- Φέτος, λόγω του κορονοϊού και της έξαρσης που σημειώθηκε μέσα στο καλοκαίρι, η κυβέρνηση απαγόρευσε τις μετακλήσεις εργατών γης από την Αλβανία, λόγω υψηλού επιδημιολογικού φορτίου στη συγκεκριμένη χώρα. Όμως, δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής πρόβλεψη για την κάλυψη των αναγκών της παραγωγής, με αποτέλεσμα οι αγρότες της Χαλκιδικής να προβληματίζονται έντονα για το πως θα μαζευτεί ο καρπός από τα δέντρα τους. Κι επειδή στη δημόσια συζήτηση πολλοί ερωτούν, καλόπιστα ή κακόπιστα, «γιατί δεν πάνε στην συγκεκριμένη δουλειά Έλληνες», θα πρέπει να τονιστεί ότι η συγκομιδή της ελιάς δεν αποτελεί ανειδίκευτη εργασία. Απαιτεί τεχνογνωσία και εξοικείωση με τον πρωτογενή τομέα, καθώς η τιμή της ελιάς καθορίζεται από την ποιότητα του συλλεγέντος καρπού και η παραγωγή της επόμενης χρονιάς εξαρτάται από την μεταχείριση του ελαιόδεντρου κατά τη διάρκεια της συγκομιδής.
Σε λίγο καιρό ξεκινά η συγκομιδή της ελιάς στη Χαλκιδική και φέτος η κατάσταση προμηνύεται τουλάχιστον πρωτόγνωρη. Η Χαλκιδική διαθέτει περίπου 140 χιλιάδες στρέμματα ποτιστικής ελιάς, τα οποία παράγουν από 80 χιλιάδες έως 150 χιλιάδες τόνους βρώσιμης ελιάς ετησίως, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Ταυτόχρονα, η Χαλκιδική διαθέτει άλλες 100 χιλιάδες στρέμματα «ξερικής», δηλαδή μη ποτιστικής ελιάς, η οποία χρησιμοποιείται για ελαιοπαραγωγή. Η αγροτική αυτή παραγωγή συνοδεύεται στη Χαλκιδική από ένα δυναμικό κλάδο αγροτικής μεταποίησης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την παρασκευή της βρώσιμης ελιάς, αλλά και την τυποποίηση και διάθεση του ελαιολάδου.
Ο κύκλος εργασιών της ελιάς, και στην πρωτογενή παραγωγή και στην αγροτική μεταποίηση, δίνει σταθερή δουλειά σε πάρα πολλούς ανθρώπους, αγρότες με μικρό και μεσαίο κλήρο, αλλά και σε χιλιάδες εργαζομένους στις μονάδες επεξεργασίας της ελιάς, στα ελαιοτριβεία, στα δίκτυα εμπορίας και διακίνησης, στις λαϊκές αγορές, στα δίκτυα λιανικής. Ο αντίκτυπος του συνόλου αυτής της δραστηριότητας, άμεσα κι έμμεσα, ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ελιά άλλωστε αποτελεί ένα από τα βασικά εξαγωγικά προϊόντα της Ελλάδας, μαζί με τη σταφίδα, το βαμβάκι, κ.λπ.
Φέτος όμως, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η χρονιά αναμένεται εξαιρετικά δύσκολη. Όπως γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με την αγροτική οικονομία, υπάρχει μία παράμετρος που δρα καταλυτικά στην παραγωγή, στο κόστος της και στην εύρυθμη λειτουργία της συγκομιδής των αγροτικών προϊόντων και ιδιαίτερα της ελιάς. Για τη συγκομιδή της ελιάς της Χαλκιδικής απαιτούνται για ένα διάστημα 2-3 μηνών περίπου 10.000 έκτακτοι εργάτες γης, οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες έντασης εργασίας της συγκομιδής. Το εργατικό αυτό δυναμικό, για τη Χαλκιδική, προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τα Βαλκάνια και ιδιαίτερα από την Αλβανία. Από την χώρα αυτή προέρχεται η πλειοψηφία των εποχικών εργατών γης της ελιάς, μέσω διαδικασίας μετακλήσεων και προσωρινών αδειών εργασίας.
