"Σας παρακαλώ, δώστε μας γρήγορα τη συνέχεια και το τέλος της Άννας Καρένινα. Εδώ υπάρχουν φήμες ότι η Άννα θα πέσει σε ένα τρένο. Δεν θέλω να το πιστέψω. Είστε ανίκανος για τέτοια χυδαιότητα" έγραφε η Αλεξάνδρα Τολστόι στον Λέοντα στις 28 Μαρτίου 1876. Φανταστείτε τι θα είχε συμβεί αν ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας είχε συμμεριστεί τα λόγια της. Η παγκόσμια λογοτεχνία θα είχε στερηθεί την ωραιότερη, ίσως, σκηνή αυτοκτονίας που γράφτηκε ποτέ. Γενιές αναγνωστών δεν θα είχαν την ευκαιρία να διαβάσουν τη συγκλονιστική φράση: "Και το κερί που στο φως του η Άννα διάβαζε το βιβλίο της ζωής, γεμάτο ανησυχίες, απάτες, βάσανα και κακίες, φούντωσε και έλαμψε με ζωηρότερο από ποτέ άλλοτε φως και της φώτισε όλα όσα ήταν ως τα τότε στο σκοτάδι και ύστερα τριζοβόλησε, τρεμόπαιξε και έσβησε για πάντα".
Με τρόπο εμβληματικό ο Τολστόι ρίχνει την ηρωίδα του στις ράγες του τρένου, υπακούοντας όχι τόσο στους ηθικούς κώδικες της εποχής του, αλλά "στη σοφία του μυθιστορήματος", όπως εύστοχα έχει παρατηρήσει ο Μίλαν Κούντερα. Ο στοχασμός του πάνω στον παράφορο έρωτα και την ολέθρια απιστία, έτσι όπως αποδόθηκε στην "Αννα Καρένινα" οδηγεί, μεν, την ηρωίδα του στον θάνατο, αλλά εξασφαλίζει σε μέγιστο βαθμό την αθανασία στον ίδιο. "Αυτό το μυθιστόρημα είναι πραγματικό μυθιστόρημα, το πρώτο της ζωής μου" ομολογεί ο Τολστόι σε επιστολή του στον φίλο του και κριτικό Νικολάι Στράκοβ, στις 11 Μαΐου του 1873.
Με φόντο την προεπαναστατική Μόσχα, ο Λέων Τολστόι συνθέτει την αφήγησή του μπλέκοντας αντιστικτικά τον τραγικό έρωτα της Άννας με τον κόμη Βρόνσκι και την ιστορία του αδελφού της Κοντσταντίν Λέβιν που ως alter ego του συγγραφέα, αναζητά την ευτυχία όχι στον έρωτα, αλλά στην πνευματική ολοκλήρωση που φέρνει ο γάμος, η οικογένεια και η σκληρή δουλειά. Λεπτολόγος της ανατομίας της ανθρώπινης ψυχής και της ανθρώπινης περιπέτειας, ο Τολστόι υφαίνει αριστοτεχνικά τους δύο κομβικούς άξονες του μυθιστορήματός του και γύρω τους κεντά ψιλοβελονιά χαρακτήρες, ιστορίες και περιστάσεις που συμπληρώνουν τις ψηφίδες του πανοράματος της ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Και παραδίδει ένα αριστούργημα που μαζί με το έτερο μυθιστόρημά του "Πόλεμος και Ειρήνη" θεωρούνται τα κορυφαία του έργα. Βέβαια, υπάρχει και ο Ουίλιαμ Φόκνερ, ο οποίος έχει τη δική του άποψη. Όταν του ζήτησαν να κατονομάσει τα τρία καλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών, απάντησε: "Η Άννα Καρένινα, η Άννα Καρένινα, η Άννα Καρένινα"!
Σε μια εποχή που αν όχι προσφέρεται, τουλάχιστον υποδεικνύει την επανάγνωση των κλασικών, ξανακυκλοφορεί το κορυφαίο μυθιστόρημα του Τολστόι επαναφέροντας στη μνήμη έργο και συγγραφέα. Από μόνο του το γεγονός αξιομνημόνευτο, πόσο μάλλον όταν συνοδεύεται από την υπογραφή του Άρη Αλεξάνδρου στη μετάφραση. Σ' αυτή τη χαμένη ως τώρα μετάφραση. Η επανάγνωση στην προκειμένη περίπτωση αποκτά την ακριβή της διάσταση (Άγρα, σελ. 1264, τιμή:30 ευρώ).
