Οι δυνατοί σκακιστές κερδίζουν συνήθως φτιάχνοντας μία καλά δομημένη θέση, καλύτερη από του αντιπάλου τους. Σπανίως, ιδίως τώρα με τη συνεχή εξέλιξη της θεωρίας, κερδίζουν ύστερα από αιφνιδιαστική επίθεση με θυσία υλικού ή με εντυπωσιακό συνδυασμό. Στις παρτίδες των λυτών ή συνθετών σκακιστικών προβλημάτων αυτά τα συναρπαστικά στοιχεία είναι λιγότερο σπάνια. Φίλοι σκακιστές αναφέρονται συχνά σε παλαιότερο δημοσίευμα με τίτλο «Πιο όμορφες οι νίκες των προβληματιστών» (https://www.avgi.gr/athlitika/392966_pio-omorfes-oi-nikes-ton-problimatiston), στο οποίο ο Παναγιώτης Κονιδάρης παρουσίασε θεαματικές παρτίδες, εμπνευσμένες από το καλλιτεχνικό σκάκι!
Ως συνέχεια αυτής της παρουσίασης μπορεί να θεωρηθεί η σημερινή συνεργασία του Σταμάτη Κούρκουλου-Αρδίτη από τη θριαμβευτική του πορεία στο Πρωτάθλημα Ευρώπης. Στις δύο παρτίδες, νίκη επί του Σβάνε και ήττα από τον Κορομπόβ, αναβλύζει το δημιουργικό παιχνίδι και ο ρόλος της φαντασίας του λύτη προβλημάτων (εξομολόγηση: στις αρκετές δεκαετίες ενασχόλησής μου με το σκακιστικό ρεπορτάζ είναι η πρώτη φορά που ζήτησε σκακιστής να δημοσιευτεί ήττα του...).
Οπως έχουμε γράψει, ο 24χρονος παίκτης του Σ.Ο. Καλλιθέας κατέλαβε την 4η θέση στο Πρωτάθλημα Ευρώπης και προκρίθηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Με την υψηλή απόδοση 2743 συμπλήρωσε τις νόρμες για τίτλο γκραν μετρ! Ο Σταμάτης έχει αναδειχθεί πρωταθλητής Ελλάδας στο αγωνιστικό σκάκι και έχει κατακτήσει δύο φορές το Κύπελλο Ελλάδας στη Λύση Σκακιστικών Προβλημάτων. Προσφάτως ισοβάθμισε στην πρώτη θέση του Διαγωνισμού Λύσης Προβλημάτων Αττικής με τον Παναγιώτη Κονιδάρη (πρωταθλητής ο Κονιδάρης με καλύτερο χρόνο).
Η συζήτηση με τον Σταμάτη έχει πάντα ενδιαφέρον:
Πώς βίωσες τη μεγάλη επιτυχία στο Πρωτάθλημα Ευρώπης;
Ηταν μία ανέλπιστη επιτυχία για μένα, οπότε ακόμα και μέχρι την τελευταία στιγμή θεωρούσα πως κάτι οφείλει να πάει λάθος. Κατάφερα όμως να επικεντρωθώ στη σκακιέρα και να παίξω χωρίς άγχος και είμαι πολύ χαρούμενος με το αποτέλεσμα.
Το σκάκι θέλει χρόνο και αφοσίωση. Αμφιταλαντεύτηκες για το αν θα ασχοληθείς τόσο ενεργά μαζί του;
Οχι, ήταν κάτι που συνέβη φυσικά, πηγάζοντας από το πόσο εύκολο και ευχάριστο μου είναι να αφιερώνω εκεί τον χρόνο μου.
Ποιοι σε βοήθησαν στον σκακιστικό χώρο;
Σίγουρα θέλω να ευχαριστήσω τους προπονητές μου, τον Παύλο Γκέσο και τον Χρίστο Μπανίκα, τον Σκακιστικό Όμιλο Καλλιθέας και τους ανθρώπους του που με στηρίζουν έμπρακτα όλα αυτά τα χρόνια, καθώς και όλους τους συναθλητές και φίλους μου που έχουμε ταξιδέψει μαζί σε αγώνες και μου ανεβάζουν τη διάθεση και συμμερίζονται το πάθος μου.