Φέτος, λόγω του κορονοϊού και της έξαρσης που σημειώθηκε μέσα στο καλοκαίρι, η κυβέρνηση απαγόρευσε τις μετακλήσεις εργατών γης από την Αλβανία, λόγω υψηλού επιδημιολογικού φορτίου στη συγκεκριμένη χώρα. Όμως, δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής πρόβλεψη για την κάλυψη των αναγκών της παραγωγής, με αποτέλεσμα οι αγρότες της Χαλκιδικής να προβληματίζονται έντονα για το πως θα μαζευτεί ο καρπός από τα δέντρα τους. Κι επειδή στη δημόσια συζήτηση πολλοί ερωτούν, καλόπιστα ή κακόπιστα, «γιατί δεν πάνε στην συγκεκριμένη δουλειά Έλληνες», θα πρέπει να τονιστεί ότι η συγκομιδή της ελιάς δεν αποτελεί ανειδίκευτη εργασία. Απαιτεί τεχνογνωσία και εξοικείωση με τον πρωτογενή τομέα, καθώς η τιμή της ελιάς καθορίζεται από την ποιότητα του συλλεγέντος καρπού και η παραγωγή της επόμενης χρονιάς εξαρτάται από την μεταχείριση του ελαιόδεντρου κατά τη διάρκεια της συγκομιδής. Συνεπώς, η περιοχή δεν διαθέτει εργατικό δυναμικό με τη σχετική εξειδίκευση, για λόγους ευρύτερους και κυρίως γιατί η νέα γενιά της Ελλάδας έχει φύγει από το χωράφι, καθώς και γιατί δεν υπάρχουν στη χώρα δομές αγροτικής εκπαίδευσης.
Το πρόβλημα, λοιπόν, φέτος, η κυβέρνηση επιχειρεί να το λύσει εν μέρει μέσα από τους εργάτες γης που ήδη έχουν έρθει στη χώρα και στη Βόρεια Ελλάδα για άλλες αγροτικές εργασίες (π.χ. για τα ροδάκινα). Η κυβερνητική σκέψη είναι να μεταφέρει τους εργάτες αυτούς στη Χαλκιδική. Το ζήτημα που προκύπτει, όμως, είναι το πως θα διασφαλιστούν κατάλληλες υγειονομικές συνθήκες στέγασης και διαβίωσης αυτών των ανθρώπων. Όποιος τραβήξει την κουρτίνα της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα θα διαπιστώσει ότι στα αγροτικά χωριά, την περίοδο έντασης αγροτικών εργασιών, οι εργάτες γης διαβιούν πολλές φορές σε προβληματικές συνθήκες. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν υποδομές στέγασης και δεν έχει φροντίσει κανένας αρμόδιος φορέας εδώ και δεκαετίες να τις δημιουργήσει. Κατά συνέπεια, η στέγαση και η διαβίωση 10.000 εργατών γης σε μικρά χωριά της Χαλκιδικής παραμένει ένας γρίφος.
Η δική μας πρόταση, για να μην καταστραφεί όλος ο κλάδος της ελιάς της Χαλκιδικής, είναι σαφής. Θα πρέπει άμεσα το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μαζί με την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, καθώς και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, να μεριμνήσουν για την διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών στέγασης και για την παροχή δωρεάν τεστ σε όλους όσους εμπλέκονται στην παραγωγή της ελιάς. Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι στις μεταποιητικές μονάδες της Χαλκιδικής, σε ό,τι αφορά τα μέτρα προστασίας των εργαζόμενων και τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Είναι απαραίτητη, δηλαδή, η δημιουργία υγειονομικών υποδομών και η θωράκιση των εργαζομένων, των αγροτών, των χωριών, και εντέλει η προστασία της ίδιας της παραγωγής και της αγροτικής οικονομίας.
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό σε συνθήκες πίεσης και αβεβαιότητας για τη συγκομιδή και τη διάθεση της παραγωγής της ελιάς να ενταθούν και οι αγορανομικοί έλεγχοι, ώστε να αποτραπούν αθέμιτες πρακτικές τύπου «καρτέλ», σε ό,τι αφορά την τιμή της ελιάς. Οι παραγωγοί θα δυσκολευτούν φέτος να μαζέψουν τις ελιές τους. Θα πρέπει, λοιπόν, το Υπουργείο Ανάπτυξης να τους προστατέψει από αθέμιτες πρακτικές χειραγώγησης τιμών από τα μεγάλα δίκτυα εμπορίας και από κερδοσκοπικές πρακτικές, που ζουν και βασιλεύουν στον αγροτικό χώρο.
* Βουλεύτρια Χαλκιδικής ΣΥΡΙΖΑ
