Άλλη μία COP έκλεισε και πάει να βρει τη θέση της στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Ακτιβιστές και διπλωμάτες, λομπίστες των πετρελαϊκών και εκπρόσωποι των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων (όπου θα πραγματοποιηθεί η επόμενη συνάντηση το 2023) τα μαζεύουν και κάνουν τους απολογισμούς τους.
Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γιέμπ Σάνο, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Greenpeace στο Σαρμ Ελ Σέιχ, λίγες ώρες πριν κλείσει η συνάντηση «το προσχέδιο του τελικού κειμένου μοιάζει να τερματίζει το γκάζι στην κατηφόρα του κλιματικού χάους».
Οι προσδοκίες ήθελαν πρόοδο -και ιδανικά συμφωνία- στην εξασφάλιση των απαραίτητων κονδυλίων για την αποζημίωση των ζημιών και απωλειών σε αναπτυσσόμενες χώρες με ελάχιστη συμβολή έως τώρα στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Κάτι τέτοιο δεν επετεύχθη.
Οι προσδοκίες ήθελαν επιβεβαιώση, ενδυνάμωση και ενίσχυση των δεσμεύσεων της Συμφωνίας του Παρισιού, η οποία επιτέλους ονοματίζει τον λιγνίτη και αναφέρεται στην ανάγκη πλήρους απεξάρτησης από αυτόν. Ήταν λοιπόν η σειρά να υπάρξει αντίστοιχη συγκεκριμένη αναφορά στο πετρέλαιο και το αέριο. Κάτι τέτοιο δεν έγινε. Δυστυχώς, ο Έλληνας πρωθυπουργός, που ανακοίνωσε την έναρξη σεισμικών ερευνών για τον εντοπισμό κοιτασμάτων αερίου στο Ιόνιο και δυτικά της Κρήτης, δεν ήταν η εξαίρεση. Εκπρόσωποι κρατών της Αφρικής, με τη σειρά τους, διεκδίκησαν το δικαίωμα στη ρύπανση μεσούντος του κλιματικού χάους! Με απλά λόγια, στον τομέα αυτό δεν πήγαμε ούτε ένα βήμα μπροστά σε σχέση με την προηγούμενη COP στη Γλασκώβη.
Η συγκεκριμένη COP είχε χαρακτηριστεί ως «αφρικανική» και με έμφαση στην εφαρμογή αποφάσεων και πολιτικών. Δεν δικαιολόγησε κανέναν από τους χαρακτηρισμούς της. Η τεράστια ομάδα από λομπίστες των πετρελαϊκών εταιρειών (δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα έπειτα από αυτή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που εκπαιδεύονται για την επόμενη συνάντηση) πρέπει να είναι περήφανη δεδομένου ότι πέτυχαν τον στόχο τους: καμία δέσμευση. Σε μεγάλο βαθμό, το τελικό προσχέδιο φαίνεται να υπαγορεύεται από τις πολυεθνικές του πετρελαίου και τους ενεργειακούς ομίλους των ορυκτών καυσίμων και όχι από τις ανάγκες και τις εκκλήσεις των ευάλωτων χωρών και ομάδων πληθυσμού ανά τον κόσμο.
Ηταν όλα μαύρα; Ευτυχώς όχι!
Παρά τους πολλούς περιορισμούς, ακτιβιστές από όλο τον κόσμο κατάφεραν να κάνουν την παρουσία τους αισθητή, να μην αφήσουν τις διαπραγματεύσεις να κυλήσουν μέσα στην πλήρη αδιαφάνεια. Ακτιβιστές και κοινότητες από την Αφρική ύψωσαν φωνή και ανάστημα απέναντι στις κυβερνήσεις τους, που διεκδικούν το «δικαίωμα» στη βρόμικη ανάπτυξη, τη δημιουργία αγωγών και δικτύων πετρελαίου και αερίου. Και βέβαια, η μεγάλη ελπίδα έρχεται από τη Βραζιλία. Μετά το κλιματικό και περιβαλλοντικό σοκ που ακούει στο όνομα Μπολσονάρου, η Βραζιλία γυρίζει σελίδα. Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Λούλα δηλώνει παρών και δεσμεύεται για ανάληψη δράσης για την προστασία του Αμαζονίου (αυτού που τον έκανε οικόπεδο για τη βιομηχανική κτηνοτροφία ο προκάτοχός του), της βιοποικιλότητας και του κλίματος. Με το κλιματικό χάος να απλώνεται σε όλο τον πλανήτη, με την ενεργειακή χρήση να λειτουργεί ως τροχοπέδη για κλιματική δράση, αντί για επιταχυντής θετικών αλλαγών, η δέσμευση Λούλα δίνει πνοή στην ελπίδα για έναν ζωντανό πλανήτη.
* Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι γενικός διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace
