«Πρέπει να δράσουμε και έχουμε την ευκαιρία να το κάνουμε. Τα μισά από τα κτήρια που θα υπάρχουν το 2050 δεν έχουν κτιστεί ακόμη. Και άλλο ένα 20% του κτηριακού αποθέματος πρέπει να ανακαινιστεί ως το 2030 για να γίνει μηδενικού άνθρακα». Η Λίτζι Νορόνα, επικεφαλής του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του διεθνούς οργανισμού, έθεσε τον χρονικό ορίζοντα δράσης για τον κατασκευαστικό κλάδο στο πλαίσιο του χαιρετισμού της στο Πρώτο Παγκόσμιο Φόρουμ Κτηρίων και Κλίματος με 1.400 συμμετέχοντες. Ήταν η πρώτη συνάντηση του κλάδου που οργάνωσαν στις 7 και 8 Μαρτίου στη Γαλλία ο ΟΗΕ και η γαλλική κυβέρνηση, με τη στήριξη της Παγκόσμιας Συμμαχίας για Κτήρια και Κατασκευές. Πρόκειται για την παγκόσμια πλατφόρμα, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για τις κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα, την Κοινωνία των Πολιτών, την έρευνα, τις διακυβερνητικές οργανώσεις με κοινό στόχο να υπάρξουν κτήρια και κατασκευαστικός τομέας μηδενικών εκπομπών αερίων, αποδοτικών και ανθεκτικών.
Η συνάντηση επισφραγίστηκε με τη «Δήλωση του Σαγιό»: Για πρώτη φορά 70 χώρες δεσμεύονται να αναθεωρήσουν και να προσαρμόσουν τις οικοδομικές πρακτικές και τεχνικές προκειμένου να εμποδίσουν την κλιματική υπερθέρμανση. Είναι γνωστό ότι σήμερα ο συγκεκριμένος κλάδος ευθύνεται σημαντικά για την υπερθέρμανση του πλανήτη, και συγκεκριμένα για το 21% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για το 37% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αποτελεί επίσης, σύμφωνα με τη Δήλωση, το 34% της ενεργειακής ζήτησης και καταλαμβάνει το ήμισυ της παγκόσμιας κατανάλωσης πρώτων υλών. Παράλληλα, 100 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων των οικοδομών δημιουργούνται από τις κατεδαφίσεις και τις ανακαινίσεις ετησίως, με το μεγαλύτερο κομμάτι τους να μην επαναχρησιμοποιείται και το 35% να θάβεται. Ως το 2060 ο διπλασιασμός των κτισμένων επιφανειών αναμένεται να προσθέσει πάνω από 230 δισ. οικοδομημένων τετραγωνικών μέτρων. Στην Αφρική, ο αριθμός αυτός μπορεί να τριπλασιαστεί, ακόμη και να τετραπλασιαστεί σε χώρες γρήγορης αστικοποίησης. Το 2021, αν το 40% των χωρών, οι 79 από τις 196, διέθεταν κώδικα ενέργειας, μόνο το 26% είχαν υποχρεωτικές οικοδομικές προδιαγραφές, σύμφωνα με τα στοιχεία του Φόρουμ.
Ο στόχος για απαλλαγή της οικοδομικής βιομηχανίας από τον άνθρακα είναι πράγματι τιτάνιος και η κλεψύδρα του χρόνου αδειάζει επικίνδυνα, προκειμένου να γίνουν τα κτήρια πιο ανθεκτικά απέναντι στους τυφώνες, στις πλημμύρες, στους καύσωνες, που πολλαπλασιάζονται κυρίως στις πιο ευάλωτες χώρες του Νότου. Η Δήλωση σημαίνει συναγερμό καθώς ο κατασκευαστικός κλάδος «δεν είναι σε καλό δρόμο για να επιτευχθεί η απαλλαγή του από τον άνθρακα ως το 2050», μακριά από τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015.
Στην ομιλία της η Νορόνα έθεσε τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων, προτείνοντας «τρεις στρατηγικές-κλειδιά». Πρώτον, την εισαγωγή της κυκλικής οικονομίας με στόχο τη μείωση, ή ακόμη και την αποφυγή, εξόρυξης και παραγωγής νέων πρώτων υλών. Δεύτερον, τη στροφή στην παραγωγή βιολογικών οικοδομικών υλικών. «Η χρήση ξύλου, μπαμπού, βιομάζας θα μπορούσε να περιορίσει κατά 40% τις εκπομπές». Τέλος, πρότεινε τη βελτίωση οικοδομικών υλικών και διαδικασιών. «Η μετάβαση σε χαμηλού άνθρακα, ανθεκτικά κτήρια θα δημιουργήσει δουλειές, θα βελτιώσει ζωές και θα συμβάλει στην καθυστέρηση της τριπλής πλανητικής κρίσης: της κλιματικής αλλαγής, της κρίσης της βιοποικιλότητας και της κρίσης ρύπανσης και διαχείρισης αποβλήτων».
Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων-Εξωτερικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκής, Ενέργειας, Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
