοινωνικές εντάσεις.
Το επίπεδο του χρέους σε πολλές αναδυόμενες αγορές και ορισμένες προηγμένες οικονομίες έχει εκτοξευτεί σε ανησυχητικά επίπεδα. Ωστόσο, αν και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να καταστρώσουν σχέδια για μείωση του επιπέδου χρέους τους σε βάθος χρόνου, ο βασικός στόχος για τώρα θα πρέπει να παραμείνει η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της Covid-19.
Στήριξη όσο δεν υπάρχει ανάπτυξη
Οι επιδοτήσεις στους μισθούς θα πρέπει να αρθούν σταδιακά και μόνο εφόσον έχουν μπει τα θεμέλια της ανάπτυξης. Όπου υπάρχει δυνατότητα, οι κυβερνήσεις οφείλουν να κάνουν δαπάνες για υποδομές και την εκπαίδευση προκειμένου να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη.
Το τέλος της πανδημίας απέχει πολύ ακόμη. Όπως επισημαίνει σωστά ο οικονομολόγος του ΔΝΤ Γκίτα Γκοπινάτ, μπροστά μας βρίσκεται ένας αβέβαιος και άνισος δρόμος. Η διευθύνουσα σύμβουλος του Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα προειδοποιεί ότι υπάρχει η πιθανότητα να μείνουν μόνιμα σημάδια στην οικονομία, καθώς οι άνεργοι θα χάνουν τις ικανότητες και την ελπίδα τους.
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ υποδηλώνουν ότι το καλύτερο μέσο για να αποφευχθεί αυτό το σενάριο είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης του ιού μέσω επιτυχημένων και γρήγορων τεστ, κάτι που θα επιτρέψει στις οικονομίες να ανοίξουν και πάλι το συντομότερο δυνατόν. Ο ιός εξαπλώθηκε για πρώτη φορά στην Κίνα. Το παράδειγμα που έδωσε αυτή, όπως και άλλες χώρες της ανατολικής Ασίας, θέτοντας την επιδημία υπό έλεγχο, αποτελεί την καλύτερη διέξοδο για την παγκόσμια οικονομία.