Πόσο άλλαξε ο τρόπος που παίζεις σκάκι στη διαδρομή σου ως σκακιστής;
Μικρότερος σίγουρα είχα μία κλίση προς στις περιπλοκές και το χαοτικό παιχνίδι, αλλά με τα χρόνια έχω εκτιμήσει όλες τις πτυχές του παιχνιδιού και έχω γίνει πιο ολοκληρωμένος. Ακόμα όμως δεν υπάρχει καλύτερη αίσθηση από το να παίξω μία κίνηση που προκαλεί έκπληξη.
Ποια παρτίδα θα ήθελες να είχες παίξει εσύ;
Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση θα είναι πάντα η παρτίδα Rotlewi-Rubinstein.
Πιστεύεις ότι ο σκακιστής γεννιέται ή γίνεται;
Μου είναι απολύτως προφανές ότι ο σκακιστής γίνεται, καθώς η οποιαδήποτε φυσική κλίση που μπορεί να έχει κανείς σε ικανότητες σχετικές με το σκάκι ωχριά μπροστά σε αυτές που χρειάζεται να καλλιεργήσει και τις απαραίτητες γνώσεις που θα χρειαστεί στην πορεία.
Έχεις εντοπίσει λάθη που επαναλαμβάνεις;
Εχω μία τάση να παίζω υπερβολικά γρήγορα ανά στιγμές και να μην ελέγχω τον ενθουσιασμό μου και γενικότερα τα συναισθήματά μου την ώρα της παρτίδας. Επίσης μου είναι δύσκολο να μην χαλαρώνω και να παίξω ολόκληρη την παρτίδα σε πλήρη ένταση.
Πώς σε αντιμετώπισε το φιλικό και κοινωνικό περιβάλλον μετά τις μεγάλες επιτυχίες σου σε διεθνείς αγώνες;
Αγκάλιασαν την επιτυχία μου κάνοντας τη γεύση της ακόμα πιο γλυκιά και τους ευχαριστώ γι’ αυτό.
Ποιος είναι ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης της ήττας και ποιος ο λάθος τρόπος;
Η ήττα είναι μέρος του παιχνιδιού και είναι σημαντικό να μην μένει κανείς εκεί, αλλά να κοιτάζει την επόμενη παρτίδα. Σε μεγάλη κλίμακα πρέπει μετά τους αγώνες να υπάρχει εποικοδομητική κριτική και με επιμονή στην προπόνηση οι νίκες θα έρθουν.
Πόσο ρόλο παίζει η καλή φυσική κατάσταση; Εσύ τι κάνεις;
Είναι από τα κοινά μυστικά του σκακιού είναι ότι η καθημερινή και αδιάκοπη προσήλωση σε μία τόσο εγκεφαλική δραστηριότητα απαιτεί τεράστιες δεξαμενές ενέργειας. Όσον αφορά εμένα, στον 11ο γύρο του πανευρωπαϊκού δεν είχα ίχνος ενέργειας, οπότε σίγουρα πρέπει να δουλέψω σε αυτό.
Ποιες είναι οι σκακιστικές σου δραστηριότητες σήμερα;
Μετά από μία τέτοια αγωνιστική επιτυχία θα προσπαθήσω να αγωνιστώ όσο το δυνατόν περισσότερο, ενώ όταν είμαι μακριά από τους αγώνες, πέραν της προπόνησης, με μεγάλη όρεξη διοχετεύω την ενέργειά μου και στο να κάνω μαθήματα.
Η συζήτηση συνεχίζεται πάνω στη σκακιέρα!
Οι δύο παρτίδες του Σταμάτη από το Πανευρωπαϊκό με δικά του σχόλια. Ο νέος γκραν μετρ είναι πρόθυμος να απαντήσει σε περισσότερες ερωτήσεις και απορίες αναγνωστών της ΑΥΓΗΣ μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: [email protected].
