Ενθουσιασμένος δήλωσε ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Συνόδου του ΟΗΕ για το Κλίμα σουλτάνος Αχμέντ αλ Τζαμπέρ για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στην... παράταση και την οποία έσπευσε να βαφτίσει «συναίνεση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων»». Ωστόσο, τον ενθουσιασμό του για το γεγονός ότι μετά από 30 χρόνια συνόδων κορυφής καλούνται οι χώρες να δεσμευτούν για απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα και όχι για την υποχρέωση εγκατάλειψής τους δεν συμμερίζεται το περιβαλλοντικό στρατόπεδο (χώρες, επιστήμονες, ακτιβιστές, περιβαλλοντικές οργανώσεις) που αγωνίζεται για την υλοποίηση των κρίσιμων στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015. Πάντως, εν μέσω του ορυμαγδού των αναλύσεων για την αποτίμηση της COP28, ένας από τους βετεράνους της κλιματικής διπλωματίας, ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ, έθεσε τα πράγματα υπό το σωστό πρίσμα: «Το θέμα για να καταλάβουμε αν πρόκειται πραγματικά για στροφή που σηματοδοτεί την αρχή του τέλους των ορυκτών καυσίμων εξαρτάται από τις δράσεις που θα αναληφθούν» έγραψε σε ανακοίνωσή του.
Ηδη πάντως οι πιο ευάλωτες νησιωτικές χώρες σήμαναν συναγερμό για τον «κατάλογο κενών» που περιέχει ο «Παγκόσμιος Απολογισμός», όπως ονομάστηκε το τελικό κείμενο, και τα οποία προστίθενται στη βασική αιτίασή τους, το έλλειμμα δεσμευτικότητας της απόφασης. Υπογραμμίζουν έτσι ότι τίποτε δεν υποχρεώνει τις χώρες να καταργήσουν ντε φάκτο τα ορυκτά καύσιμα, αποτρέποντας τη δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από 1.5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Η τελική απόφαση, που σχεδόν κάθε λέξη της ήταν προϊόν σκληρών διαπραγματεύσεων, καλεί (άρθρο 28) τα κράτη να πραγματοποιήσουν «μια μετάβαση πέρα από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα με δίκαιο, συντεταγμένο και ισότιμο τρόπο, επιταχύνοντας τη δράση κατά την παρούσα κρίσιμη δεκαετία για την επίτευξη μηδενικού επιπέδου ως το 2050». Η χρήση της ορολογίας «απομάκρυνση» («transition away») θεωρείται ότι σηματοδοτεί την προοδευτική αλλαγή και όχι έναν μετασχηματισμό. Από το τελικό κείμενο λείπει η φράση-σημαία περί «phase out», «εξόδου» από πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα που χρησιμοποιούν ο ΟΗΕ, πάνω από εκατό χώρες και χιλιάδες ΜΚΟ. Προβληματική επίσης και η παρουσίαση της πυρηνικής ενέργειας ως εναλλακτική λύση «χαμηλού άνθρακα»...
Σημαδιακό και το ότι το κείμενο δεν ζητά μείωση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, με τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες να δηλώνουν ότι θέλουν το αδύνατο, όπως εξηγεί ο έγκριτος κλιματολόγος, πρώην μέλος της Διακυβερνητικής Επιτροπής Επιστημόνων του ΟΗΕ για το Κλίμα Ζαν Ζουζέλ. Τον συνδυασμό, δηλαδή, μείωσης των αερίων με διατήρηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων. «Αυτό δεν γίνεται ακόμη και με την τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα». Και να σκεφθεί κανείς ότι ακόμη και αυτό το κείμενο αντιμετωπίστηκε εχθρικά από πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, με τη Σαουδική Αραβία, π.χ., να προσπαθεί μέχρι την τελευταία στιγμή, τα ξημερώματα της Τετάρτης 13 Δεκεμβρίου, να αφαιρέσει κάθε αναφορά στα ορυκτά καύσιμα. Και να καταφέρνει εντέλει να περάσει αναφορές στη δέσμευση και στην αποθήκευση άνθρακα, την οποία στηρίζει μεν, αλλά δεν... επενδύει σε αυτήν! Ακόμη κι έτσι, πάντως, «το μήνυμα είναι εδώ, αλλά είναι ακόμη αδύναμο» όπως σχολίασε το Δίκτυο Κλιματικής Δράσης, σημειώνοντας ότι «αναγνωρίστηκε μεν ο ελέφαντας στο δωμάτιο, αλλά παραμένει στο εσωτερικό του». Επόμενο ραντεβού στο Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν.
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων - Εξωτερικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκής, Ενέργειας, Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
