Η βία υπάρχει και απλώς διοχετεύεται μέσα και από τον αθλητισμό. Αν κλείσεις τη στρόφιγγα σε ένα σημείο εφαρμογής, η βία θα βρει αλλού διέξοδο. Περιορίζεις ή καταστέλλεις τις εκδηλώσεις βίας σε ένα πεδίο, ξεφυτρώνει σε άλλο και με άλλη αφορμή. Σαν διαρροή νερού. Η βία είναι ενδιάθετη, θεμελιώδης, και επειδή την προσλαμβάνουμε μέσα από ποικίλες και ακραίες εκδηλώσεις της (γυναικοκτονίες, ρατσιστικά εγκλήματα, ενδοοικογενειακοί φόνοι, μαφιόζικα χτυπήματα, αθλητική, σχολική βία κ.λπ.) την ορίζουμε κατά κάποιον τρόπο εικονογραφικά. Διατμημένη σε περιστατικά βίας, αντιμετωπίζεται ως περιεχόμενο αστυνομικού δελτίου και όχι ως βαθύ πολιτικό πρόβλημα με τις πολιτιστικές συνδηλώσεις του. Το οριζόντιο κλείσιμο των γηπέδων είναι ατελέσφορη κίνηση, αφού οι παράγοντες βίας δεν βρίσκονται έγκλειστοι στους χώρους, αλλά στις αξίες. Γι’ αυτό και το αποτυχημένο μοντέλο Θάτσερ (που ως παπαγάλος μηρυκάζει η αθλητική ηγεσία) εξώθησε τη βία από το γήπεδο και τη μετέθεσε στην πόλη, στη γειτονιά.
Ενας δομικός, ανελέητος κοινωνικός ανταγωνισμός, ανισότητες, οικονομική ανασφάλεια και κυρίως ζητήματα ταυτότητας, κοινωνικής εγγραφής και καταξίωσης θεμελιώνουν τη βαθιά βία, που δεν αρκείται στα σχήματα της ρηχής οργής. Εννοώ την τεθλασμένη βία, τη συχνά αφανή και ανεντόπιστη και όχι την εμφανή και προβλέψιμη με παραδοσιακά (αστυνομικά) εργαλεία. Είναι, επίσης, προφανές ότι οι πολιτιστικές επιπτώσεις της ακολουθίας κρίσεων (χρεοκοπία, υγειονομική κρίση, πληθωριστική έκρηξη) δεν έχουν βρει ακόμα την πλήρη ανάπτυξή τους στο συμπεριφορικό και πολιτιστικό πεδίο. Στα σχολεία, ιδίως στην αρχική εφηβεία, δεσπόζει ένα εξαιρετικά βίαιο κλίμα, όπως μαρτυρούν πάμπολλες περιπτώσεις άσκησης βίας μεταξύ συμμαθητών ή γονέων απέναντι σε διδάσκοντες. Αισθήματα ενός αφηρημένου ακαταξίωτου πιέζουν σε βίαιη συμπεριφορά ως μηχανισμός κοινωνικής εξισορρόπησης και νομιμοποίησης. Αλλά παραβλέπουμε και το ότι όλοι βιώνουν την εργασιακή βία. Όχι μόνο την παραδοσιακή εκμεταλλευτική κάποιου εργοδότη στον εργαζόμενο, αλλά και του εργαζόμενου προς τον εργαζόμενο. Του ενός που διεκδικεί λυσσασμένα τη θέση του άλλου. Σε κανένα κλειστό σύστημα (εργασιακού χώρου, εξουσίας κ.λπ.) δεν υπάρχει κάποιος που να μην ζει τον εφιάλτη που υποστασιοποιεί κάποιος συνάδελφός του. Κάποιος που τον υπονομεύει, που γλείφει, που συκοφαντεί, που βάζει λόγια στον «από πάνω» κ.λπ. Ή που τα νομίζει όλα αυτά, ακόμα κι αν δεν υφίστανται. Υπάρχουν άνθρωποι που πέρασαν όλο τον βίο τους στη σκιά μιας υπηρεσιακής ή συναδελφικής απειλής (φανταστικής ή πραγματικής) οι οποίοι διδάσκουν στο παιδί τους ότι «αν δεν το κάνεις εσύ, θα το κάνει κάποιος άλλος. Άρα καλύτερα εσύ» (σ.σ.: να κάνεις την έστω ανέντιμη, αλλά επωφελή για σένα πράξη).
Στο σχολείο συμμοριτικά φαινόμενα, φαινόμενα ξυλοδαρμών, προσβολών, εκβιασμών, που αναπτύσσονται πάνω σε ανάγκες χειραφέτησης και καταξίωσης μέσα από την ισχύ, πώς αφομοιώνονται από το πολιτικό σύστημα; Συχνά σιωπηλά, ακατάγραπτα φαινόμενα, που δεν εμπλουτίζουν τις στατιστικές ενώ υπάρχουν και επινοθεύουν, καταστρέφουν τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι κορυφές της βίας, τα ακραία εγκλήματα που αποτελούν τις ειδησεογραφικές ακμές, δεν αποτελούν τον αξιόπιστο χάρτη της βίας, επομένως δεν μπορούν να αποτελέσουν το επιστημονικό εργαλείο αντιμετώπισης. Γιατί δεν καταγράφονται οι ποιότητες της ενδιάμεσης βίας που υπάρχει σε μαζική κλίμακα και λόγω της ευρύτητας δεν φαίνεται, αλλά επηρεάζει δραματικά.
Ο αθλητισμός απλώς διεγείρει στιγμιαία αυτό που η κοινωνική κλίμακα αξιών θεμελιώνει. Μέτρα, όπως η επωνυμία των φιλάθλων, η εφαρμογή συστημάτων ελέγχου, τα σκάνερ όπως σε άλλες δομές (αεροδρόμια κ.λπ.), είναι θετικά μεν, αποδυνάμωσης όμως, όχι εξάλειψης, ούτε λύσης. Η επιστημονική εργασία πάνω στα διάφορα επίπεδα βίας, υψηλής και ευρείας, χαμηλής, θα βοηθήσει και στον προσδιορισμό των αιτίων. Όχι μόνο των αφορμών.
