Η επήρεια του καθρέφτη υπήρξε για τον άνθρωπο ανέκαθεν καταλυτική. Γιατί είναι το αντικείμενο εκείνο με το οποίο βλέπουμε τη θετική ή αρνητική, καθορισμένη κι από τη σχέση μας με τους Άλλους, εικόνα του εαυτού μας μέσα στον κόσμο. Ακόμα και αν η πατριαρχία προσπάθησε να το ταυτίσει με το πρότυπο της περιορισμένης στον καλλωπισμό της γυναίκας και με την υποτίμησή της. Το αποκαλούμενο «στάδιο του καθρέφτη» αντιπροσωπεύει, διόλου τυχαία, στη λακανική, ψυχαναλυτική θεωρία μια αποφασιστική καμπή στην ψυχική μας ανάπτυξη, το σημείο όπου αρχίζει να διαμορφώνεται το εγώ μας.
Μέσα από τη σύγκρουση της ναρκισσιστικής σχέσης που αναπτύσσουμε από τα μικράτα μας και μας συνοδεύει στη μετέπειτα ζωή μας με το ψευδαίσθητο είδωλο ενός σώματος αυτόνομου, που νομίζουμε ότι είμαστε, προτού ακόμα σταθούμε στα πόδια μας, και της ανημποριάς που νιώθουμε ως εξαρτημένα από τον ενήλικα που μας κρατά υποκείμενα, που είμαστε. Το φανερώνει ο ρόλος που έπαιξε από τον αρχαίο μύθο της Μέδουσας και τον αποτρεπτικό συμβολισμό της ασχήμιας της μέχρι το ριζοσπαστικό για τα βικτωριανά ήθη μυθιστόρημα του Όσκαρ Ουάιλντ «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ», του συμβόλου της αιώνιας νεότητας και ομορφιάς που η φθορά του χρόνου αποτυπώνεται μονάχα στο ζωγραφισμένο ομοίωμά του, και κατατρέχει την σημερινή εποχή της κυριαρχίας της εικόνας. Το δείχνει η χρήση του ως πηγής έμπνευσης, μέσου υλοποίησης αλλά και πειραματισμού στη ζωγραφική, τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο.
«Η ζωγραφική του Τζέιμς Λόιντ»
Η «ζωγραφική» ενός από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους Βρετανούς καλλιτέχνες, του Τζέιμς Λόιντ, που προβάλλεται με τον ομώνυμο, λιτό τίτλο για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην γκαλερί ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ Καρτέρης, στο Κολωνάκι, πλάθεται με επίκεντρο τον καθρέφτη με την ευρεία του έννοια. Ο Λόιντ επιχειρεί όπως η «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» να αποκαλύψει στον θεατή, μέσα από τα διαφορετικά, καθημερινά αντικείμενα που χρησιμοποιεί ως κάτοπτρα, τις διαφορετικές, καθημερινές, χειροπιαστές, μαγικές και νοερές πτυχές του κόσμου. Που αποτυπώνει με έμφαση στη λεπτομέρεια της υφής της ύλης των πραγμάτων, του ιματισμού και της σάρκας των μορφών και στην ιδιαίτερη έκφρασή τους, με αδρές πινελιές πάνω στον καμβά.
Μας αφήνει να διεισδύσουμε στο ατελιέ του και να τον δούμε μέσα από τον αντικατοπτρισμό του εαυτού του ή των μοντέλων του στα μάτια μας, σε μια διαρκή εναλλαγή ρόλων, με τον τρόπο που ο ίδιος πραγματώνει την αυτοπροσωπογραφία του και το αιωρούμενο όραμά της ή τα πορτραίτα των παιδιών του μπροστά σε καθρέφτες. Να γνωρίσουμε το περιβάλλον που πλαισιώνει την καθισμένη μοναχική φιγούρα του μέσα από την αντανάκλασή του στο παράθυρο πίσω του. Να αναγνωρίσουμε την ομορφιά των φρέσκων φρούτων που προβάλλουν ως νεκρή φύση μέσα από τη διάφανη πλαστική σακούλα.
Να νιώσουμε τη δύναμη του κοίλου ματιού ή του καμπύλου σκέπαστρου μιας πιατέλας να μεταμορφώνει τον χώρο και να παραμορφώνει τις μορφές. Να ξεχωρίσουμε μέσα στο ιδιαίτερο, μαγικά ρεαλιστικό του ιδίωμα τη φαντασιακή από την πραγματική, υλική διάσταση του έργου τέχνης και της ζωής μας. Να διακρίνουμε, καθώς γράφει στον κατάλογο της έκθεσης ο επιμελητής τού Anthony Caro Centre και πρώην επικεφαλής των Συλλογών του 20ού αιώνα στη National Portrait Gallery του Λονδίνου, Paul Moorhouse, «πώς επιλύεται αυτό το επίμονο καλλιτεχνικό ζήτημα της αφύπνισης μιας απτής αλλά ταυτόχρονα άπιαστης πραγματικότητας σε εικαστική μορφή».
Info
James LIoyd, «Ζωγραφική,» γκαλερί ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ Καρτέρης, Ηροδότου 5, Κολωνάκι
Διάρκεια έκθεσης: 14 Οκτωβρίου - 4 Νοεμβρίου 2023
Ωρες λειτουργίας: Τρ./Πεμ./Παρ. 11.00-20.00, Τετ./Σαβ.12.00-15.00
