Ηταν καλό το ότι συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και δη για δεύτερη φορά μέσα σε λιγότερο από δυόμισι μήνες; Προφανώς η απάντηση είναι «ναι», ακόμη και στην περίπτωση που δεν σημειώθηκε πρόοδος στη δύσκολη προσπάθεια για επανεκκίνηση των διμερών σχέσεων πίσω από τις κλειστές πόρτες. Προφανώς πρέπει οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο γειτόνων να είναι ανοιχτοί και να μην υπάρχει η ανάγκη να σηκώσει κάποιος τρίτος το τηλέφωνο, είτε τον λένε Χόλμπρουκ είτε τη λένε Μέρκελ, για να αποτρέψει ένα επεισόδιο, περισσότερο ή λιγότερο θερμό.
Η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών δείχνει ότι οι δύο χώρες μπορούν να συζητούν μεταξύ τους ακόμη κι αν διαφωνούν για το περιεχόμενο της συζήτησης. Ότι το θετικό κλίμα που προέκυψε μέσα από την τραγωδία των σεισμών στην Τουρκία και συνεχίστηκε επειδή ο Ερντογάν αναθεώρησε τη στάση του με τα «Μητσοτάκης γιοκ» και «Μπορούμε να έρθουμε ένα βράδυ» αντέχει ακόμη - και ενδέχεται να οδηγήσει στο μέλλον σε μια πιο ουσιαστική προσέγγιση.
Από τη δήλωση Μητσοτάκη μετά το ραντεβού με τον Τούρκο Πρόεδρο ότι η συζήτηση ήταν «παραγωγική» προκύπτει πάντως ότι η όποια ουσιαστική προσέγγιση απέχει ακόμη πολύ. Κι ότι τα επόμενα βήματα -όχι τόσο οι συναντήσεις για τη λεγόμενη «θετική ατζέντα» ή την προετοιμασία του ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας στις 7 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, αλλά ο μάλλον θολός «πολιτικός διάλογος»- δεν θα είναι εύκολα.
Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί βέβαιο ότι η αποκλιμάκωση στην ένταση μεταξύ των δύο χωρών θα συνεχιστεί και μιλά για «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο. Παράλληλα, αποφεύγει να αναφερθεί στην Κύπρο, για την οποία ο Ερντογάν δεν δείχνει καμία διάθεση αποκλιμάκωσης. Αντιθέτως, με τον πιο επίσημο τρόπο ζήτησε από το βήμα του ΟΗΕ την αναγνώριση του ψευδοκράτους, κάτι το οποίο απέκρουσε μεν η ελληνική πλευρά, πλην όμως ενώπιον ενός απολύτως πεισμένου ακροατηρίου, αυτού των ελληνοαμερικανικών οργανώσεων.
Πάντως, το Κυπριακό φαίνεται πως δεν… ταλαιπώρησε τις συνομιλίες Μητσοτάκη-Ερντογάν όσο κι αν το περιβάλλον του πρωθυπουργού προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις μετά τις αντιδράσεις στην Ελλάδα. Όσο για την κυπριακή ηγεσία, επισήμως φαίνεται να μην ενοχλήθηκε από την αφωνία, αφού μετά τη χθεσινή συνάντηση Μητσοτάκη-Νίκου Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εξέφρασε την «ικανοποίησή» του για όλα όσα άκουσε από τον πρωθυπουργό σχετικά με τις συνομιλίες του με τον Τούρκο Πρόεδρο.
Οι ενστάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Το γεγονός της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν το χαιρέτησε εξαρχής η αξιωματική αντιπολίτευση, ενώ δήλωσε και ότι είναι θετικό το γεγονός ότι συμφωνήθηκε οδικός χάρτης για τις περαιτέρω διμερείς επαφές. Όπως ξεκαθάρισε χθες και από το βήμα της Βουλής ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Σωκράτης Φάμελλος, «εμείς στηρίζουμε τη διαδικασία διαλόγου και έχουμε υπογραμμίσει επανειλημμένως τις προϋποθέσεις ώστε ο διάλογος αυτός να λειτουργήσει υπέρ των εθνικών συμφερόντων και υπέρ της ειρήνης».
Ο Φάμελλος θύμισε ότι για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. «ξένη λέξη είναι η πατριδοκαπηλία και τα πολιτικά παιχνίδια με τα εθνικά θέματα», σε αντίθεση με τον Μητσοτάκη, που «έχει αποδείξει ότι είναι διατεθειμένος να εκμεταλλευτεί αυτά τα θέματα για να πείσει ότι για τους πολιτικούς του αντιπάλους ο πατριωτισμός είναι ξένη λέξη».
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. κλείνει τα μάτια στην… ελαφρότητα με την οποία ο πρωθυπουργός κάνει δηλώσεις για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο Φάμελλος αναφέρθηκε στην απάντηση που έδωσε ο Μητσοτάκης σε ερώτηση του CNN ότι «μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε σε εδαφικά ζητήματα». Μπορούμε δηλαδή «να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε» με την Τουρκία για τη θεωρία των γκρίζων ζωνών; Ο Φάμελλος χαρακτήρισε αυτή τη δήλωση Μητσοτάκη απαράδεκτη και εξαιρετικά επικίνδυνη διολίσθηση από τις θέσεις της Ελλάδας. Υπενθύμισε δε ότι πρώτα άρχισε να μιλάει ο Μητσοτάκης για «γεωπολιτικές διαφορές» με την Τουρκία, μετά είπε ο Γεραπετρίτης ότι «η διαφορά μας δεν είναι μόνο νομική αλλά και πολιτική» και τώρα δρομολογείται η ένταξη των διερευνητικών επαφών σε έναν «πολιτικό διάλογο». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπήρχε λόγος που η Ελλάδα πάντα υποστήριζε πως το θέμα οριοθέτησης της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας είναι νομικό και όχι πολιτικό, όπως έλεγε Τουρκία: «Διότι αν είναι νομικό, τότε το σημείο αναφοράς είναι η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και το Δικαστήριο της Χάγης. Αν είναι πολιτικό, σημαίνει διμερή πολιτική διαπραγμάτευση».
Αφωνία Μητσοτάκη
Οσο για την αφωνία Μητσοτάκη έναντι των πολύ επιθετικών διχοτομικών δηλώσεων του Ερντογάν στον ΟΗΕ, ο Φάμελλος υπογράμμισε ότι είναι απαράδεκτο να βγαίνει ο Ερντογάν και να προαναγγέλλει καμπάνια για αναγνώριση του ψευδοκράτους και να μην υπάρχει δημόσια σαφής απάντηση από την κυβέρνηση και κάλεσε τον Μητσοτάκη αφενός να κινητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα απέναντι σε μια τέτοια επικίνδυνη προοπτική, αφετέρου να καταστήσει σαφές ότι το Κυπριακό είναι εξαιρετικά κρίσιμο θέμα για τις ελληνοτουρκικές και ευρωτουρκικές σχέσεις.
