Κάπως αλλιώς είχε φανταστεί ο Εμανουέλ Μακρόν τη γαλλική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτό το εξάμηνο. Με περισσότερη λάμψη για τη Γαλλία, με περισσότερη ισχύ για την Ευρώπη, με μεγαλύτερα περιθώρια να ληφθούν αποφάσεις, χάρη στις οποίες θα περνούσε ο Γάλλος Πρόεδρος στην ιστορία του κοινού μας σπιτιού.
Ωστόσο, τα άστρα δεν ήταν ευνοϊκά για τον Μακρόν το 2022. Ούτε για την Ευρώπη. Όχι μόνο διότι βρέθηκε αντιμέτωπη με ακόμη ένα κύμα της πανδημίας, με τα συστήματα Υγείας εξουθενωμένα και στα όρια της κατάρρευσης και με την οικονομία να έχει χάσει την πολυπόθητη ευκαιρία για ταχεία ανάκαμψη.
Το μεγάλο στοίχημα του Μακρόν ήταν η “στρατηγική αυτονομία” της Ευρώπης, τα πρώτα βήματα ώστε ο οικονομικός γίγαντας να πάψει να είναι γεωπολιτικός νάνος. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι μετά το Brexit η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη και το μόνο μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ εντός της Ε.Ε., ο Μακρόν έβλεπε στον στόχο της αυτονομίας και μια ενίσχυση του γαλλικού πρεστίζ. Επιτέλους, θα μπορούσε το Παρίσι να σταθεί ισότιμα δίπλα στο γεωπολιτικά διστακτικό αλλά οικονομικά αυταρχικό Βερολίνο, ειδικά τώρα που η χαλκέντερη Μέρκελ έχει βγει στη σύνταξη. Ωστόσο η Ευρώπη κάθεται εδώ και μέρες στο τραπέζι των παιδιών, την ώρα που οι μεγάλοι, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, παζαρεύουν στο κεντρικό τραπέζι την ασφάλεια της Ευρώπης.
Στη μεγάλη κόντρα μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, με αιχμή του δόρατος την Ουκρανία, το τιμόνι της Δύσης το κρατάει πλέον η Ουάσιγκτον. Το 2015 τη διαχείριση της προηγούμενης ουκρανικής κρίσης την είχαν αναλάβει η Γερμανία με τη Γαλλία, με τον Ολάντ και τη Μέρκελ να πετυχαίνουν στο Μινσκ μια συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που σχεδόν δεν τηρήθηκε ποτέ. Το 2022 με τους Ρώσους μιλάνε οι Αμερικανοί -και οι Ευρωπαίοι δεσμεύονται να επιβάλουν “σκληρές κυρώσεις” στην περίπτωση που ναυαγήσει ο διάλογος.
Βέβαια, η Γαλλία κάλεσε την Πέμπτη τους υπουργούς Άμυνας της Ε.Ε. για να συζητήσουν την κρίση στη Βρέστη και σύμφωνα με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ οι “27” συμφώνησαν ότι το να αρνηθεί κανείς την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι “εκτός συζήτησης” -και ότι η Ρωσία δεν έχει δικαίωμα βέτο στις επιλογές ασφαλείας άλλων χωρών. Υπενθυμίζεται ότι η Μόσχα είχε ζητήσει τον τερματισμό της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, καθώς και ολοκληρωμένες εγγυήσεις ασφαλείας.
Στη Βρέστη ο Μπορέλ μίλησε για επώδυνες κυρώσεις (“εάν εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία, ο αμφιλεγόμενος αγωγός φυσικού αερίου στη Βαλτική Nord Stream 2 δεν θα συνδεθεί στο δίκτυο” είπε), αλλά επί της ουσίας οι υπουργοί Άμυνας των 27 συνεδρίασαν για να “ενημερωθούν” από τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ για το τι συζητήθηκε στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ - Ρωσίας. Προφανώς, αυτή δεν είναι η “στρατηγική αυτονομία” που οραματίζεται ο Μακρόν.
Ο άνθρακας και τα “καθαρά” πυρηνικά
Το δεύτερο στοίχημα για τη γαλλική προεδρία είναι η φορολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου ρύπων, με την τιμολόγηση να γίνεται στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. για εισαγόμενα αγαθά.
Εδώ και πολλά χρόνια η Γαλλία επιμένει στην εφαρμογή αυτού του μέτρου, για το οποίο η Κομισιόν έχει ήδη καταρτίσει ένα κανονιστικό πλαίσιο με την ονομασία Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Ο φόρος αυτός αναμένεται να επιβαρύνει κυρίως τον χάλυβα, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα καθώς και την παραγωγή ενέργειας. Βέβαια για να εφαρμοστεί το μέτρο θα πρέπει να συμφωνήσουν οι 27. Αρκετά κράτη - μέλη δεν έχουν πειστεί ακόμη, καθώς φοβούνται εμπορικά αντίποινα από τρίτες χώρες που πιθανώς πλήττονται από τη φορολόγηση ρύπων.
Η γαλλική προεδρία θα χρειαστεί, λοιπόν, να διαπραγματευτεί έξυπνα, τόσο με τις τρίτες χώρες όσο και με τα φοβισμένα κράτη - μέλη για να περπατήσει η φορολόγηση. Όσο έξυπνα διαπραγματεύτηκε το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας, βαφτίζοντάς την “πράσινη”, αφού δεν επιβαρύνει με ρύπους την ατμόσφαιρα. Στη Γαλλία δεν φοβήθηκαν τη Φουκουσίμα, ενώ ποτέ δεν έβαλαν στον λογαριασμό του περιβαλλοντολογικού και οικονομικού κόστους της πυρηνικής ενέργειας τα πυρηνικά απόβλητα.
Η ψηφιακή ατζέντα
Στη διάρκεια της γαλλικής προεδρίας ο Μακρόν θέλει να προωθήσει και τη νέα νομοθεσία για την ψηφιακή οικονομία. Πρόκειται για τον Νόμο περί Ψηφιακών Υπηρεσιών (Digital Services Act) και τον Νόμο περί Ψηφιακών Αγορών (Digital Markets Act).
Η Κομισιόν έχει κάνει τις σχετικές προτάσεις από τον Δεκέμβριο του 2020 και το Παρίσι ευελπιστεί να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με τις εθνικές κυβερνήσεις και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέχρι το τέλος της προεδρίας του. Ο στόχος είναι να αντιμετωπιστούν δραστικά η παραπληροφόρηση, η διάδοση παράνομου περιεχομένου και οι αθέμιτες διαφημιστικές πρακτικές.
Επιπλέον, με τον νόμο περί ψηφιακών αγορών στόχος είναι να περιοριστεί η παντοδυναμία των πολυεθνικών ομίλων στο Διαδίκτυο. “Ήρθε ο καιρός να βάλουμε τάξη στην ψηφιακή Άγρια Δύση» έχει δηλώσει ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος αρμόδιος για την Εσωτερική Αγορά -και μένει να φανεί εάν υπό την προωθητική πίεση της Γαλλίας οι 27 θα αντισταθούν στις παραλυτικές πιέσεις του λόμπι των Google και σία.
Το μείζον ερώτημα, πάντως, είναι για πόσο διάστημα η γαλλική προεδρία θα έχει τη δυνατότητα να ασκεί προωθητική πίεση για οτιδήποτε, καθώς πριν από τη λήξη της η χώρα πάει σε προεδρικές εκλογές. Εάν τον Απρίλιο καταφέρει να επανεκλεγεί ο Μακρόν, προφανώς θα συνεχίσει με περισσότερη φόρα. Εάν όχι...
