Στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, από τη Ραμάλα μέχρι τη Χεβρώνα και την Καλκίλια, στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά κυρίως στην ανατολική Ιερουσαλήμ, οι Παλαιστίνιοι βγήκαν πάλι στους δρόμους για μια άνιση αναμέτρηση με τον ισραηλινό στρατό. Το σκηνικό είναι τόσο "γνώριμο" πλέον που ίσως δεν προκαλεί σοκ ο θάνατος ή η αναπηρία διαδηλωτών από "πλαστικές" σφαίρες (με περίβλημα καουτσούκ) που μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και ακαριαίο θάνατο αν σε πετύχουν στο κεφάλι.
Όλα αυτά τα γνωρίζουν καλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ - κυριολεκτικά. Τα ζουν στο πετσί τους επί πολλά χρόνια οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί. Εκείνο που διακρίνει τη νέα σύγκρουση για την ιερή πόλη των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών από προηγούμενες είναι η θρυαλλίδα: η μονομερής κίνηση του Αμερικανού Προέδρου - επιχειρηματία Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ γράφοντας στα παλιά του παπούτσια ψηφίσματα και αποφάσεις του ΟΗΕ, που προβλέπουν ότι το τελικό καθεστώς της πόλης θα κριθεί στο πλαίσιο συνολικής διευθέτησης του παλαιστινιακού. Το πρόβλημα είναι εξαιρετικά σύνθετο. Μια πρώτη ματιά στον χάρτη που συνοδεύει αυτό το άρθρο προκαλεί ζάλη. Μια πιο προσεκτική ανάγνωση αναδεικνύει τα τετελεσμένα και προϊδεάζει για τα μελλούμενα.
Όποιοι είχαν επενδύσει πολιτικά στη λύση των δυο κρατών -άσχετα αν το θεωρούσαν εφικτό ή όχι- χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους. Δεν είναι μόνο η σημερινή παλαιστινιακή ηγεσία που επιχειρούσε, μάταια, τα τελευταία χρόνια να επαναρχίσει ο διάλογος με το Ισραήλ. Είναι και οι ηγέτες των αραβικών καθεστώτων, οι οποίοι χρησιμοποιούν επί δεκαετίες το Παλαιστινιακό, άλλοτε ως άλλοθι, κάποτε ως προκάλυμμα για τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ. Αυτοί οι δεσμοί συνεργασίας αλλά και εξάρτησης τεντώνονται άσχημα τώρα καθώς οι Άραβες δεσπότες, ειδικά του Κόλπου, δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να καταδικάσουν την κίνηση Τραμπ, σε μια απέλπιδα προσπάθεια διαφοροποίησης κυριολεκτικά- πάλι για τα μάτια του κόσμου. Του μέσου Άραβα, του μέσου μουσουλμάνου, του μέσου καθημερινού ανθρώπου που εξοργίζεται, άλλοτε με πολιτικά κριτήρια, άλλοτε με θρησκευτικά, άλλοτε και με τα δυο. Είναι όμως επίσης ζήτημα κοινής λογικής.
Για τους Παλαιστίνιους, τους ανθρώπους που γνώρισα όλα αυτά τα χρόνια σε δημοσιογραφικές αποστολές, ήταν ένα ενδεχόμενο που πάντα ξόρκιζαν. Υπήρξε μια εποχή που αρκετοί ονειρεύτηκαν ένα καλύτερο αύριο. Οι συνομιλίες του Όσλο και της Μαδρίτης μετά από την πρώτη Ιντιφάντα, το πρόπλασμα μιας παλαιστινιακής κρατικής οντότητας, η "ειρήνη των γενναίων" μεταξύ Αραφάτ και Ράμπιν, οι χειραψίες με τον Μπιλ Κλίντον, όλα αυτά πέρασαν γρήγορα στην ιστορία μαζί με τους δυο ιστορικούς ηγέτες, που πέθαναν ο ένας από το χέρι ακροδεξιού Ισραηλινού και ο άλλος υπό συνθήκες που δεν έχουν ακόμα διευκρινιστεί. Η αιματοχυσία της δεύτερης Ιντιφάντα, που ξέσπασε καθώς έδυε η δεύτερη χιλιετία, έδωσε τη θέση της σε μια βουβή απόγνωση και στο "τείχος ασφαλείας" στη Δυτική Όχθη.
Πίσω από αυτό το τείχος, από τη μια πλευρά βράζει η παλαιστινιακή οργή, από την άλλη πλευρά οι Ισραηλινοί μαθαίνουν να ζουν έχοντας κατά νου το "αναγκαίο κακό", σε μια διαρκή άρνηση της πραγματικότητας. Οι μεν εξακολουθούν να ονειρεύονται τη μέρα που τα όνειρα θα πάρουν εκδίκηση, τη μέρα που θα απαλλαγούν από την κατοχή, τη μέρα που θα βγουν από τη μιζέρια. Οι δε εθίζονται σε όλο και μεγαλύτερη "ασφάλεια", αυτήν που τους υπόσχονται και ενίοτε πετυχαίνουν οι πολιτικοί ηγέτες τους με την πανίσχυρη πολεμική μηχανή και την αποτροπή βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας.
Η σύγκρουση αποκτά ολοένα περισσότερο θρησκευτικά χαρακτηριστικά, σε σχέση με την πρώτη αλλά και τη δεύτερη Ιντιφάντα. Το χάος στο Ιράκ και στη Συρία, η εξασθένηση της Αιγύπτου, η δράση των τρομοκρατών του Ισλαμικού Κράτους, η προσφυγιά, έχουν ανατρέψει ισορροπίες δεκαετιών. Υπό την έννοια αυτή έχει βάση το επιχείρημα Τραμπ για την ανάγκη μιας νέας "μεγάλης συμφωνίας" στη θέση των αποτυχημένων στρατηγικών του παρελθόντος. Φαινομενικά όμως. Γιατί τα τετελεσμένα σε βάρος των αδυνάμων μπορούν να προκαλέσουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Οι προσεχείς ημέρες και δυστυχώς η ποσότητα του αίματος που θα χυθεί στην Παλαιστίνη -αυτό που ίσως εξελιχθεί σε μια τρίτη Ιντιφάντα με την εμπλοκή της λιβανέζικης, φιλοϊρανικής Χεζμπολά- θα καθορίσουν το επόμενο επίπεδο της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ, ορισμένοι οραματίζονται μια τελική αναμέτρηση με τους "μουλάδες της Τεχεράνης", πριν εκείνοι αποκτήσουν πλήρη πυρηνική δύναμη, δηλαδή την αποτρεπτική αλλά και επιθετική ισχύ που διαθέτει επί δεκαετίες το εβραϊκό κράτος. Μια ασύμμετρη σύγκρουση μέχρι τέλους οραματίζονται επίσης ουκ ολίγοι φανατικοί στο ισλαμικό στρατόπεδο, που έχουν ήδη καταφέρει να μεταφέρουν τον πόλεμο στο ευρωπαϊκό και το αμερικανικό έδαφος. Κάπου εκεί συναντώνται όμως τα οράματα των μεν και των δε, για μια σύγκρουση των πολιτισμών, των θρησκειών. Και -οποία σύμπτωση- στην πράξη τροφοδοτούν τη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό, τον φασισμό.
Τι κάνει απέναντι σε αυτά η πολιτισμένη, δημοκρατική Δύση; Πρώτα απ' όλα καλεί τους Παλαιστίνιους να επιδείξουν "αυτοσυγκράτηση".
