Το κτήριο Αβέρωφ, όπως σήμερα ονομάζεται το κεντρικό, διώροφο κτήριο του συγκροτήματος του Πολυτεχνείου στην οδό Πατησίων, μαζί με τα δύο μονώροφα κτήρια που το πλαισιώνουν συμμετρικά (Πρυτανείας και Σχολής Καλών Τεχνών), αποτελούν το σημαντικότερο έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου (1811-1885). Την πρώτη σκέψη δημιουργίας του Πολυτεχνείου είχε ο ευεργέτης Ν. Στουρνάρης (1852), που χρηματοδότησε το έργο, ενώ ο θεμέλιος λίθος τέθηκε το 1862. Ήδη όμως από το 1870 χρειάστηκε η πρόσθετη συνδρομή ενός άλλου ευεργέτη, του Γ. Αβέρωφ, για να μπορέσει να ολοκληρωθεί το έργο. Τα έργα συμπλήρωσης του συγκροτήματος του Πολυτεχνείου επεκτάθηκαν ώς τις αρχές του 20ού αιώνα, με συμπλήρωση της διακόσμησης και των εξωτερικών διαμορφώσεων (1903-16).
Η υποδοχή του συγκροτήματος του Πολυτεχνείου την εποχή που χτιζόταν ήταν ανάμικτη. Από μια πλευρά έντονη κριτική για την "πολυτέλεια" ενός τόσο ασυνήθιστου σε μέγεθος δημόσιου έργου, ενώ από την άλλη εκτιμήθηκε ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του, που το έκανε να ξεχωρίζει αισθητά ανάμεσα στα σύγχρονά του μνημεία της Αθήνας. Η απόρριψή του περιστράφηκε γύρω από τον δυσανάλογα ψηλό όγκο του κεντρικού κτηρίου. Η υποστήριξή του βασίστηκε στη δυναμική σύνθεση των όγκων και στους συνδυασμούς της διακοσμητικής του τέχνης. Μεταπολεμικά, το συγκρότημα κηρύχτηκε διατηρητέο μνημείο.
Πέρα όμως από την οποιαδήποτε αισθητική του αξιολόγηση, το Πολυτεχνείο της οδού Πατησίων απέκτησε συμβολική αξία όταν, το 1973, αποτέλεσε την πρώτη εστία σπουδαστικής εξέγερσης στην Αθήνα ενάντια στη δικτατορία, επισπεύδοντας έτσι το τέλος της.
Τα πρόσφατα έργα συντήρησης και αποκατάστασής του, που πραγματοποιήθηκαν, είχαν στόχο τη μερική επαναφορά του στην αρχική του κατάσταση, αναιρώντας διάφορες ενδιάμεσες αλλοιώσεις.
Την πρότασή του για μετατροπή του Πολυτεχνείου σε Μουσείο διατύπωσε, σε συνέντευξή του στην "Καθημερινή", ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης. Συγκεκριμένα, ο κ. Μπακογιάννης προτείνει την ενοποίηση των χώρων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με το ιστορικό κτήριο του Πολυτεχνείου και το ανακαινισμένο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» σε μια «όαση πολιτισμού στο κέντρο της Αθήνας». Εξήγησε ότι αναφέρεται «στην επέκταση του Μουσείου στο Μετσόβιο, όπου σήμερα στεγάζεται η Αρχιτεκτονική".
Πρόκειται για μια πρόταση που προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων στην εκπαιδευτική κοινότητα και στον πολιτικό κόσμο, καθώς και στους ανθρώπους του πολιτισμού, που την χαρακτήρισαν τουλάχιστον ανιστόρητη και λειτουργικά απαράδεκτη.
