Ο καθρέφτης και η εικόνα που αντανακλά και αναγνωρίζουμε ως δική μας ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής μας αποτελούν, σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία του Ζακ Λακάν, το «κατώφλι μας στον ορατό κόσμο» και στην πραγματικότητα που μας περιστοιχίζει. Όπου το βρέφος, χωρίς να έχει ακόμα τον έλεγχο του βαδίσματος και όντας απόλυτα εξαρτημένο από τους ενήλικες, δοκιμάζει με βάση την ιδανική αυτή ακίνητη εικόνα με τις «ασύντακτες» χειρονομίες του «τη σχέση του προς το ίδιο του το σώμα και τους ανθρώπους αλλά και τα αντικείμενα που βρίσκονται πλάι του».
Το «στάδιο του καθρέφτη», όπως χαρακτηριστικά το αποκάλεσε ο Ζακ Λακάν, είναι «ένα δράμα που η εσωτερική του ώθηση σπεύδει από την ανεπάρκεια στο πρωθύστερο και που το υποκείμενο, αιχμαλωτισμένο στην πλάνη της χωρικής ταύτισης, μηχανεύεται αλληλοδιαδεχόμενες φαντασιώσεις μιας κομματιασμένης εικόνας του σώματός του και μιας μορφής… της ολότητάς του - τελικά μιας πανοπλίας υιοθετημένης αλλοτριωτικής ταυτότητας που με την άκαμπτη δομή του θα σημαδέψει τη νοητική του ανάπτυξη».
Ο καθρέφτης ως εργαλείο αναζήτησης
Είναι το δράμα που επιχειρούν να διατυπώσουν οι δέκα καλλιτέχνες στην ομαδική έκθεση που παρουσιάζεται στην Γκαλερί Αργώ, στο Κολωνάκι. Χρησιμοποιώντας τον καθρέφτη, όπως ανέκαθεν συμβαίνει στην Τέχνη από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, σαν εργαλείο των μορφοπλαστικών πειραματισμών τους και της προσωπικής τους ενδοσκόπησης και αναζήτησης μιας θέσης και ενός ρόλου σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς σταθερές και κοσμοείδωλα. Βλέπουμε τη φύση, όπως στον «Ψεύτικο καθρέφτη» του Μαγκρίτ, μέσα από ένα «ψεύτικο» φεγγάρι-γλυπτό τοποθετημένο ανάμεσα σε καταπράσινους αμπελώνες. Ένα φεγγάρι που, παρ’ όλη την αψεγάδιαστη ομορφιά του, μαρτυρά την παρεμβατική, αυτοπροσδιοριστική σχέση μας με τη φύση.
Αναγνωρίζουμε τον κερματισμό του κόσμου γύρω μας πάνω σε πλάκες που οι αυστηρές, γεωμετρικές χαράξεις τους συγκλίνουν και αποκλίνουν μέσα σε αμέτρητα κάτοπτρα ή εκρηκτικές κηλίδες. Παρατηρούμε με το γνωστό, ψευδαίσθητο άνοιγμα του χώρου με τη βοήθεια ενός κατόπτρου ή ενός παραθύρου στον θεατή τα πολλαπλά πρόσωπα των μαζών των ανθρώπων, έτσι όπως αποτυπώνονται σε ένα φευγαλέο, βιαστικό κοίταγμα, πλασμένες με κομματιασμένες πινελιές. Διαβάζουμε ξανά τον μύθο του νάρκισσου στο καθρεφτισμένο σε λιμνάζοντα νερά ενός τοπίου ονειρικού είδωλο μιας καθημερινής «Λουόμενης». Αντικρίζουμε τις κομματιασμένες ταυτότητές μας, όπως στις απωθημένες επιθυμίες μας, στα συμπλέγματα των ρεαλιστικά αποδοσμένων ανθρώπινων κορμιών ή των μελών τους, των τοποθετημένων σε μια τρομακτική χορογραφία των αλλεπάλληλων προσπαθειών «επανακολλήσεων του εγώ».
Διακρίνουμε την ουτοπία του πρόσφυγα να ριζώσει στη νέα του πατρίδα στα διπλά κτήρια που αναδύονται μέσα από την αχλύ των χρωμάτων και από τα σμήνη των μαύρων πουλιών, των ερινυών που διά βίου τον κατατρέχουν. Βυθιζόμαστε σε εικόνες παραστατικές, αφαιρετικές, υπερρεαλιστικές, που προβάλλονται κάτω από τον τίτλο «Σπασμένος καθρέφτης». Αντανακλούν την άλλη, διαφορετική από εκείνη που οι επιτήδειοι πλαστογράφοι της εποχής μας θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε πραγματικότητα, που φωλιάζει στα ασυνείδητα και συνειδητά, τραυματικά βιωμένα, αόρατα και ορατά και απτά θραύσματα του μέσα και του έξω κόσμου και συγκροτεί το θραυσματικό είναι μας.
Info
«Σπασμένος καθρέφτης»
Ομαδική έκθεση με δέκα σύγχρονους καλλιτέχνες: Αδριανός, Δωροθέα Αμέντα, Κώστας Βαρώτσος, Κρίστι Γρηγορίου, Τζουλιάνο Καγκλής, Εβίτα Κανέλλου, Κατερίνα Μαυρολέων, Βαγγέλης Ρήνας, Κατερίνα Ριμπατσιού, Μάρα Τσαφαντάκη
Γκαλερί Αργώ, Νεοφύτου Δούκα 5, Κολωνάκι
Διάρκεια έκθεσης: 29 Φεβρουαρίου-23 Μαρτίου 2024
Ωρες λειτουργίας: Τρ.-Παρ.: 10 π.μ.-2 μ.μ. και 5-8 μ.μ. Σάβ.: 11 π.μ.-3 μ.μ.
