Δύο 24ωρα πριν ανοίξουν τα εκλογικά τμήματα για τις επαναληπτικές προεδρικές εκλογές στην γειτονική χώρα, το πρακτορείο Reuters παρουσιάζει σε εκτενή ανάλυσή του το τι θα κριθεί από το αποτέλεσμα.
Οι εκλογές θα κρίνουν όχι μόνο ποιος ηγείται της Τουρκίας, αλλά και πώς θα κυβερνηθεί, πού κατευθύνεται η οικονομία της και τη μορφή της εξωτερικής της πολιτικής, όπως τονίζεται.
Από τη μία πλευρά, ο Ερντογάν, ο πιο ισχυρός Τούρκος ηγέτης από τότε που ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ίδρυσε τη σύγχρονη Τουρκική Δημοκρατία πριν από έναν αιώνα, με το κόμμα του το AKP έχουν απομακρύνει την Τουρκία από το κοσμικό σχέδιο του Ατατούρκ, όπως σημειώνεται. Έχει συγκεντρώσει την εξουσία γύρω από την προεδρία, με έδρα ένα παλάτι 1.000 δωματίων στα προάστια της Άγκυρας, από όπου διευθύνει την οικονομική πολιτική, την αστυνόμευση και την ασφάλεια, τα εσωτερικά θέματα της χώρας και την διπλωματική της τακτική διεθνώς. Κατηγορείται ευρέως για φίμωση των αντιφρονούντων, καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χειραγώγηση της Δικαιοσύνης, με το επιχείρημα ότι προστατεύει τη χώρα από απειλές εντός και εκτός συνόρων.
Ειδικά στην οικονομία, με παράδοξες τουλάχιστον επιλογές για χαμηλά επιτόκια εν μέσω τρομακτικού πληθωρισμού που έφτασε στο 85% πέρυσι, οδήγησε την τουρκική λίρα σε κατάρρευση και απώλεια του 90% της αξίας της μέσα σε δέκα χρόνια.
Από την άλλη, έχει αναπτύξει την στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας και έχει εμπλακεί σε επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία, το βόρειο Ιράκ, την Λιβύη και αλλού, ενώ έχει υποστηρίξει υλικά και διπλωματικά το Αζερμπαϊτζάν απέναντι στην Αρμενία στην σύγκρουση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Εξόργισε τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ με την αγορά ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400, με αποτέλεσμα να «αποβληθεί» από το πρόγραμμα ανάπτυξης και παραγωγής των F-35 στο οποίο συμμετείχε αρχικά.
Σε διπλωματικό επίπεδο αντιπαρατέθηκε με περιφερειακές δυνάμεις όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ, καθώς και με Ελλάδα και Κύπρο για τα θαλάσσια σύνορα της ανατολικής Μεσογείου. Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πέτυχε να έχει ρόλο διαμεσολαβητή με την Ρωσία, ως μέλος του ΝΑΤΟ που διατηρεί στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο και τον Πούτιν. Με το ρόλο αυτό ως εργαλείο, ειδικά για το θέμα της εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών προς Αφρική και Ασία, μπόρεσε να επιβάλλει στο ΝΑΤΟ την Τουρκία ως «τελικό κριτή» της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στη Συμμαχία.
Ο Κιλιτσντάρογλου από την άλλη, στην περίπτωση που κερδίσει την πλειοψηφία των Τούρκων πολιτών, υπόσχεται επιστροφή σε πιο «ορθόδοξες» πολιτικές σε όλα τα επίπεδα.
Στην οικονομία τάσσεται υπέρ της αποκατάστασης της ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας σε θέματα επιτοκιακής πολιτικής και ακύρωσης των ανορθόδοξων πολιτικών του Ερντογάν.
Σε διπλωματικό επίπεδο, η αντιπολίτευση δεσμεύεται για εγκατάλειψη των προσπαθειών μετατροπής της Τουρκίας σε περιφερειακό «παίκτη» με ερείσματα σε Αφρική και Ασία και επαναπροσέγγιση με την Ευρώπη και Δύση, ειδικά μάλιστα με την διαδικασία ένταξης στην ΕΕ.
Κρίσιμη είναι επίσης η υπόσχεση για κατάργηση του προεδροκεντρικού συστήματος και η επιστροφή στην προεδρευόμενη δημοκρατία, με πρωθυπουργό και υπουργικό συμβούλιο που κυβερνούν τη χώρα και τον πρόεδρο σε ρόλο θεματοφύλακα.
Αμφιλεγόμενο θέμα και για τους δύο υποψηφίους είναι το προσφυγικό, καθώς επί Ερντογάν η Τουρκία υποδέχθηκε από τη Συρία πάνω από 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες και προχώρησε σε συμφωνία με την ΕΕ να τους κρατήσει στο έδαφός της με αντάλλαγμα πλουσιοπάροχη χρηματοδότηση. Ταυτόχρονα, η ευχέρεια των δουλεμπόρων να λειτουργούν σε τουρκικό έδαφος οδήγησε σε άτυπα έσοδα δισεκατομμυρίων σε συνάλλαγμα στην τουρκική οικονομία.
Η αντιπολίτευση και ειδικά ο Κιλιτσντάρογλου έχουν καυτηριάσει επί χρόνια αυτή την πολιτική επιλογή, προβάλλοντας μία αντιμεταναστευτική πολιτική που κλιμακώνεται συνεχώς το τελευταίο διάστημα. Ο Ερντογάν «απάντησε» προαναγγέλλοντας επαναπατρισμό 1 εκατομμυρίου Σύριων προσφύγων. Πίσω από αυτή την εξαγγελία, αναλυτές βλέπουν μία νέα επιδιωκόμενη συμφωνία δεκάδων δισεκατομμυρίων που θα εμπλέξει την Τουρκία, τη Συρία, αλλά και πιθανώς τον Αραβικό Σύνδεσμο (στον οποίο επέστρεψε πρόσφατα η Δαμασκός και ο Άσαντ), ακόμη και την ΕΕ.
