«Στο βιβλίο αυτό θα διαβάσεις για μένα - τον Αλέξανδρο. Για να ξέρεις, είμαι λίγο τεμπελάκος, έχω και ψιλοπρόβλημα στη μάθηση, είμαι και λίγο ακοινώνητος, έχω και τον ανθρωποδιώκτη... Α, είμαι και λίγο φαντασιόπληκτος και όποτε τα πράγματα δεν πάνε καλά φαντάζομαι πως έχω σούπερ ικανότητες και τους εκδικούμαι όλους».
Από τον τρόπο που αυτοπροσδιορίζεται «Ο μέτριος Αλέξανδρος» του Αλέξη Γεράση υποθέτουμε ότι έχουμε να κάνουμε με έναν «προβληματικό» έφηβο. Εσωστρεφής, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, χωρίς φίλους, ένας loser. Για να ξεφύγει από όλα αυτά καταφεύγει σε φαντασιώσεις και όνειρα. Ωστόσο ο Αλέξανδρος δεν είναι ούτε προβληματικός, ούτε ψεύτης, ούτε φαντασιόπληκτος. Αυτός είναι ο δικός του τρόπος στη διαδικασία αναζήτησης ταυτότητας αλλά και το καταφύγιό του για να κάνει την πραγματικότητα που βιώνει λιγότερο τραυματική για τον ίδιο.
Το βιβλίο του Γεράση δεν απευθύνεται μόνο στο εφηβικό κοινό. Απευθύνεται και στους γονείς αλλά και σε όποιον έρχεται σε επαφή με εφήβους. Γιατί η εφηβεία είναι μια περίοδος δοκιμασίας για όλους. Του μεν έφηβου προς τη διαδικασία ενηλικίωσης, του δε γονιού προς τη διαδικασία αποδοχής και σεβασμού προς την αναδυόμενη ταυτότητα του ανθρώπου που μεγαλώνει. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μάλιστα, για να συγκροτήσει ο έφηβος ταυτότητα πρέπει πρώτα να ενσωματωθεί στην οικογένεια, ως παιδί, για να μπορέσει μετά να κάνει την επανάστασή του και να αποκόψει τον ομφάλιο λώρο από αυτήν. Ο συγγραφέας γνωρίζοντας τα παραπάνω καλά, δημιουργεί έναν ήρωα όπου η σχέση αυτή αποδίδεται ως ανολοκλήρωτη ή ημιτελής. «Η μητέρα μου έχει πεθάνει. Ξέρεις τι σημαίνει η έλλειψη της μάνας; Η μυρωδιά της, οι αγκαλιές της, τα γλυκά της λόγια;» ρωτά ο 15 χρονος Αλέξανδρος. Από την άλλη, ο πατέρας του είναι, σύμφωνα με την οπτική του ήρωα, ωσεί παρών. Μεγαλοδημοσιογράφος με δική του τηλεοπτική εκπομπή, απουσιάζει συνέχεια. Βέβαια, ζουν σε πολυτελή μονοκατοικία, στέλνει τον γιο του σε ψυχολόγο και σε ιδιωτικό σχολείο (ωστόσο, οι συνθήκες που μεγαλώνει, χρησιμοποιούνται ως άλλοθι από τον έφηβο, καθώς «βολεύεται» στη μιζέρια και την γκρίνια χωρίς να αναλαμβάνει καμιά πρωτοβουλία για να αλλάξει όσα τον ενοχλούν).
Το κυρίαρχο συναίσθημα που βιώνει ο Αλέξανδρος είναι η μοναξιά. Κι ο Γεράσης αναδεικνύει ευρηματικά τη βαθιά ανάγκη των εφήβων για επικοινωνία. Δίνοντας στο κείμενο ημερολογιακό χαρακτήρα, χωρίς να είναι ημερολόγιο, και με τη χρήση του β΄προσώπου, δίνει την ευκαιρία στον ήρωα να εκφράσει όλες τις σκέψεις του απευθυνόμενος σε ένα φανταστικό πρόσωπο, τον αναγνώστη. Ταυτόχρονα, η γραπτή αποτύπωση των σκέψεών του γίνεται και το μέσον που τον κρατά γειωμένο με την αλήθεια. Αυτή την ανάγκη επικοινωνίας έρχεται να καλύψει η Βραζιλιάνα οικιακή βοηθός, ένα υποκατάστατο μητρικής φιγούρας. Αυτή είναι το δεύτερο εύρημα του συγγραφέα. Θα βοηθήσει τον Αλέξανδρο να φτιάξει ένα «vaso vagio», ένα άδειο δοχείο, κατασκευασμένο από απάτητο χώμα, το οποίο -υποτίθεται- θα του δώσει τη δυνατότητα να γίνει όσα ονειρεύεται. Ο συμβολισμός καίριος. Για πρώτη φορά ο έφηβος Αλέξανδρος θα ασχοληθεί σοβαρά με κάτι. Θα κληθεί να αναζητήσει αυτό το απάτητο χώμα, πάνω στο οποίο θα αφήσει το δικό του αποτύπωμα, για να γεμίσει ένα άδειο δοχείο με τα δικά του όνειρα , τις δικές του εμπειρίες αλλά και τις δικές του αποτυχίες.
Είναι η κομβική στιγμή που ο ήρωας θα κάνει το καθοριστικό βήμα προς την ενηλικίωση. Με έναν ακόμα υψηλού νοήματος συμβολισμό, ο Αλέξανδρος θα φαντασιωθεί την κηδεία του (συχνό φαινόμενο στους εφήβους, λένε οι ψυχολόγοι) κλείνοντας έτσι τον κύκλο της ανώριμης παιδικότητας. Ένας νέος κύκλος θα ξεκινήσει. Το πρώτο βήμα θα είναι η αποδοχή πως το να κάνει κάποιος λάθη δεν είναι τραγικό. Πως σε έναν κόσμο υψηλών προσδοκιών και επιβαλλόμενης αριστείας, όλοι έχουν δικαίωμα στη μετριότητα. Με μια τρίτη ευρηματική τεχνική, την αλλαγή της αφήγησης σε τριτοπρόσωπη, ο Γεράσης οδηγεί το αναγνωστικό κοινό στην απενοχοποίηση.
Κλειδί στο να κερδηθούν οι νεαροί αναγνώστες και η γλώσσα του βιβλίου. Εφηβική, ρεαλιστική, οικεία. Ο Γεράσης δεν μιμείται τη γλώσσα των 15χρονων, την αξιοποιεί ουσιαστικά.
Βιβλίο για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς. Που απευθύνεται «σε σένα που σφαλιαρίζεις τον εαυτό σου». Που κάνει κάθε έφηβο να καταλάβει ότι το πλέον σημαντικό είναι να αποδέχεσαι ποιος είσαι και όχι να προσπαθείς να γίνεις όπως θέλουν οι άλλοι να είσαι. «Βρες τον δικό σου λόγο να υπάρχεις. Να ’μαι καλά, να λες, να γεμίσω τον πλανήτη λάθη. Κι αν δεν γίνεις Αϊνστάιν, ε, και;»
Info: Ο Μέτριος Αλέξανδρος
Συγγραφέας: Γεράσης Αλέξης
Εικονογράφηση εξωφύλλου: Τόμεκ Γιοβάνης
Εκδόσεις: Πατάκης
Ηλικία: από 14 ετών
Τιμή: 7,83 ευρώ