Κούρκουλος-Αρδίτης (2520) - Σβάνε (Γερμανία, 2620) [E04]
Στην παρτίδα του 5ου γύρου με τον Ράσμους Σβάνε, μετά από αλλεπάλληλα λάθη, βγήκε η εξής θέση μετά την 58η κίνηση του λευκού:
Τόσο εγώ όσο και ο αντίπαλός μου θεωρούσαμε ότι η θέση του είναι χαμένη, αφού αρκεί ο ίππος να απειλήσει το ζ7 και δε θα υπάρχει τρόπος να το υποστηρίξει. Για παράδειγμα, αν ο λευκός ίππος είναι στο δ4, απειλείται ταυτόχρονα Ιζ3-η5, Ιβ5-δ6 και Ιγ6-δ8 και δεν υπάρχει τετράγωνο του αξιωματικού που να σταματάει και τα τρία. Κατά τη διάρκεια της παρτίδας με ανησυχούσε η ομοιότητα της θέσης με την παρακάτω σπουδή του Skuja.
Θέση σπουδής:
Λευκά: Ρζ6, Αθ6, Ιγ7 (3 κομμάτια).
Μαύρα: Ρη8, Πθ8, Αγ6, Σθ7 (4).
Παρότι αν φτάσει ο ίππος στο τετράγωνο ε7 η παρτίδα τελειώνει, δεν υπάρχει τρόπος να το πετύχει 3...Αε4 4.Ιβ5 Αγ6 5.Ιδ6 (Ιζ5, Ιγ8) Αδ7 κ.λπ. Η νίκη επιτυγχάνεται μόνο χάρη στη βοήθεια του βασιλιά, έτσι ώστε να χάσουμε τέμπο 6.Ρε7 Αγ6 7.Ρε6! κρατώντας ανοιχτή την επιλογή να πάει και στο ε7 και στο ζ6. 7...Αδ7+ 8.Ρζ6 και ο μαύρος είναι τσούγκτσβανγκ. 8...Αζ5! 9.Ρε7 Αη6 10.Ιγ8! Αζ5 11.Ιβ6 Αε6 12.Ρζ6! δεύτερο τσούγκτσβανγκ και ο ίππος θα περάσει, είτε από το γ8 είτε από το δ5. Επομένως στη θέση της παρτίδας που δεν έχω τη δυνατότητα να χάσω τέμπο με τον βασιλιά ο μαύρος αξιωματικός μπορεί να γίνει σκιά του λευκού ίππου και να αποτρέψει την άφιξή του στο δ4.
58...Αβ5? (έπρεπε 58...Αγ4 έτσι ώστε στο Ιγ5 να απαντάει με Αδ5 και στο Ιγ3 με Αδ3).
Μέσα σε μία πρακτική παρτίδα είναι πολύ δύσκολα να βρεθεί αυτή η άμυνα και να εκτελεστεί με ακρίβεια. 59.Ιγ5! (Ιβ7,Ιε4,Ιβ3) Αγ6 60.Ιβ3 Αε4 61.Ιδ4 και ο μαύρος θυσίασε πιόνι από απελπισία με 61...η5 62.ζxη5 Αδ3 63.Ιγ6 Αγ2 64.Ιδ8 Αη6 65.Ιβ7 Αε4 66.Ιδ6 Αη6 67.Ιε8+ Ρη8 68.Ρζ6 Ρζ8 69.Ιη7 1-0.
Κορομπόβ (Ουκρανία, 2658) - Κούρκουλος-Αρδίτης (2520) [D30]
1.δ4 δ5 2.γ4 ε6 3.Ιζ3 α6 4.γxδ5 εxδ5 5.Ιγ3 Ιζ6 6.Αη5 Αε6 7.ε3 Ιβδ7 8.Αδ3 γ6 9.θ3 Αδ6 10.Αζ4 Βγ7 11.Βδ2 θ6 12.0-0 η5 13.Αxδ6 Βxδ6 14.Ιθ2 Πη8 15.Ιε2 Ιε4 16.Βε1 0-0-0 17.ζ3 Ιεζ6 18.Πγ1 Ρβ8 19.ζ4 η4 20.ζ5 ηxθ3 21.η3 Ιθ5 22.Πζ3 Πη5 23.ζxε6 ζxε6 24.Ιζ4 Πδη8 25.Ιxθ5 Πxθ5 26.η4 Πθη5 27.Βη3 ε5 28.Πζ5 θ5 29.Πxη5 Πxη5 30.Πζ1 θxη4
Η αγαπημένη μου παρτίδα του τουρνουά όμως ήταν αυτή που έχασα από τον Άντον Κορομπόβ. Μετά από δυσκολίες στο άνοιγμα επέλεξα να θυσιάσω ένα κομμάτι για να αποκτήσω αντιπαιχνίδι. Ο αντίπαλός μου αντιμετώπισε σωστά την ιδέα μου, αλλά συνέχιζα να διατηρώ επικίνδυνες ιδέες.
