Η ουκρανική κρίση καταδεικνύει για μια ακόμη φορά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ρόλο ουραγού και αμήχανου παρατηρητή των γεωπολιτικών εξελίξεων στην παγκόσμια σκηνή. Αν και οικονομικός γίγαντας, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να παραμένει πολιτικός νάνος, ακόμη και για κρίσεις που διαδραματίζονται στη γειτονιά της.
Αυτή τη στιγμή το επίκεντρο είναι η Ουκρανία, αλλά η κρίση δεν αφορά την Ουκρανία. Είναι εμφανές ότι όσο λανθασμένη ήταν η επιλογή του Πούτιν να εισβάλει στην Κριμαία, άλλο τόσο και ακόμα περισσότερο επικίνδυνη είναι η δυναμική της απόφασης των ΗΠΑ να διευρύνουν το ΝΑΤΟ μέχρι «τη μύτη του Πούτιν», στην Ουκρανία. Αυτή η επιλογή φαίνεται ικανή «να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου» και σε καμία περίπτωση δεν παράγει ασφάλεια σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς τροφοδοτεί μια αχρείαστη και επιζήμια αναζωπύρωση μιας ψυχροπολεμικής δυναμικής.
Εν μέσω ενεργειακής κρίσης και κατακόρυφης αύξησης του πληθωρισμού στην Ε.Ε., το ενδεχόμενο πολεμικής σύρραξης φαντάζει εφιαλτικό. Σε μια τέτοια περίπτωση μάλιστα, "θα έπαιρνε φωτιά ολόκληρος ο πλανήτης". Το συμφέρον της Ευρώπης και φυσικά και της Ελλάδας είναι ο δρόμος της διπλωματίας και της σταδιακής αποκλιμάκωσης. Για να κλείσει οριστικά η "πόρτα του φρενοκομείου" και να υπάρξει μια συμφωνία που θα διασφαλίζει και θα εγγυάται την ασφάλεια όλων: Ευρωπαίων, Ουκρανών και Ρώσων.
Ωστόσο, η ανάφλεξη της κατάστασης στην Ουκρανία επαναφέρει ξανά στο προσκήνιο την ανάγκη για μια πιο ισχυρή γεωπολιτικά και ενωμένη Ευρώπη. Για όσους επιθυμούμε μια Ευρώπη με σημαντική διεθνή επιρροή και ενιαία θέση που θα προασπίζει τα συμφέροντα όλων των Ευρωπαίων και όχι μόνο του εκάστοτε γαλλογερμανικού άξονα, χρειάζεται να γίνουν ουσιαστικά βήματα για την προώθηση μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας.
Τέλος, ζητούμενο και συνάμα βασική πρόκληση για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να αναλάβει συντονισμένη δράση είναι η στάση απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν. Όσο κι αν το αυταρχικό και συγκεντρωτικό πρότυπο διακυβέρνησης του Ρώσου Προέδρου δεν βρίσκει καμία αντιστοιχία με τις ευρωπαϊκές αξίες περί δημοκρατίας και κράτους δικαίου, οφείλουμε να συνυπολογίσουμε τη μεγάλη εξάρτηση που έχουμε ως Ευρώπη από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Χωρίς να υιοθετούμε σε καμία περίπτωση μεθόδους και πρακτικές Πούτιν, πρέπει να βρούμε ένα modus vivendi ασφάλειας και ειρηνικής συνύπαρξης και με τη Ρωσία. Κάτι τέτοιο δεν είναι μόνο προς το συμφέρον της Ευρώπης αλλά εξυπηρετεί και το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας.
* Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία
