Οι χώρες δεν συνηθίζουν να χτυπούν πρεσβείες ακόμα και χωρών με τις οποίες μπορεί να βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Αυτός ήταν ο άγραφος νόμος που ίσχυε μέχρι πρότινος και ο οποίος «παραβιάστηκε» την περασμένη εβδομάδα από τον βομβαρδισμό της πρεσβείας του Ιράν στη Δαμασκό, στη Συρία. Το πλήγμα ήταν βαρύ, αφού σκοτώθηκαν ο στρατηγός Μοχάμεντ Ρεζά Ζαχεντί, υψηλόβαθμο στέλεχος των Φρουρών της Επανάστασης, καθώς και άλλοι έξι κορυφαίοι Ιρανοί στρατιωτικοί. Η αντίδραση της Τεχεράνης ήταν σκληρή, αλλά προς το παρόν μόνο στα λόγια, και αυτό ανησυχεί περισσότερο τους τρίτους της υπόθεσης, με πρώτες και καλύτερες τις ΗΠΑ.
«Δειλό έγκλημα» λέει η Τεχεράνη
O Πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραΐσι «υποσχέθηκε» ότι τα «δειλά αυτά εγκλήματα δεν πρόκειται να μείνουν αναπάντητα», υποστηρίζοντας πως «έπειτα από διαδοχικές ήττες και αποτυχίες απέναντι στην πίστη και στη θέληση των μαχητών της αντίστασης, το σιωνιστικό καθεστώς έθεσε τις τυφλές δολοφονίες στην ατζέντα του στην προσπάθειά του να σωθεί». Πίσω από την επίθεση, όπως ακριβώς και πίσω από τα συνεχιζόμενα χτυπήματα των ισραηλινών δυνάμεων σε θέσεις της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, πολλοί βλέπουν την πρόθεση του Τελ Αβίβ να διευρύνει το μέτωπο της σύγκρουσης, μετατρέποντάς την σε μια ευθεία αντιπαράθεση με το Ιράν και υποχρεώνοντας τις ΗΠΑ να εμπλακούν ακόμα περισσότερο, αφήνοντας κατά μέρος όποιες ανθρωπιστικές ευαισθησίες τους για την αιματοχυσία στη Γάζα.
Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι μια τέτοια εξέλιξη μοιάζει να είναι ακριβώς αυτό που θέλει να αποφύγει ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να δει κανείς και τις δηλώσεις την περασμένη Τετάρτη στο πρακτορείο Reuters του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ για την Υεμένη Τιμ Λέντερκινγκ, ο οποίος πραγματοποίησε περιοδεία στη Σαουδική Αραβία και στο Ομάν, με κύριο αντικείμενο συζήτησης την εξεύρεση τρόπων τερματισμού των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Άντεν. «Γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση» παραδέχτηκε ο Αμερικανός ειδικός, αναιρώντας ουσιαστικά την αρχική προσέγγιση των ΗΠΑ, που εσφαλμένα θεώρησαν ότι μπορούν να αποδυναμώσουν, αν όχι να εξουδετερώσουν πλήρως, τους Χούθι με στοχευμένα πυραυλικά χτυπήματα. Αρκετές εβδομάδες μετά την έναρξη των επιχειρήσεων αυτών και με την Ευρώπη να έχει προστρέξει να συνταχθεί σε αυτή τη γραμμή με την επιχείρηση «ASPIDES» αποδεικνύεται ότι οι Χούθι ήταν ένας μάλλον υποτιμημένος αντίπαλος, που δεν θα εξαρθρωθεί τόσο εύκολα. Αυτό, βεβαίως, θα έπρεπε να το έχουν μάθει στην Ουάσιγκτον και από τους Σαουδάραβες συνομιλητές τους, οι οποίοι ενεπλάκησαν στον πόλεμο της Υεμένης χωρίς να καταφέρουν να επικρατήσουν και έδειχναν να αναζητούν εδώ και καιρό κανάλια διπλωματικής διεξόδου σε αυτόν τον πόλεμο διά αντιπροσώπων με το Ιράν. Άλλωστε, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν εντάχθηκαν προσφάτως «χέρι-χέρι» και στην ομάδα των BRICS. Για την ανάγκη διπλωματικής λύσης μίλησε τώρα και ο Λέντερκινγκ.
Η Χαμάς στη Γάζα, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και στη Συρία, οι Χούθι στην Υεμένη και μια σειρά από άλλες οργανώσεις είναι αυτές που υποστηρίζει το Ιράν ως «άξονα της αντίστασης», μια φράση που απαντά στην αμερικανική θεωρία περί «άξονα του κακού». Τις σημαίες τους κοσμεί το σύνθημα «Θάνατος στις ΗΠΑ, Θάνατος στο Ισραήλ», όμως η βασική χρηματοδότριά τους, η Τεχεράνη, έχει αποδείξει συχνά ότι δεν δρα παρορμητικά, αλλά προτιμά στοχευμένες, μελετημένες κινήσεις, ακολουθώντας συχνά και την τακτική από το κρύο στο ζεστό.
Η περίπτωση Σουλεϊμανί
Οι New York Times θύμιζαν, για παράδειγμα, ότι όταν ένα αμερικανικό drone σκότωσε τον Κασίμ Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη το 2020, έναν από τους σημαντικότερους στρατιωτικούς παράγοντες του Ιράν, πολλοί φοβήθηκαν μια εν θερμώ αντίδραση της Τεχεράνης και κλιμάκωση της βίας, κάτι που τελικά δεν συνέβη. Από την άλλη, το μίσος ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν είναι μεγάλο, ο πόλεμος στη Γάζα έχει ενισχύσει ακόμα περισσότερο τα πάθη και κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει τις εξελίξεις. Το σίγουρο είναι ότι το Ιράν μελετά τις επόμενες κινήσεις του στη λογική της εκδίκησης, αν και ένα απευθείας χτύπημα στο Ισραήλ θεωρείται μάλλον δύσκολα υλοποιήσιμο, συνεπώς όχι και τόσο πιθανό. Άλλωστε, μέχρι πριν από μερικούς μήνες η κυρίαρχη εκτίμηση ήταν ότι και οι δύο πλευρές δεν έχουν να κερδίσουν και πολλά από μια μεγαλύτερου εύρους αντιπαράθεσή τους, έστω και αν στο Ισραήλ κυβερνά πλέον μια κυβέρνηση με τη συμμετοχή ακραίων δυνάμεων.