Το πιο διασκεδαστικό σημείο της παρτίδας για μένα ήταν το ενδεχόμενο να παίξει εδώ ο λευκός την κίνηση 31.Ιζ3? όπου ανυπομονούσα να θυσιάσω πύργο με 31...ηxζ3! 32.Βxη5 ε4 33.Αγ2 (όχι 33.Βζ4 Βχζ4 34.εχζ4 Ιζ6! -+) και ο μαύρος διατηρεί πολύ ενδιαφέρον αντάλλαγμα, ενώ στα βαθύτερά μου όνειρα είχα την κρυφή ελπίδα μετά από μερικές αλλαγές κομματιών, π.χ. 33...Ρα7 34.Βη7 Ιζ6 35.Βη5 Ββ4 36.Βxζ6 Βδ2 37.Βη5 Βxγ2 38.Βη3 Βη2+! 39.Βxη2 θxη2
Ο λευκός έχει έναν ολόκληρο πύργο παραπάνω χωρίς άλλα κομμάτια στη σκακιέρα, και όμως χάρη στην πανίσχυρη αλυσίδα του μαύρου, αυτός ο πύργος δεν διαθέτει κανέναν τρόπο να εισβάλει στη θέση του μαύρου! Πολύ σπάνια συναντάει κανείς τέτοιες εικόνες σε αγωνιστικές παρτίδες. Πιθανότατα θα προτιμούσα να κάνω ισοπαλία έτσι από το να κερδίσω (το διάγραμμα της θέσης που δημιούργησε νοερά ο Σταμάτης είναι αυτό στη φωτογραφία).
Ο αντίπαλός μου συνέχισε πιο ισχυρά με:
31.Πζ5! Πη8! 32.δxε5 Βε6 33.β3 (33.Ιxη4? Ιxε5!) Ρα7 34.Αγ2 Βε7! 35.Ιχη4 Ββ4 36.Πζ4 και εδώ με τον αντίπαλο μου σε δύσκολη θέση και με πίεση χρόνου έχασα την ευκαιρία να παίξω 36...Βδ2!, όπου ο λευκός είναι αυτός που πρέπει να δουλέψει για την ισοπαλία. Λόγω στοιχειώδους αβλεψίας προτίμησα το 36...Βγ3?! 37.ε6 Ιε5 (37...θ2+! ακόμα κρατάει) 38.Αζ5+- η απλή κίνηση που μου διέφυγε και η παρτίδα είναι χαμένη (1-0 σε 59 κινήσεις).
Πρωταθλητισμός με εξασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης
Ο Παύλος Γκέσος, ως καθαρόαιμος σκακιστής, κοιτάζει την «επόμενη κίνηση» και φέρνει ως παράδειγμα τις απολαβές και τα σπουδαία αποτελέσματα των Ούγγρων σκακιστών για πολλές δεκαετίες.
Ο προπονητής και μέλος εθνικών ομάδων στην Ουγγαρία και στην Ελλάδα Παύλος Γκέσος (https://www.avgi.gr/athlitika/430182_me-ethniki-oyggarias-kai-ethniki-elladas-o-apatris-gkesos), ήταν από τους πρώτους που διέκρινε το ταλέντο και τις μεγάλες δυνατότητες του μαθητή του. Ως καθαρόαιμος σκακιστής δεν αρκείται στη μεγάλη χαρά και τη δικαίωση από τη μεγάλη επιτυχία του Σταμάτη, αλλά κοιτάζει την «επόμενη κίνηση».
