Του Μπάμπη Μπιλίνη
Ο ΧΥΤΑ Φυλής πλέον έχει φτάσει στα όριά του. Η προχθεσινή ζημιά λόγω της βροχόπτωσης είναι σήμα. Πριν όμως αρχίσουμε να κατηγορούμε τη διοίκηση του ΕΔΣΝΑ, που φέρει ευθύνη για τη μεγάλη καθυστέρηση εφαρμογής του περιφερειακού σχεδιασμού, ας κάνουμε μια λογική σκέψη.
Όσο οι δήμοι της Αττικής στέλνουν για ταφή πάνω από το 90% των σύμμεικτων αστικών αποβλήτων, δεν υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε την κρίση. Με 90% ταφή το μόνο που θα κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε μια ακόμα Φυλή κάπου άλλου και απλά να κερδίσουμε χρόνο.
Οι Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) είναι ξεπερασμένη πρακτική. Το να κάνουμε ένα νέο ΧΥΤΑ, μια νέα “Φυλή” κάπου αλλού, όπως αρκετοί έχουν στο μυαλό τους, δεν είναι η λύση. Η ορθή λύση είναι να πηγαίνει προς υγειονομική ταφή μόνο το υπόλειμμα, που δεν μπορεί να δεχτεί καμιά πλέον επεξεργασία.
Το πρόβλημα με την Αττική (αλλά και στις περισσότερες Περιφέρειες) και τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της είναι ότι στην εφαρμογή του δεν τίθενται οι απαραίτητες προτεραιότητες και ενδιάμεσα χρονοδιαγράμματα. Γιατί, όπως είναι φυσικό, τέτοιας έκτασης έργο διαχείρισης αποβλήτων προφανώς δεν θα γίνει σε μια κι έξω φάση. Έτσι, σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι αποποίησης ευθυνών, η Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση κρύβεται πίσω από τη Δευτεροβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η οριστική λύση είναι η αποκεντρωμένη διαχείριση. Αυτό και μόνο μας ορίζει την προτεραιότητα και αυτή δεν είναι άλλη από το να ξεκινήσουμε από το βασικό μέγεθος, που είναι οι δήμοι.
Δηλαδή οι δήμοι να εκτρέπουν με πρόληψη, προετοιμασία προς επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση με χωριστή συλλογή των ανακυκλώσιμων συσκευασιών σε τέσσερα διακριτά ρεύματα και των βιοαποδομήσιμων όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό από τα σύμμεικτα απορρίμματα που συλλέγουν, με ορόσημο το 50% το 2020, σύμφωνα με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ).
Η ανάκτηση ενέργειας να αποτελεί συμπληρωματική μορφή διαχείρισης, όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια κάθε άλλου είδους ανάκτησης, σύμφωνα και με τις οδηγίες της Ε.Ε. για την κυκλική οικονομία, και μαζί με την υγειονομική ταφή να αποτελούν την τελευταία επιλογή και να έχει περιοριστεί κάτω από 22% σύμφωνα με τον περιφερειακό σχεδιασμό, το 2020, όταν σήμερα η ταφή είναι περίπου στο 90% των αστικών σύμμεικτων απορριμμάτων που συλλέγουν οι δήμοι.
Αυτό δεν αποτελεί θεωρητική μόνο προσέγγιση. Είναι απολύτως εφαρμόσιμη επιλογή. Ήδη δυο δήμοι της Αττικής (Βριλήσσια, Χαλάνδρι) από τους εξήντα έξι έχουν καταφέρει να εκτρέπουν από τα σύμμεικτα απορρίμματα υλικά περίπου στο 30%, όταν οι άλλοι εξήντα τέσσερις περιορίζονται σε μονοψήφια ποσοστά ή κάποιοι λίγοι με το ζόρι ξεπερνούν τα όρια του μονοψήφιου. Οι δήμαρχοι λοιπόν μην ψάχνουν να ρίξουν δεξιά και αριστερά την ευθύνη. Ας δουν τι προσφέρουν οι ίδιοι στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Από την ευθύνη τους δεν θα ξεφύγουν.
Έτσι κι αλλιώς, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες ευρωπαϊκές οδηγίες, η χώρα θα πρέπει το 2025 να ανακτά με πρόληψη, προετοιμασία προς επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και οργανική ανακύκλωση το 55% των αστικών σύμμεικτων αποβλήτων και, αν δεν το κάνουμε, θα μπούμε στην περιπέτεια του ευρωπαϊκού δικαστηρίου και των προστίμων, περιπέτεια που περάσαμε με τις ανεξέλεγκτες χωματερές. Φτάνει πια!
Η διαδικασία αυτή διαχείρισης των στερεών αποβλήτων δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά ωφέλιμη. Είναι εργαλείο ανασυγκρότησης του παραγωγικού υποδείγματος, είναι κυκλική οικονομία, που σημαίνει καινοτομία, επιπλέον εργασία, επιπλέον ΑΕΠ, δηλαδή ανάπτυξη περιβαλλοντικά δίκαιη.
ΥΓ.1: Τώρα τρεχάτε ποδαράκια μου
Ο ΕΔΣΝΑ έχει καθυστερήσει υπερβολικά τη χωροθέτηση των έντεκα μεγάλων μονάδων, που προβλέπει ο ΠΕΣΔΑ. Δηλαδή τις έξι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), τις τρεις μονάδες μηχανικής κομποστοποίησης οργανικών και τους δυο Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Η Αττική είναι μια δύσκολη Περιφέρεια. Η πολυνομία, οι δυσκολίες εύρεσης χώρων, οι τοπικισμοί και οι υπαρκτές τοπικές αντιθέσεις επιβάλλουν το πρόβλημα να λυθεί με νομοθετική παρέμβαση που θα χωροθετεί ταυτόχρονα και τις έντεκα μονάδες.
ΥΓ.2: Άνθρακες ο θησαυρός
Επειδή κάποιοι πρώην επιμένουν να επικαλούνται το λεγόμενο “σχέδιο Σγουρού” με τις τρεις μεγάλες μονάδες, τους ενημερώνω ότι η μέθοδος της βιοξήρανσης, όπου φαίνεται ότι κατέληγε ο “ανταγωνιστικός διάλογος” του διαγωνισμού για τα ΣΔΙΤ, δεν είναι πλέον επιλέξιμη δαπάνη από Ε.Ε., όπως ενημέρωσε η αρμόδια διεύθυνση της Επιτροπής με επιστολή της προς την ελληνική κυβέρνηση από το 2016, πριν από την κύρωση του ΠΕΣΔΑ Αττικής και ότι με τις εγγυημένες ποσότητες, που συζητιούνταν, θα ήταν αδύνατον για τη χώρα να ήταν εντός των στόχων των ευρωπαϊκών οδηγιών. Με φαντάσματα του παρελθόντος δεν λύνεις σύγχρονα προβλήματα.
