Το λεωφορείο ανέβαινε το βουνό. Μην πω «αγκομαχώντας», όπως επιβάλλουν τα αφηγηματικά στερεότυπα, αλλά πάντως δύσκολα. Χιόνιζε, πράγμα σπάνιο για το νησί. Επέστρεφα από το πρωτοχρονιάτικο κομματικό καθήκον. Είχα ταξιδέψει 40 χιλιόμετρα ορεινού φιδίσιου δρόμου (και άλλα τόσα έμεναν για την επιστροφή) για να βρεθούμε με το «γραφείο» της οργάνωσης. Το θέμα της «ημισυνωμοτικής» συνεδρίασης στο μακρινό δεξιό χωριό (το μακρινό 1978) ήταν ο επείγων προγραμματισμός εκδηλώσεων για την Εθνική Αντίσταση, ώστε να διευρυνθούν οι «επιρροές», τα αμφιρρέποντα και χαλαρά συνδεόμενα με το κόμμα πρόσωπα. Να σημειώσω ότι από τα κακά χούγια του χώρου ήταν να βάζει «καθήκοντα» μέσα στις γιορτές. Η επανάσταση δεν γνωρίζει σχόλη.
Η συνεδρίαση στο σπίτι του συντρόφου ήταν κουραστική και ανόρεχτη ως προς τα κομματικά, αλλά απολύτως ενδιαφέρουσα και έντονη ως προς τα προσωπικά. Το ένα μέλος ήταν τρελά ερωτευμένο και είχε τη μέγιστη ανασφάλεια ότι θα εγκαταλειφθεί. Οι υπόλοιποι ήμασταν οι παρηγορητές. «Αποκλείεται να χωρίσετε. Θα είστε μαζί για πάντα, φαίνεται άλλωστε στον τρόπο που σε κοιτάζει» κ.λπ. ψεύδη. Χώρισαν σε λίγες μέρες. Δύο ερωτήματα. Πρώτον, γιατί ο αριστερός χώρος έπρεπε να βάλει τις τύψεις, υπό μορφή καθηκόντων, στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι; Δεύτερον, γιατί λέγαμε παρηγορητικά ψέματα, αφού ήταν εμφανές ότι η σχέση τους είχε τελειώσει; Συνδέονταν το ψεύδος και η παρηγοριά ως συντροφική λειτουργία με το κομματικό καθήκον και την κοινωνική ανατροπή;
Στο λεωφορείο της επιστροφής ο οδηγός με τον εισπράκτορα κουτσομπόλευαν και οι επιβάτες, δύο ηλικιωμένοι κι εγώ, κοιτάζαμε έκθαμβοι το χιονισμένο τοπίο. Θα φτάναμε αργά μέσα στη νύχτα.
Τα κοροϊδεύω μεν σήμερα, αλλά ανακαλώ και μάλλον αναπολώ το οργανωτικό σφρίγος που φαίνεται ότι ανήκει στην προϊστορία του κινήματος. Όλες οι νεολαιίστικες οργανώσεις της Αριστεράς σκίζονταν στην κομματική δουλειά. «Κνίτες», «ρηγάδες», «πασόκοι», «μουλούδες» έτρεχαν στα χωριά, στις γειτονιές, στις συνοικίες, δούλευαν στα φεστιβάλ, διακινούσαν τα έντυπα, αναδείκνυαν τοπικά θέματα. Σάββατο βράδυ ταβέρνα, αλλά το καθήκον καθήκον. Αν κατάφερνες δε να πάρεις βιογραφικό νέου μέλους, ήταν ένας μικρός θρίαμβος. Κάτι συγκινητικά χειρόγραφα κείμενα «θέλω να παλέψω μέσα από τις γραμμές του κόμματος (ή της οργάνωσης) για την κοινωνική δικαιοσύνη και τον σοσιαλισμό…» κ.λπ. Εν τούτοις, η οργανωμένη ζωή ήταν και η παρέα. Οι ερωτικές σχέσεις. Το παρηγορητικό περιβάλλον που δεν σε άφηνε μόνο. Για τα κορίτσια δε της επαρχίας ήταν και ένας ισχυρός χειραφετικός μηχανισμός από τις παλαιές πατριαρχικές δομές που επιβίωναν ακόμα. Όλα ανήκουν στην προϊστορία. Στην περίοδο της πίστης. Της συλλογικής ελπίδας που εξατομικευόταν με έναν απολύτως ανεκβίαστο τρόπο. Φυσικά, υπήρχαν και οι αριβίστες. Οι αντισυντροφικοί χαφιέδες, οι δουλικοί και ιδιοτελείς. Δεν τους διέκρινες όμως. Είχες μια τέτοια θωράκιση, που μετέφραζες τα πάντα μέσα στο σύννεφο μιας διαρκούς πολιτικής συγκίνησης. Οι αριστερές εκδόσεις, η γειτνίαση και οι καβγάδες με τις άλλες αριστερές ομάδες, η αγωνία να κερδίσεις μια συνέλευση, ένα Δ.Σ. συλλόγου, να γράψεις μια συνδρομή φαίνεται ότι αποτελούσαν τη σκηνοθεσία για μια συλλογική μετοχή. Πίστη.
Η σημερινή κατατονική Αριστερά, με τη νωθρότητα και τον κουρασμένο αριστοκρατισμό της, δεν μπορεί να αγγίξει αυτά τα υψίπεδα γιατί έχει δει «ρεαλιστικά» τα συμβάντα και εξηγεί χωρίς μεταφυσική τα πρόσωπα και τα κίνητρα. Δεν πιστεύει κανέναν. Δεν γράφει (με χρέωση συγκεκριμένων συντρόφων) εδώ και πολλά χρόνια τα πανό, τα παραγγέλνει, δεν διακινεί τα έντυπα, δεν εισπράττει συνδρομές, δεν πιστεύει τον άλλον, γιατί ο άλλος δεν πιστεύει ούτε στον εαυτό του ούτε σε κάποια μαγική αποστολή. Δεν πάει ο ρεαλισμός στην Αριστερά. Τέλος πάντων. Τουλάχιστον δεν έχουμε κάποιο καθήκον στις γιορτές. Βέβαια, δεν μπορούν να πληρωθούν οι υποχρεώσεις. Αλλά μην τα βάλουμε όλα στο γιορτινό τραπέζι.