Για το πού μπορεί να φτάσει ο νέος Έλληνας γκραν μετρ, καθώς και άλλοι σπουδαίοι συμπαίκτες του της ίδιας σκακιστικής γενιάς. Πόσο υψηλές θέσεις μπορούν να καταλάβουν στο παγκόσμιο σκακιστικό στερέωμα.
Θεωρεί πως για να ανέβει ένας ταλαντούχος παίκτης στο επίπεδο βαθμού αξιολόγησης 2700 χρειάζεται πολύ δουλειά. Φέρνει το παράδειγμα του Ούγγρου Πόρτις, ο οποίος μελετούσε 10 ώρες την ημέρα! Ασφαλώς η Ουγγαρία τον είχε απαλλάξει από τις έγνοιες βιοπορισμού. Το ίδιο έκανε και με άλλους σπουδαίους παίκτες, με αποτέλεσμα η Ουγγαρία να ανταγωνίζεται για πολλά χρόνια τη μεγάλη σκακιστική υπερδύναμη, τη Σοβιετική Ένωση.
Ο Παύλος, επιλέγοντας την επιστροφή του στην Ελλάδα, στερήθηκε αυτή την προοπτική και η πολύωρη εργασία του δεν άφηνε πολλά περιθώρια για αγώνες και για τη διαφαινόμενη τότε εξέλιξη. Ασφαλώς και οι Ούγγροι σκακιστές δεν έχουν σήμερα τις ίδιες απολαβές. Η αλλαγή του καθεστώτος περιέκοψε πολλές αποδοχές, ωστόσο διατήρησε ορισμένα προνόμια, όπως μισθό και σύνταξη στους παίκτες και στον προπονητή τους εφόσον κερδηθεί χάλκινο τουλάχιστον μετάλλιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ή σε Σκακιστική Ολυμπιάδα. Αξιοζήλευτες απολαβές για πολλές χώρες, μα ανεπαρκείς για πολύ μεγάλους παίκτες, όπως ο ισχυρότερος σήμερα Ούγγρος, ο Ρίτσαρντ Ράπορτ, ο οποίος με δέλεαρ τη χορηγία μεγάλης εταιρείας ανήκει πλέον στη Σκακιστική Ομοσπονδία της Ρουμανίας. Η εντυπωσιακή μετακίνηση αφύπνισε τις ουγγρικές Αρχές και ήδη εξετάζονται ενδεχόμενα επιστροφής του.
Ο Παύλος θεωρεί ότι και στην Ελλάδα παίκτες όπως ο Σταμάτης μπορούν να φτάσουν πολύ ψηλά μόνον αν δουλέψουν σκληρά και αν η Πολιτεία (που μάλλον σφυρίζει αδιάφορα) ή άλλος χορηγός τούς εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Το αθάνατο παιχνίδι του Ρουμπινστάιν
Ολοκληρώνοντας το αφιέρωμα στον Σταμάτη Κούρκουλο-Αρδίτη, ας δούμε την παρτίδα που θα ήθελε να είχε παίξει. Είναι μεταξύ του Γκερς Ρότλεβι (1889-1920) και του Ακίμπα Ρουμπινστάιν (1880-961), στις 26 Δεκεμβρίου 1907 στο Λοντζ της Πολωνίας. Σύμφωνα με περιγραφή του Κασπάροβ, αποτελεί το πραγματικά «αθάνατο» παιχνίδι του Ρουμπινστάιν και το πιο διάσημο δημιούργημά του:
Ρότλεβι (Πολωνία) - Ρουμπινστάιν (Πολωνία) [D32]
1.δ4 δ5 2.Ιζ3 ε6 3.ε3 γ5 4.γ4 Ιγ6 5.Ιγ3 Ιζ6 6.δxγ5 Αxγ5 7.α3 α6 8.β4 Αδ6 9.Αβ2 0-0 10.Βδ2? [10.γxδ5 εxδ5 11.Αε2 και στη συνέχεια ροκέ] 10...Βε7! 11.Αδ3 δxγ4 12.Αxγ4 β5 13.Αδ3 Πδ8 14.Βε2 Αβ7 15.0-0 Ιε5! 16.Ιxε5 Αxε5 17.ζ4 Αγ7 18.ε4 Παγ8 19.ε5 Αβ6+ 20.Ρθ1 Ιη4! 21.Αε4 Βθ4 22.η3 [22.θ3 Πxγ3! 23.Αxγ3 (23.Βxη4 Πxθ3+ 24.Βxθ3 Βxθ3+ 25.ηxθ3 Αxε4+ 26.Ρθ2 Πδ2+ 27.Ρη3 Πη2+ 28.Ρθ4 Αδ8+ 29.Ρθ5 Αη6+ ματ) 23...Αxε4+ 24.Βxη4 (24.Βxε4 Βη3 25.θxη4 Βθ4+ ματ) 24...Βxη4 25.θxη4 Πδ3 με διπλή απειλή: 26...Πθ3+ ματ και 26....Πxγ3]
Οι βαριάντες που δεν παίχτηκαν είναι συνήθως περισσότερο θεαματικές. Εδώ η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία:
22...Πxγ3 !! 23.ηxθ4 Πδ2 !! 24.Βxδ2 Αxε4+ 25.Βη2 Πθ3 ! 0-1.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Αρχισε στην Αστάνα του Καζακστάν το ματς για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μεταξύ του 31 ετών Ρώσου Ίαν Νεπομνιάτσι (2795) και του 30 ετών Κινέζου Ντινγκ Λίρεν (2788). Δικτυακός τόπος: https://worldchampionship.fide.com/.
Η Κινέζα Λέι Τινγκζί (2545) επιβλήθηκε της συμπατριώτισσάς της Ταν Ζονγκί (2526) με 3,5-1,5 και θα αντιμετωπίσει τον Ιούλιο στον τελικό του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Γυναικών την επίσης Κινέζα Τζου Βεντζούν (2550). Επικεφαλής διαιτητής ήταν ο Τάκης Νικολόπουλος.
Πολύ καλή αγωνιστική εμφάνιση των εκπροσώπων μας στο μαζικό και δυνατό διεθνές τουρνουά που οργανώθηκε στο Ρέικιαβικ (401 παίκτες από 46 χώρες/130 με διεθνή τίτλο, εκ των οποίων 34 γκραν μετρ). Ο Ευγένιος Ιωαννίδης συγκέντρωσε 6 βαθμούς σε 9 παρτίδες (4 νίκες, 4 ισοπαλίες και 1 ήττα/απόδοση 2541), ο πολύ μαχητικός Δημήτρης Λαδόπουλος επίσης 6 (6 νίκες, 3 ήττες/απόδοση 2321), ο Πέτρος Τριμίτζιος 5,5 (5 νίκες, 1 ισοπαλία, 3 ήττες/απόδοση 2162) και ο Δημήτρης Γκόγκας, που δεν έπαιξε στους δύο τελευταίους γύρους, συγκέντρωσε 3,5 (2 νίκες, 3 ισοπαλίες, 2 ήττες/απόδοση 1800). Στους αγώνες διακρίθηκε επίσης ο ελληνικής καταγωγής νεαρός Γάλλος Έλιοτ Παπαδιαμάντης (6 βαθμοί με 5 νίκες, 2 ισοπαλίες, 2 ήττες/απόδοση 2421). Νικητής αναδείχθηκε ο Σουηδός Γκραντέλιους με 7,5 βαθμούς.
Νέος πρωταθλητής Κύπρου με απόλυτο σκορ (11 νίκες!) είναι ο 20χρονος Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης. Δεύτερος με 9 τερμάτισε ο Αλέξανδρος Ισαακίδης και τρίτος με 8 ο Ραφαήλ Αντωνίου. Πρωταθλήτρια Κύπρου αναδείχθηκε η 13χρονη Βικτωρία Σοκόλοβα με 9 βαθμούς σε 10 παρτίδες. Δεύτερη με 7,5 η Χριστιάννα Μαρκίδου και τρίτη με 6 άλλη μία εκπρόσωπος της νεότερης σκακιστικής γενιάς, η 13χρονη Ελένη Πίκα.
